Katalog

P 0 R T RE M E N E M E N C İ O Û L U M U A Z Z E Z Kenarda kalmıs eserleri seciyorum stanhul doğumlu; Ferhunde Erkin, L'lvi Cemal Erkin ve Adnan Saygun'un öğrcncisi. Bir ura Muammer Sun'la çalışmış. Eğitimini, Ankaru Devlet Konscrvatuvannda okıırken, bir bursla gittiği Paris'te tamamlamış Pierre Sancan vc Thiery de BnınhofTla piyano, Oliver Messian ile kompo/isyon çalışmaları yapmış. Sonra Nadia Boulangcr ile Maria Curcio'nun öğrcncisi olmuş. Hüscyin Sermet, 15 yurtdışı ödülü sahibi. Sermet, yurtdışında yaşıyor. Istanbul'a konscr vcrmek üzere gelen Sermet'le 2 aralıkla vercccği konserin provası sırasında CRR Konser salonunda görüştük. "Eserleri scçerkcn bazı faktörleri göz öniinde tutmaya çalışıyorum tabii. Ama bunlar horkesin tahmin cttiği seyler değil. örneğin repertuvar sorıııuı var. ömür boyu aynı yapılı ealama/sın. Aynı eseri çalan bir kariycr bir süre sonra durmaya mahkunıdur. 15 yaşında seçtiği besteeileri 35 yaşında da scçccek diye bir yasa yok. Insan içinde kişisel bir devrim geçiriyor. Bcnim ilginç yanım, mü/iğe 20. yüzyıl müziğini scvmeklc başlamam, sonra yavaş yavaş eskileri keşfctmcmdir. İnsanlara klasik nıii/ik sevgisi nasıl verilcbilir? Bence aile ortamı çok öncmli. Doğduğu anda ckonomik sorııııu fa/la olmayan , kiiltür dü/eyi bclli çizgiye gelmiş ailenin içinde büyüyorsa, o zaman belli bir mü/ik, belli bir sinema ya da tiyatro vc bclli bir cdebiyat türüne yönelebilir. Rcssam Kkrem Kahraman sanatın yetenek, benzetme, ifadc etme, yorumlama olduğu göriişlerinin ömriinün bittiğini ilcri sürcrek "Ben kendimi ortaya koyuyorum", diyor. Bir cümle böyle söylendiği zaman onu yorumlamak zor, çünkü, hangi ortamda ve neden dolayı söylendiği var. Biliyorsunuz resim, müzikteki beste yapımına tekabül eder. Besteci besteyi niçin yapar? Bence kendisini ortaya koymak gibi bir şeyden dolayı değil. Debussy'nin 'Niçin bir elma ağacı elma verir" sorusunun cevabını vermesi gibidir. Çünkü onun yapısındadır bu. Vermezse zaten elma ağacı olmaz. Belki bir tabiat harikası olur; ya da ölmüş bir ağaçtır, kanser geçirmiştir, şudur, budur. Besteci de kültür yapmaya mahkum. Çünkü onun yapısı bu. Besteci eğer kendini kanıtlamak değil I de ciddi bir çalışma yapıyorsa kendi evrimini çok iyi bilir. Gideceği ycri çok iyi bilir vc onun çalışmasını yapar. Bir kıyaslamak bira/ /or. Çünkü olgunla^mış, yaşlannıi!) vc bir cvrim geçirmiştir. Mozart ya da Bectlıovcn o kusursuz cserlerini yapmasalardı çok daha önce hastalanır vc ölürlerdi. Suna Kan'la yaptığımı/ bir söyleside, "tcinı yinc de Ostrack'a akıyor" deıııişli. Si/in tutkunlugunu/ kimc? Ben Sıma'nm ccvabını çok iyi anlıyorum. Hangi sazı alırsanız alın düzcy plak çulışmamda tamamiyle unutıılmus Fransı/ bestccilerini yorumladım. Abartıyorıım sanmayın o kadar /or ki inanılır gibi değil, hcm orkcstra, hem orkestra scll hcm bcn bu scbcplcrdcn dolayı çalmmamış, kenarda kalmı^ fakat çok ünlü ve çok gü/el eserler scslendirmcye özen gösterdik. Teknik ilerlcmcler müxiğin de ilerlcmesi dcmek midir? Hayır illa da müziğin ilerlemcsi dcmek dcgildir. Teknik ilerleme bir sürc sonra sindirilir, sindirildiktcn sonra da daha rahal siil veriyorlarmıs. Oysa modern müzik dinlcttiğini/.dc stresc giriyorlarmış vc daha a/ süt vcriyorlamıış. Süpermarkctlcrdc neden mü/ik çalındığını hiç düşiindünii/ mii? Hvdcki sorunlarını/.ı unutup tarkında olmadan daha rahat alışveriş yapmanı/ için. Müziğin insanlar ü/erindc bir clkisi var. Ama ille de rahatlatıci değil ,örneğin hcavy mclal gibi mü/ik tiirii dinleyince insanın içindcnüstünü başını tırmalayıp sonunda baltayı clınc alıp masayı kırmak gclcbilir, bu da mü/iğin yaraltığı ctki. Bir konsere nasıl ha/ırlanıyor sunu/? çok yükseldi. Ama sanatçıyı sanatçı yapan, çok iyi çalmanın ötesinde onun kişiliği ve bence yorum bu işte. Benim çekinmeden çok büyük olarak niteleyebileccğim Arthur Schnabel, Backhouns, Lipotti, Edwin Fisher. Tabii bunlardan sonra gelenler de var. Glass benim için çok önemli bir yorumcu ve sonra başkaları. özel kişilikleri var. Sevip sevmemek kişiye bağlı. Kimileri çok dahiyane kimileri çok kendine özgü; çok yönlü üretken bir çizgide ortaya çıkmaya başlayanlar var. Bestecilere gelince; bazı kaybolmuş Fransız besteci leri var. Son Çalışarak, doğal bir ijekilde. Konser tarıhi kimi iki yıl önccden saplanıyor. Örneğin I994'ün 5 Kasım'ında hangi konçcrtoyu çalacağımı biliyorıım. Strcs açısından, çok dcğışik iki üç programı aynı anda yürütmem gcıcktiğı /aman diyclim; II tarihindc, bilmem ne ayının on bcşindc bir rcsitalim var, bilmem nercdc ve ^u, şu cserleri çalmam gcrckiyor. 22'sindc, bir hafta sonra, başka cserlerle plak doldurmam gerekiyor, bu üç gün sürüyor, diyelim ondan sonra gene baska bir programla bir konçcrtoyu başka bir ycrdc çalmam gerek. Tabii hcr şeyin çok ha/ır olması gcrckiyor. O, strcse sokuyor insanı. Dolayısıyla çalışmak, çalışmak, gcne çalışmak... Türkiyc'dc tarihlcri saptanmış iki konserim var bu yıl. 2 aralıkla C'RR'de ve 20 ocakta. Birlikte plak doldurduğumu/ çok iyi bir pryanist arkadaşım Kun Woo Paik'lc dörl piyano konseri vercccği/. Müziktc ülkc özgürlüğünü ya da bagımsızlığını yitirmck kavramı ya da dircnci nasıl lanımlanır? Şimdi bağımsı/lık ve özgür lük değişik iki şey. insan bağımlı Fotoğral: UöUR GÜNYÜZ olur da kendini özgür hissedcr. örneğin Sostokoviç çok iyi bir besteci. yayılmaya başlar. Alışılır, eskir, aşılır. Verdi, toprak ağası idi. Wagner olduk Ama komünist parti devriminde Sovyet Rusya'da bir moda oldu, bir gözdcn ça tutucuydu. Hitlcr mü/ik seviyordu. Sizce mü/ik, insanları, insancıllaştırma düştü. Bir moda oldu, bir daha gözden düştü. Hapse atıldı, onur madalyası alda katkıda bulunabilir mi? Biliyorsunuz çok cski tarihlerde, es dı. Oysa Sostokoviç besteci olarak hiçbir zaman ödün vermedi ve hiçbir şey de ki çağlarda delileri tedavi etmek için kaybetmedi besteci kişiliğinden. Bana müzik kullanılırmış. Yanlış bilmiyorsorarsanız kendi içinde özgürdü. Ülkesi sam Edirne'de de, Osmanlılar zamanınistila edilen bestecinin önünde iki seçeda bir hastanede uygulanmış diye okunek var: Ya eline silahı alıp gidip vurumuştum. Avrupa'da çok çeşitli araştırşacak, ya da başka ülkeye kaçacak, oramalar yapıldı; bağışlayın, ineklere kulada ülkesinin haklarını savunacak sanatğa hoş gelen tonal müzik dinlettiğimiz zaman keyifleri yerine geliyormuş ve çı olarak, bu da müziğe yansıyacak." 4 C U M H U R İ Y E T OEROİ 1 4K A S I M 1993 SAYI 3 9 » 10