Katalog

Migrene yeni tedavi yöntemi aşağnsı çoğumu/un ortak derdi. Kinıi zaman sinü/itten kimi zanıan çalısma hayatının getirdiği stresten beyninıİ7 kafatasından çıkmak istiyormuş gibi kıpırdanır. İşte bu kıpırdanısların en şiddetlisi olan migren, tarih boyunca insanlan rahatsı/ etmekten vazgeçmiyor. Yunanca hemikrenia kelimesinden gelen nıigrcnin MÖ. 7000 yılında sorun olduğu vc o dcvrin insanlannın başağrısını tedavi ctmck için trepanasyon (trepan adı verilcn bir aletle kafatasına delik açmak) yöntemine başvurduklan biliniyor. MO. 1550 yılından kalma bir Mısır papirüsünde de migren ağrılanndan kurtulmak için kafaya şifalı bitkiler bağlanması öneriliyor. Migrenin belirtilcrini ıse ilk ktv Hipokrat tarif ediyor. Hipokrat, genelliklc sağ gö/ü tutan, parıldayan bir ışjk ve bunu takiben şakaklarda başlayıp basın taınamına ve boyun bölgesıne yayılan bir ağnyı tanımlıyor. Ortaçağda da başağrısını tedavi etmek için kafaya afyon ve sirke solüsyonu uygulanıyormuş. Sirke, deri gözeneklerini açarak afyonun hı/la emilmesini sağlıyormuş\ 1700'lerin sonuna gclindiğinde Charlcs Danvin'in dedesi E B rasmus l)arwin, kanın kafadan ayaklara hareket clmcsi sağlandığında migren ağrılarının geçeceğini ileri sürmüij. Nörolojının kurucusu Gowers de 19. yü/yılda tedavi için alkol içinde yü/de bir nitrogliserinin başka ajanlarla koıv bine olarak kullanılmasını önermi^ Yü/yılımiAİa ise Nobel ödüllü Paul Ehlich ve mıgrenle ilgili ilk laboratuvar deneylerini yapan Harold Wolff tedavi yöntemlcrinın bulunmasında büyiik rol oynamiij. Gerçekleştirilen tüm buluşlara rağmen yakın /amana kadar migren tıbbi olarak tanımlanamıyordu. Ama, günümÜ7de Uluslararası Başağnsı Federasyonu tarafından belirlcnmiş kriterler bulunuyor. fiuna göre baijin bir tarafında dört ila 72 saat süren /onklayıcı tar/da beş defa ya da daha fa/la ağrı kri/i gcçiren kişiler migren hastası olarak kabul cdiliyor. Ba/ı migren sancılarında bulantı, görmc bulanıklığı, gö/.ün önünde tijik çakmaları vc yü/de kanncalanma belırtilcrı görülüyor. Migren krizleri çeijilli ııedenlere bağlı olarak gelişiyor. Şiddetli başağrısma sebep olabilecek yiyecek maddeleri arasında peynir, çikolata ve kırmı/ı şarap ilk sırada yer alıyor. Bunun dı^ında hayat tar/ıni7, yorgunluk ve stres migrene scbep olabiliyor. Bugün migren yetişkin nüfusun yü/dc 12'sini etkiliyor. Buna rağmen migren hastaları "çaresi olmayan hastalık" imajı dolayısıyla doktora ba^vurmuyor. Basjvuranlar da hayalkırıklığı ilc bir daha doktora gitmiyorlar. Yapılan araştırmalarda migren hastalarınm iiçtc ikisini 2040 yaş arasındaki kadınların oluşturduğu ortaya çıktı. Migrene kadınlarda neden daha fazla rastlandığı bilinmiyor. Ancak, migrene kadın ların yumurtlama dönemlerinde sıkça rastlanması kadın honnonlarının hastalıkta etken rol oynadığını gösteriyor. Migrenin menopo/la iyile^tiği isc maalesef yanli!} bir yargı. Bu döncmde mevcut kri/lcr daha da ağırla^abiliyor. Doğum kontrol haplarının da migren belirtilerini nadiren ağırlaştııdığı gö/lendi. Gcbelikte isc mevcut migren tablosu yükselebiliyor. Bu yü/dcn doktorlar gebe hanımların ilaç kullanmaktan kaçınmalarını öncriyorlar. Toplumda, migrenin daha çok küçük çocuk sahibi, nörotik ev kadınlarında görülen bir hastalık olduğu i/lcnımı mevcut. Halbuki yapılan ara^tırmalar çalı^an kadınların arasında da migrenin c^it dercccdc yaygın olduğunu ortaya çıkarıyor. Bunun da ba/ı vahim ekonomik sonuçları bulunuyor. Migren sancılan ortalama 20 saat sürdüğü için, şid detli ağrı ncdcniyle hasta yıl içinde üç dört gün işc gıdcmcycbilir. Bunun yanı sıra migren nedeniyle performans dü^üklüğii olan gün sayısı da artar. Gelişmi"> iilkclerde migrenin ncdcn olduğu gelir kaybı beij yü/ milyon ile bir milyar slerlin arasında dcğişiyor. Ancak, ctkili tedavi yöntcmleri ilc bu tür kayıplar önlenebiliyor. Klasik ağrı kcsicılcrin yanında migren tcdavisindc cn çok kullanılan ilaçlar da pek sonuç vermiyor. Bu yü/den 1991 yılında Hollanda'da kullanıma giren Sumatriptan adlı maddc migrenli haslalar ıçın ümit kaynağı olabilir. Çalışmalarda, ılacı oral yolla kullananların yü/de 7()'inin, enjekte edilenlerin isc yüzde 85'inin 30 ila 60 dakika içinde ağnlunndan kurtulduğu gözlendi. Bugün, Sumatriptan maddesi yaklaşık otu/ ülkedc kullanılıyor. M OERGİ 1 4 K A S I M 1993 SAYI 3 l t C U M H U R İ Y E T