Katalog

Y U S U F E R A D A M ASK BİR SİDDET EYLEMİDİR Festivali'nde gösterilcn filmlerden Fransı/ yönctmcn Leos Carax'ın Pont Neuf Aşıkları'nda vahşi bir "aşk" anlatılır. "Birbirleri için yaratılmış" iki gencin, Alcx ilc Michele'in, Paris'in cn cski köprüsii Pont Neııftc karşılaşmasınm öyküsüdür bu. Fransız Dcvrimi'nin 2(M). yıldönümü ncdcniylc onarılmakta olan Pont Neuf 1991 yilında trafiğc açılacaktır. Köprü bu yii/den, Schubert gibi kendilerini bu dünyada ait hissctmcyen telcf olmuş iki marjinal Alex vc Hans'a ve daha sonra geçici olarak onlanı katılan gö/leri kör olmak ü/cre bir ressanıa; Michele'e cv olur. Neredeyse bütün film boyunca bu iiç kişjye açıkhava hapishanesi gibi mekan olan köprüde, Alcx'in Michele'i köprünün sürckli bir parçası kılma savaşımını çoğunlukla Alex'in gö/ünden, daha doğrusu ensesinden, i/lcri/. Belçikalı ünlii geıçeküstücü ressam Renc Magrittc'in 1954 yılmda yaptığı "Öğrctmcn" adlı tablosunda ensesindcn gördügümü/ lotr şapkalı öğretmen kendisinin önümü/ii kapaması yiiziinden görcnıediğinıı/ kcntc bakmaktadır. Bu tablodaki gibi gi/emli bir scssi/lik ve kim olduğunun bılinme/liği enseçekimlorindc Alcx ıçin dc gcçcrlidir: Örneğin, hasiancnin bahçesinde "Yaşamımı kendim seçnuk isterim" derkcn; Michclc ilc ılk tanı^acağı /anıan yaltığı ycre yakla^ırken; mclroda Miclıele'i kovalarken, haııgi yoldan gidcyinı kararını vcrmcdcn öncc, sahncyi hcp onun cnscsinden i/leri/, Alcx dc, Magrittc'in öğrctmcni kadar ıı/aklır dünyaya. Anıa dünyayida saplantılı vc tutkulu i/lcdiği için bi/c dc dcğişik açilardan baknıa şansı vcrnıck istcmiyor gibidir. C'inscllikic olan ilgisi de düşünüldüğündc, ense crotik bir öğedir. Michclc vc Alex dcni/c gittiklcrindc Michclc'in Alcx'in paltosunu tutınası vc birbirlcrinin adlannı haykırmaları ilkcl bir ritucli anımsatırkcn, cinscl bırliktcliğın ınsanın kimliğinin, bircysclliğin oluijnıasını ima cdcr. Bu sahipsi/ üç insandan Michclc başlangıçta, köpıüdcn başka gidcbilecek bir yeri olduğu "sanır". Bir tek onun uımılları dış dünya ilc ilişkilidir: Saplantı durumuna gclmİ!} çcllist scvgilisi Lucicn'i bulmak vc son bir ke7 görüp onu öldiirmek. Lucien dış dünyanın öncmsiz ayrıntılarından biridir. Onun başına gelcn ünlii tngiliz oyun ya/arı Joc Orton'ın da başına gclmiştir. Orton, sevgilisi Kenncth Hallivvell tarafından öldürülmi'rçtü (1967). Burada Anais Nin vc Carson lVIc B eşinci l'luslararası Ankara Film L»os Carax'ın Pont N*uf Aşıkları'na m*kân olan Paris'in »n «akl kttprllsü. Cullers'dan da söz etmeli. Her ikisi de sevilcn kişinin sevenden hcm korkup, hcm dc ncfrct ettiklcrini söylcmişlcrdir. Mc sii" adlı u/un öyküsünde bir kamburla, boylu poslu bir erkek fatmanın yabansı aşkını anlatırken bunu vurgulamıştır. Filmdc ise "Lucien Michclc'in saplantısı olmuijtur. Michelc onu öldürür. Fakat Alcx'lc kar^ılaşınca bu kcz roller de Cullcrs "Hü/,ünlü Kahvenin Türkii ğişir. Kendisi Alex'in saplantısı olur. Michele ile Alex ne denli ayn görünseler dc o denli aynıdırlar. Michclc'in diğer arzusu da gö/leri kör olmadan Luvr'a gidip Remrandt'ın 1660 yılında yaptığı "Resim Sehpasının Önünde Kendi PortresiMni son bir kc/ daha görmektir. Bu ar/usunu da önce köprüde kendisini istemeycn, hatta ona vuran Hans'ın anahtarları sayesinde gerçeklcştirir. . Hiçbir ressam kendi portresini Rembrandt kadar çok yapmamiijlır. Michelc kendi portresini yapamaz. Aynası Alex'tir. Onun portresini yapmıştır. Tanışmaları da bu sayede olmuştur. Bütün dünya onu dışlamışken, hatta ü/erinden araba bile geçerken, kendisini görüp fark eden, bir resmini yapacak denli zaman ayıran birinc Alcx'in saplantı halinde bağlanması doğaldır. Işık vc gölgc ustası, ölümsü/lüğe inanmayan Rembrant'ın değişik ruh hallerini gösteren birçok kendi portresi olduğuna göre, Michelc nedcn Rembrant'ın bu yaşlılık portresini görmeV istedi diyc sorarsak, yanıt da ^öylc olabilir. Remrandt ıijiğı çok a/ kullanır, onun rcsimlerinde ı^ık bir s.eyler arıyor gibidir. Michele'in ışığa dayanamaması bundandır. Gözleri açtlıp da kendine dayunmaya başlayınca Alex'i daha iyi anlar. Michclc'in dc kcndini çö/ümlemc gereksinnıesı vardır. Alex'i görmek, ona bakmak, Rembrandt'ın aynaya bakıp hiçliği görmesinden farklı değildir. Bunu kabullenmek /.ordur. Bu yüzdcn Michelc korkunun dışmdaki dünyaya ait ölmamasına karşın Alex'c dircnir. Köprüdcn gideceğini hcp ima eder. Daha sonra isc dayanama/, düşlcrindc her gün Alex'i görmeye başjar. O haldç Michele için, kendisini sevenden ürker, nefret eder, anıa onsuz da yapamaz diyebiliriz. Alcx'e uyusun diye uyuşturucu vcren bir zamanlar Luvr müzesi de dahil birçok ycnn gece bekçiliğini yapmı^ bulunan Hans için Michele davetsiz bir konuktur, Alcx ile kurduğu düzenc tehdittir (intruder). Alex ise dünyaya ve kendine, kendi bedenine bilc tam anlamıyla kayıtsı/. bir izleyici, bir meczuptur. Hakkında bir şey bilmediğimiz tck kişi odur. Sanki köprüde doğmuş ve oradan başka bir yer de görmemiştir. Eşik gibi, hcm hiçbir yerdir, hem de algılanabilcnle, algılarımızın ötesinde olan arasındaki bağlantıyı göstererek mistik bir anlam taşır. Anıa her şeyden DERGİ 1 1N İ S A N 1 9 9 3 S A Y I 3 6 8 8 C U M H U R İ Y E T