Katalog

PAZARIN ç PENCERESİNDEN u mbulans sahil yolundan Samatya'ya döncn yolda yavaş ilcrliyordu. İstanbııl Tıp Fakültesi'nc götürülcn hasta başucundaki damadına. "Oğlum neden yavaşladık?" diyc sordıı. Damat, "Babacağım Samatya SSK llastanesi'ııin önündcn geçiyoruz. Kalabalık... Ondan yavaşladık." diyc cevap vcıincc "Hayatımda yaptığım işler arasında beni en çok ııuıtlu cdeni bu hastancleri kurabilıııis olmaktır!" dedi. Ambulanstakı hasla Ord. Prof. Dr. Sadi Irmak'ü. Damadı ise Darülactvc VaklVnın Kurcusu vc Başkanı Cahitözden'di. Sadi Irnıak. bu konuşmadan onbcş gün sonra, 10 Kasıın 1990'da hayata veda ctti. Bu yıl on kasımda Ord. Prof. Dr. Sadi Irmak'ı hatırlamam ve yadetmem için birçok ncdcnlcnmin bulunduğunu düşüniiyorum. Bu nedcnlcrin bir bölümü kisjsel... Sadi Irmak, rahmetli babam (Ord. Prof. Dr. Naşid Erez) ile birliktc Ikinci Dünya Savaşı'ndan hemcn öncekı yıllarda Hitler Rcjimi'nden Kaçarak Tüıkiye'ye sığmmış olan değerli Alman lıocalarının yanında yetişmiş, onlarla birliktc çalışma şansını eldc ctmiş öğrctim üycsi kuşağındandır. Tıp Fakültcsi'nde öğrenciyken dersini dinlcmckten en çok /cvk aldığımı/ hocalarımı/dan birıydi Sadi Irmak... Sadi Irmak bütiin bunların ötesinde babamın çok scvdiği bir ailc dostumu/du. Babam onu, "lyimser, hoşgrirülü. hem Dogu, hem de Batı kültüriinü özümscyebilmiş, insanları toplayıcı vc birleştirici bir moslektaşımdır!" dıyc tanımlardı. Sadi Irmak'ı çoğumu/ bunalımlı bir döncmde hakcmliğine başvurulmuş bir başbakan ya da Danışma Mcclisi Başkanı olarak hatırlarız. Onu ödünsüz bir Atatürkçü olarak da anımsayanlarımız vardır. Bütün bu nitclikleri tabii ki ge Hümanist devlet adamı Sadi Irmak A lemleri almak olduğunu vurgulamıştı. Değerli araşlırmacı Şchmıu (Jü/.el'in aktardığı gibi Sadi Irmak, Türk Hukuk Kurumu'nun 1945'tcki Serbcst Kürsü dcrslerinden ilkini 30 Kasım 1945'tc "Sosyal Politika" konusunda vermi^li. Bu konfcransında "Tek yaratıcı kıymet, çalışma ve emektir" görüşünü savunan Irmak, Sosyal Politika'yı devletçiliğin en hayırlı vc tesirli organlarından biri olarak ni telemişti. Devlctçilik konusıında Korkut Boratav tarafından özgünlüğiinc dikkat çekilmiş olan görüşü, "Türkiye'nin sosyal problcmlcri sınıf kavgası ile değil, devlet hakcmliği ile ve devletişçiisvercn üçlüsünün elbirliğiyle çözülmelidir (1947)", olarak ifadc cdilmişti. Sadi Irmak bunu u Sosyal problemlcrimi/j kri/lere diişmeden çözmck için seçilccck yol" olarak tanımlamıştı. "Sosyal adaleti ve fırsat eşitliğini sağlamanın caresi budur!" diyordu. Sadi Hoca'yı günümüzden yarım asır önce bu sonuca ulaştıran cngin hiimanizma ve kültür birikimiydi: Onemli Röncsans dönemi yapıtlarını, Goethe'yi Nietzchc'yi, Schapcnhauer'i akıcı ve güzel Türkçesiyle Türkiye'de tanıtan odur. Tıp dışı yapıtlannda kullandığı an bir Türkçc yanı sıra pek çok hekimlik teriminin Tiirkçe karşılığını bulanın da, Sadi Hoca olduğunu hatırlıyorum. ölümünün üçüncü yılında Türkiye'de güç yetişen hümanist devlet adamını sevgi ve saygıyla anıyoruz. Bu vesileyle Samatya'daki SSK Hastanesi'ne Sadi Hoca'nın adının verilmesinin toplumumuzun vefa ve değerbilirliğinin işarcti olacağını düşünmckteyim. Sadi Hoca'yı böyle anmamızın bir başka nedeni de bugün artık sosyal demokrasinin gereksiz olduğunu, Türk toplumuna katacak bir şeyinin bulunmadığını ileri sürenlere onun yazılannda, söylediklerindc ve örnck yaşamında en güçlü yanıtların bulunmasıdır. M D E R O İ 1 4 K A S I M 1 9 9 3 S A Y I 39 9 Sadi Irmak tşçl Sigortaları blnasını açarksn. 5 Şubat 1S4B KÜLTÜR DOĞA FOTOĞRAF SAFRANBOLU 2021 Kasım 28 Kasım (Günlük yüruyüş) 225.000 TRENDE YILBAŞI i 1 Aralık2 Ocak PamukkaleAfrodisias Fotoğraf Sctninerleri Başlıyor 20 Kasım 4Aralık Video ile Fotoğraf Uygulamalı Karanlık Oda 775.000 RUMELİ FENERÎKÎLYOS â GÖÇERLER FOTOĞRAF KULÜBÜ HP Tel.: (1) 414 44 74 Faks: (1) 347 62 97 çerlidir. Onu yakından bilcnlcr Atatürk'e duygusal açıdan derin bir tutkuyla bağlı olmanın yanında Atatürk'ü aklıyla vc kültiirel birikinıiylc benimscdiğini hatırlar. Ancak Sadi Irmak'ın bugün hatırlanmasını gcrcktircn bambaşka nedcnlcr dc vardır. Sadi Irmak, Türkiyc Cumhuriycti'nin ilk Çalışma Bakanı vc bugünkü SSK'nın ilk biçimi olan Işçi Sigortaları, İ!j ve İşçi Bulma Kurumlan'nın kurucusudur 7 Ha/iran I945'tc. Cumhurbaşkanı Ismet Inönü vc Başbakan Şükrii Saracoğlu taral'ından Çalıijina Hakanlığı'nı kurmakla görevlcndirilmcsi bir rastlantı eseri değildi. Sadi Irmak, Atatürk tarafından üniversite eğitimi için yollandığı Berlin Tıp Fakültesi'nden yurda döndüğü andan itibaren hocalık görevlerinin yanı sıra sürdürdüğü toplumsal içcrikli çalışmalarla dikkati çckmişti. Bu çahşmalar arasında işçi haklan, sosyal güvenlikler sık ve derinine işlenmİ!j konular olarak göze çarpıyordu. Bu konular arasında büyük bir sezgiyle vurguladıkları, bugün gündemde olan ve bir bölümünün önemini ytni fark etmeye başladığımız konulardır. 2 Mayıs 1945'tc Ulus gazctesinde yayınladığı bir başyazıda nüfus artışının tehli kclcrinc dikkati çekiyordu. Bu önemliydi, çünkü o tarihtc Türkiye'de pek a/ kimsc nüfusun hızla artmasının yol açacağı tehlikelcrin farkındaydı. O kadar ki 1960'ta Prof. Howard Taylor Junior Türkiye'de ailc planlaması konusunda yaptığı araşlırmanın sonucunu Tak*sim'dcki eski Mezarlık Sokağı'nda ycr alan Tıp Derncği'ndc açıklarkcn, /amanın rektör ve dckanları dahil, dinlcyenlerin çoğu karşı gelmiş, Türkiye'nin daha yüz milyon insan beslcyebileceğini açıklamışlardı. Sadi Irmak'ın Ulus ve başka yayın organlarında neşredilcn ya/ılarını irdelersek "kadın haklan'', "sosyal biyoloji", "Toplumca bir yeııilenme hamlcsi olarak toprak karıunu", "toplumuı yardıın diişünccsindc gelişmcM , "basııı hiirriycti", "fcn adamı vc bürokrasi" gibi başlıklann ön plana çıktığını görürüz. Bu birikim nedeniyle Çalışma Bakanlığı'na gctirilcn Sadi Irmak, bu mevkide kaldığı iki yıl zarfında önemli işler yapmıştır. İlk Sosyal Sigorta Örgütü'nü kuran, işçiler için sosyal konutları ilk kuran odur. Tarımdan sanayiye gcçiş için çıkar yolun işçilere doyurucu olanaklar sağlamak olduğunu, işçinin sağlığını ve sosyal güvenliğini ilgilendiren tüm ön 20 C U M H U R İ Y E T