Katalog

PAZARIN PENCERESİNDEN Yefimic'in kıs uykusu hormonu ndrev Vellmiç, bır "ınta/"ı omııımde ılk dcl.ı 6 Nısan l8S6'da Paıısle gordu Hıısı/lık ve ınsan oldurıııc sıııjaıını üjlemış olan nıahkumun adı I rant,oıs Rıılıcux ıdı Yetimıç, o sabah eıkenden uyanıp bır atlı aıaba bulmus vc Plaec dc la Roqucllc'c ijalak sokeıken ul.ı^niüjtı Aıalannda (,ok sayıda kadının \<. <,ouığun bulundıığıı bıı kalahalığın ıçıjıde kcndiııe lyı bıı >ci bulabılmışlı. meydanın oıtasında kıırulnııı^ olan gıyotını lyı goruyordu Mahkıımu gelırcn aıaba meydana varınc.ı kalahalık anıdcn sessı/lığe buıunmuştu Andrey Yduıııv. mahkıımun sağlıklı güHiıuiijiınu, ıısiu yırtılmıs beya/ gıımlegınden u/anaıı boynıınıı, kutsal kılabı opusunu, bıçağın duşcrkcn çıkaıdığı sesı ve sapasağlam bır adamın bır samye sonra cesedc donuşnıesını uzun yıllar unutamadı A da u/un yıllar go/lcdıklerı, on.ı bu konuda yapabıleceklerı konusunda onemlı ıpuLİarı sağlami'jtı Yaıasal.tıın, sınuıplaıın. kaplumbağaların ve ayıların son1 bahaıda havalar soğuyunuı ki } uykıı suna yattıklannı bılıyordu Avlanııken kış uykusuna yatmıs «lyılarm ulak telek patırdı ve guıulluyıı algılayıp kısa bır surc ıçındc ııyannbıldıklerını gomui'jlu Buna karşılık, sım.ap gıbı geıı,ek kıij uykıiLUİarı vıiLiıtlarının ısıları sılıra yakla^tıgından ve noınialde dakıkada lOO'dcn tazla vuran nabı/lan artık dort ke/ vuımava ba^ladığından, top atılsa uvanma/laıdı Bu yaıalıklaı, ki!j uykuları ba^aıılı olıırsa bu madde ıle ıdam mahkumlarını be^on yıl uyutup daha ınsancıl bır ce/alandırma ıısulu bulmayı tasarlamaktaydı Andrey \ cfimu,, amaeına uta^saydı ıdam mahkumları heın bır 1 >ekılde ccAtlandırtlnıi } olacaklaı, hem de beijon yıl sonıa hapısten çıktıklannda bu u/un mahkumıyetın kışılıklerı u/erınde gostercbılcceğı pek olumsıı/ etkıleı onlenmı^ olacaktı Bu ınsaıısevet aıa^tırnıacının ıncelemeleıı ancak gunumu/de bıı adım daha ılerıye goturulebıldı 1 exıngton'da, Kentucky Ünıversıtesrnde Dr Petcr Oeltgen ve Mayvvood'da Loyola tıp mer Artık ıdam ce/alarının kaldııılması eğılımlerı hı/la yaygınlastığından bu hormon başka amavlarla kullanılacaktır Mesela kutuplarda Sıbırya'da (,ok kotu gecen, yıyecek hıılunamayan kı^ları uyuyarak gevırmck ısleyenler cıkabılıı Sonra bazı tatıl koylerınde soıl ve yelken hocalığı yapanlar arasmda bu hormondan yararlanmak ıstcyenler bıılunabılır "Acaba si/ de oiHimıı/dcki kışı uyuyarak yeçirmck ister ıııisıni/" dıye soıdııkl.ııını arasmda, "Bir mcvsimin so/u mıı olur? Bi/ ınillclçe Karlofca'dan C unıhuriyclf kadar iki yu/yıl uyuduk; ıstcmîm ck Andıey Yefimı<,'m goıduğu ıkıncı "mla/" kcndı ulkesınde, V asnaya Polyana da I866\la gerceklestı Bu bolgcdc nuncvıa vapmakta olan 6Vmu Pıyadc Bolugunden onha^ı ijabunin, teğmenını vurmu^lıı Ikı teğmcn vc bır albaydan olıısan asken heyetçe yargılanan Şabunın'ı savıınmak Andrey Yetlmıe'e dıi!>mustu Savunnıasında. Şabunın'ın amırını olduınui'j olm.ısınm ınkar edılemeyeteğını anuık ^abıımn'm gcıı /ekalı bır ınsan oldııguıuın bılındığmı tıslelık o gıın ılerı dcrcLcdc sarlıol olduğunıın da goz onıınde lulıılması halınde cc/asının daha haIII olnıasının gcıektığını ılerı sıırmuştu Sadece tegmenlcrden bırı, bu savunmadan ttkılenmış, anıak bıı pa.ı<, a tercddutten sonı.ı, .ılbavı ıle /ıtla^maktan cekındığınden, soıuında ılığeı ıkı yargı(.ın, fiılın 604'UIKU maddenın kapsamına gııdığı kararına o ci.ı katılmı^tı Inla/ 9 Ağustos 1866 da koy meydanında geıçekle^tnıldı Inla/ı Yasnaya Polyana ve uvar koyleıden gelen halk ı/ledı îj.ıbunın, haı,ı optuktcn sonra bıı dııege bağlandı. go/leıı ortuldıı Davııllar dovıılııp ıdanı m.ıngası atc$ edınce ıle butun kovlııler dı/ ı,okup /avallı adamın ıııhıı i(,ın dııa etnıeye ba^ladılar Bu ıkı olay, Andrey Yefımn, ın I869"da Almanya'ya gov edıp Bıenıende, ıdam ce/asının yerını alacak daha msanuıl \ontemler bulmak n,ın (.alı^maya ba'jlanıasına vol .K.nıi'jlı Yellmn,'ın anavatanının ormanlann20 Insanlar da ayılar gibi kış uykusuna yatabllsoydi... hnyunca onbe!)yırmı gunde bır ııyanır gıbı olıır, vcvıelcrıne ^ovle bır bakar ve henıcn dalarlardı mevsımlık uykularına Bu ko>ııllaıda dola^ınılaıı yava^lavınca kanlarının pıhtıla^maması n,ın, bıı pıhtıla^manın damarlarını tıkamaması ILIII bedenleıı bol bol pıhiı onleyıcı ınaddeleı urctırdı Bıı duıiııleıle bu go/lemler ve bu bılgılerden haıekct edcn Andrey Yafımıv, Bremen'dekı o/el laboratuvarında, kı^ uvkusuna yalan havvanların kanında, onları kı^ boyunca uyııtan bıı madde bulıındıığıınu orlava Likaımıjtı Ömıu yetseydı bu ki1} uykusu nıaddesını yeterınee elde edıp normal koijiıllarda ki!> uykusuna valmavan hayvanlarda deneıneyı. ke/ınde Dr Wilma Spurrier'm (...lı^maları sonunda kı^ uykusu sağlayan maddenın kısjııı uyumayanlara verılmesının ı^ınlanınaya dıreiK,, mıkroplara kariji dayanıklılık, kanserlı dokularm gelı^melerının yavaşlaması gıbı sonuçlara da yol açtığı anla^>lmı^tır Bu "dandınıdandınıdastana" hormonunun proteın yapılı olduğıı, molekul ağırlığının *)(KH)"den bıra/ la/la bulundıığu d.\ anla!}ilmi'}tır Homıon, ısı artım.a parı,alandığındıin kıij uykusu ılkbaharda sona ermektedıı Bılım alanmda gert.cklc^cn butun bu gelışmelere rağmen kış uvkusıı hoımonu ılerıde hcrhalde Andrev Yefımıç'm ongordugu amaçl.ı kullanılmayaeaktır sik olsun" dıyen de (,ıktı, "L)yuma>anlara ycm olmaktan korkarım. Ancak herkcs uyuyacaksa bcn dc >arım!" dıyen de Bııı de "Pcki, o /aman 'Hharıı şıta'yı, 'Bcya/ karda kara j;o/lcrinc bakarak bahar ^unfji bulmıı^ ^ihi ısını\orunı!' {>ibi şiirlcri kiın ya/ar, kimlcr okıır" dıye sordu Bu ara, kıııgubılım oykulerı \a/maya yatkın kımselerın, gunes sıstenıınıı/e en yakın yıldı/ olan Alpha Ccntauriye yonclık 20 yıllık suretek bıı yoluıluğa (,ıkan astronotların bu maddeyı kullanarak yolun onemlı bır bolumunu yemeden, n,meden hatta ıhtıvarlamadan as.ı bıleceklerını dusunduklerını de kaydetmelıyı/ ^ D E R G İ 1 8 E K İ M 1 9 9 2S A Y I 3 4 3 C U M H U R İ Y E T