Katalog

S M E H A M E T A A T T A K YAKIN GECMİSİN FRESKOSU K ocaman göbcği, beyaz top sakalı, bol soytanlı bir Kral Learedasıyla rcnkli bir simadır Tunca Yönder. Mcrhum pcdcri bir gcncrai; bu yü/dendir ki çocukluğu Erzurum'dan Balıkesir'e, Manisa'dan Lüleburga/'a Anadolu'yu dolaşurak gecnıiş. Hııkuk fakültesindc okurken, Avni Dilligirm kurdıığu, "Bencc Türkiyc'de cn öııcınli konscrvatııvar görevi yapmış kurıılıış" dcdiği istanbul Üniversitesi Talebe Birliği Tiyalrosu'da tiyatroya başlamıy Burada "Mitlas'ııı KulaklaıVııdakı berber rolüylc dikkat çcktikten sonra, Dormcn Tiyatrosu'nda "Sokak Kı/ı ırnıa" ile prolesy.oncl olmuş. Ankara Mcydan Sahıifsi'ne geçmis, da' ha sonr...cla Arena Tiyatrosu vc "IJbü", "Baş.kalarının Kellcsi", "Aslan Asker Swayk"daki perlbrmansları... 1%3'de Ankara Sanal Tiyatrosu'nun kurucuları arasıııda ycr alır vc ilk oyunları olan Beckct'in "Godot'u Beklerkcn" dcki Poz/o rolüyle tiyatro tarihine gcçmiş. 5 yıllık AST scrüvcnindcn sonra 196869 sezonunda bir grııp arkadaşıyla Halk OyuiKiılan'na geçnıis ve tiyatro oyunculuğunu burada bırakmış. Yıllar sonra, geeen scneki Tiyatro Feslıvalı'nde rol aldığı Bir Tutku'ntın Yü/.yılı'nda istisnai olarak kaidcyi bo/mudan ünlü l'o//o rolüylc bir dönüş yaptı. Şimdilik ma/.inin to/.lu sandıklanndan cıkardığımı/ tiyatrocu Tunca Yöndcr'i bir kcnara bırakıp, sincmacı Tunca Yönder'c geçelim. Yöndcr I967'dc T R T n i n , 'TV prograıncısı yetis,lirme sınavı'nı ka/anıp TRT'ye gircr. Uğitimlerini BBC'den gelcn İııgıli/ tclcvı/yoncular vcrir. l96K'dc Şinasi'nın "Şair KvlcnmcsiMni yönctcıck, ilk telcvizyon dıama yönctnıcninıi/ olma unvunını alır. 1971'dc, kcndi dcyişiyle "12 Martzcde" olarak TRT'dcn ayrılnıak /orunda bırakılışına kadar, kurıını içindc çcşitli programlar ürctir. TRT'dcn ayrıldiktan sonra istunbul'a gelcn Yöndcr, ilk rcklanı tllıııi yönctmcnlcnmi/ arasına gircr. İsmail Ccm'in gcncl ıiHİdürlüğündc, ycnidcn TRT'yc is, yapnıaya ba^lar, anıa bu kc/ kurıım içindc clcğil, dı^ardan calışmaktadır. Bu döncm Haldun Taner'lc Tiirk tiyatro tarihini anlatan "Bir lloş Sada", Örsan öymen'lc "Söz Mcclistcn Dışarı", Tuncel l'c/eric "C'uınartesi Yayınları" gibi programlar ha/ırlar. Vc "Ayfî''' Katnıa'11 adlı telcvizyon tllmıylc daha sonra asil nıesleği haline gelccek lllm yönctnıcnliğinc adını atar. Anıa bu filnı 'Tunca Yöndcr Sineması' olurak adlandınlan üslubun dışında oldukça zayıf bir çalış18 ıııadır. Yöndcr "Sincınaındı» estetik ve nıckân dü/eıılcmelerini', kostiiın vc akscsuarlara, insanların döncmscl davranı^larına a/aıni dikkati gösteriyorum. Bu da j;crekli, çünkii günümiİ7. insanıyla, mescla 1930'un insanının cllcrini ccbinc sokıı^u bile farklı" diyor. Yöndcr sincmasının en önemli unsurlarından ıkisi de bazı aklı cvvel eleştirmenlerin filmlcrinc %llu" damgasını vurmalanna neden olan 'Fog 3' fıltrelcri ve r lcri ufak dramlarla besleyerek onları Çehovicn karaktcrlcrc dönüştürmcsi. "(ıtncl olarak tiyalro kökcnli nyuncularla çalışıyorııın, çünkii onlar uyunculuğa biiyük cmek vcrnıiş ki^iler. Sansasvon olsıın diyc ortaya çıkardmış kişilcrle, yani cskilcrin deyimiyle Şühreti kâzibclerlc çalışmıyorunı." Bu arada Yönder, özellikle tnaga/in basınının bu yalancı şöhretlcrle yapılan işlere ilgi gösterip, gerçek sanatçılarla min çoğunun mü/.iğini Scrdar Kalafatoğlıı yapıyor. (>cnclliklc kaıncraman olarak Krhan Canan, i'jik yönctmcni olarak Kahraıııan Kongur, kast yönctmcni olarak seninlc çalışıyonım. Mescla İK'iı fllııılcrdc oynarkcn yönctnıcnin bana rolümle, oyunumla ilgili bir şeyler söylcmesini bekledim, anıa bu hcmcn hcmcn hiç olmadı. Bıınun ncdcni de sincmamı/daki oyuncıılıık vc rol çö/ümlcmc konusıındaki |>cnel biİKİsi/lik. Bcncc ninılcrdc de ki^ilc Tunca Yönder: Sinemamızda oyunculuk ve rol çözümleme konusunda genel bir bilglslzllk var. lijik. "Siııcmanm vc fotoğrafın tcınelindc ışık bil^isi vc kııllanımı yatar. Kski ba/ı filınlcrde ı<jiklandırma üğcsinc gcrckli dikkat vc çaba göstcrilmi<} olsa da, giinüniü/.dc artık gclcnckscllcşcıı bir tavır olarak ışık hcp gö/ ardı cdiliyor" diyor. Yönder'iıı bir ö/ellıği de fılmlcrinde heınen lıcmen ayııı oyuncularla calışması. Bir başka ö/.clliği dc oyuncu yönetimındeki lıakli iinii ve filmlcrindeki tüm tıp yapılan ciddi sanat yapıllannı cs gcçtığıni bclirtiyor. "Diinya sineınasındaki pck cok yönctmcn gibi bcn dc iyi ileti*>inı kurduğunı vc ba^arılı soııııçlar aldığım bir nüve kadroyla calışıyorum. Niive dcdimsc, çok kiiciik dcğil, 2? kişiyi buluyor bu kadro. Bu kadrontın dışındn pck eok dcğerli oyuncu da gcrcktiğindc filmlerinıde rol alıyor. Ben tcknik kadro olarak da ckiplcşmcktcn yanayım. Mescla filmlcri rin sadecc tiplcmc ba/.ıııda dcgil, dcrinlcmesine kavakter olarak da ortaya cıkması la/ım. Yoksa korkıılıığa kostiiın giydirip kamcranın öııiinc koyınaktan pck bir farkı olmuyor." Yöndcr '50 sonlarından '85'lere kadar gclcn dönemi isleycceği filnıler yapmak istiyor ve bunları tamamladığında 1925'den günümü/e kadar, Tiirkiye'deki tarihscl ve siyasal fonda insan iD E R O İ 1 8 E K İ M 1 9 9 2 S A Y I 3 4 3 C U M H U R İ Y E T