Katalog

PAZARIN PENCERESINDEN Otomobile İtalyanca bakışlar F.RCiİ'ıni/in yönctmeni Lütfü Tınç bana bu sayının "olomobil" konıısıma uyrılmış olduğunu söyleyince, "otomobilin geleceği" hakkında bcni en iyi aydınlatacak kimolabilirdiyearanmayabaşladım. Danıştığım birkaç dostum aynı yanıtı vcrdiler: "Bu işi en iyi bilcn Bay GuglielmoGabrielli'dir." Guglielmo Gabrielli, halen Fiat'ın şehrimizdeki temsilcisi. Yirmi yıl önce Tofaş'ın kuruluş aşanıalarında Türkiye'ye gelip gitmeye başlamış. Bu nedenlc ülkemizi iyi tanıyor. Söyleşi yapma dilcğimi/i ne/aketle kabul etti. Otomobilin gelcceği konusunda ne diişünüyorsunuz? Otomobilin geleceğini belirleyecek faktörlerin başında ekonomik gelişmeler ve çevre kirliliği ile ilgili endişeler yer alacaktır. Ekonomik açıdan sıkıntılı dcvreler insanları alışageldikleri otomobil türlerine yöneltiyor; buna karşılık ekonomik açıdan iyi giden yıllarda ö/el amaçlı arabalar aranmaya balıyor. Mesela "çok amaçlı taşıtlar" olarak bilinenminivanlarvb.. Ekonominin yeryü/ünün tümünü kaplayan inişçıkışları bulunmakla beraber, ülkedcn ülkeye değişen ekonomik dıırumlar da tabiatıyla bahis konusııdıır. Bu farklar bir evrede genellikle hangı otomobil türlerınin rağbet göreceğıni, belli bır bölgede gelişmenin hangiyöndeolacağını layinediyor. Çevre kirliliğmı a/allmak için bugün birçok araştınna yapılmaktadır: * Şehirlerin merke/.lerinin otomobil trafiğine kapanması: Şehrin merkezlerınde yavaşlayan trallk ve diğer nedenlerle tehlikeli boyutlara ulaşan hava kirliliğini azaltıcı bir önlemdir bu... italya'da. Milano'da, Roma'da ve ba/ı saallerde Torino'da uygulanmaktadır. Tabii bu uygulamanın başarı ile yürütülebilmesi için belediyelerin kentmerkezlcrinin smırlarında yelerli sayıda otopark yaplırması. bu otopark alanlarından merke/e, yeterli ve konforlıı toplu taşımanın sağlanması gerekir. Kent merke/lerini trafiğe kapamak konııya pasifbir yaklaşımdır. Diğer girişimleri, "aktif yaklaşımlar" olarak niteleyebiliri/. * FJektriklc işleyen otomobillcrin geliştirilmesi: Gencral Motors, Fiat, PeugeottIMereedes bu konuda araştırmalar yapmakladir. Bu şekilde çalışan arabalar henü/ pahalıya mal olmaktadır. Son yıllarda özellikle şehir ıçinde kullanılabilecek küçük elektrikli araba prototiplerigcliştirilmiştir. D tomobil üretimini anlamlı kılaeak boGelişmiş, verimli akü tipleri henüz yutta birpa/ara sahipsebuişegirişmeliçok pahalıdır. dir. Bu duruma ulaşınadan araba ithal Saltelektrikleçalışanlaryanında hem etmek, parçaları getirıp bunları monte ufak bir dizel motoru hem de arabanın hareketini sağlayan güçlü aküleri bir a etmekten daha ekonomiktir. Gelişmiş ülkelerde her saniyesi hesaplı büyük radabulunduranotomobillerdegeliştiçapta koordine bir çalışmayla binlerce rilmektedir: Bunlarda iki arka tekerlek parçanın yerine takılması suretiyle üre(bazen bütün tekerlekler) doğrudan tirken, otomobilleri bu standart üretim doğruya akülere bağlıdır. Bu aküler de tar/ının dışına çıkıp parça parça ambasabit rpm'li küçük bir dizel motoru ile lajlatıp başka bir yere yollamak ve sonşarj edilmektedir.Bu küçük motorun ra bunları orada monte etmek maliyeti çevre kirliliğine katkısı, klasik otomobil gereksi/ce arttırır! Ama gelişmemiş ülmotorlarındakinden pek azdır. "Hybkelerde insanlar "otomobil üretmiş" orid" arabalar, ışıkta ya da trafıkte durunca jeneratör çalışır, ama o sırada, klasik otomobillerde olduğu gibi üretilen güç boşuna harcanmış olmaz. Araba hızlanırken bataryadan çekilen, eksiltilen gücü, dizel motoru tamamlar. Salt elektrikli ve "hybrid" arabalarda sorun, maliyetin yüksek olmasıdır. Bu da farklı sistemleri bir arada çalıştıran elektronik aksamın pahalı olmasından ileri gelmektedir. Zamunla bunların ucıızlayacağı malıyellerin düşürüleceği kesindir. Arabalann motorlarını daha geliştirip, katalitik egzoz takıp egzoz dumamndaki karbonmonoksit vb. /ehirli ga/.ların miktarlarının azaltılnıasına çalışılmaktadıra: Katalıtik egzozlar Ylrml yıl önce, TOFAŞ'ın kuruluş aşamalannda Ulkotnizl tanıyan Ouglialmo Gabrielli, FIAT'ın tamsilcisi. bugün İtalya'da birkaç Fiyatlarını. kalitelerini rekabete uyyüzdolara mal olmaktadır. Almanların lurlar. gun düzeyde tutmalı. moderni/asyona yaptıkları gibi bu egzozun kullanımı, Türkiye, nüfusu ve nüfusunun otogitmeliler. Zatenbuyolututtular: Renavergi indirimi yoluyla teşvik edilmelimobile ihtiyacı açısından yerli üretim ult, Manager'le bunu yaptı. Tempra İdir. yapabilccek bir ülkedir. Yirmi yıl önce talya'da 1990 şubatında piyasaya su* Daha yüksek oktanlı, kurşunsuz, Fiat ve Renault hemen hemen peş peşe nuldu. Türkiye"de aynı yılın kasımında kükürtsüzbenzin üretilmektedir. üretime geçtiklerinde o günkü pazar bu üretilmesine başlandı. Bu önlemlerin Görülüyor ki bu konuda olomoti v enboyutta bir üretimi karşılayacak duruyanındabirıniktarilhakıttadabulunuldüstrisi, petrol şirketlerı ve belediyelema tam gelmemişti. Ancak bu bir parça masıgerekiyor. Bizl'ippo, Fiat 126 ilhal rin beraberce çalışmaları gerekmekteerken davranış bu sanayiin yan dallarıederek buyolagitlik. dir. nın da gelişmesi için gerekli zamanı sağBuyılTürkiye'yiarabaylagezdim: Filayarakyararlıoldu. Otomobil üretimi hâlâ gelişmiş bir enat 126 gibi küçük yeni arabalara kasaBu büyüme çağında cndüstrinin dışa düstrinin belirtisi midir? balarda bile rağbet cdildiğini gördünı. karşı korıınması gerekirdi. Bu yapıldı. Otomobil üretimi az gelişmiş ülkele Dışa karşı korunma ne zaman sona er Bu bana Fiat 5(t() piyasaya çıktığı zamarin yöneticilcrinin gözünde bir "gelişnın yani 1950'lerın Italyası'nı hatırlatımeli? mişlik" belirtisidir. Bunun yanlış olduyor. Yirmi yıl önceki Türkiye ile bııgiinYerli otomotiv sanayiinin dış rekabeğu kesindir: İsviçre'nin aelışmişliği su te ne zaman girişebileceği ve birdenbire kü Türkiye arasındakı olumlıı gelişmegötürmez, buna rağmen Isviçre otomoleri memnuniyetleizlıyorum. 4 bil üretmez. Normal olarak bir ülke, o mi yoksa tedricen mi bunıı yapacağı aC U M H U R İ Y E T D E R 6 İ 2 H A Z I R A N 1 9 9 1 SAYI 2 7 3 kıllıca saptanmalıdır. Fiyat, çağdaşlık vb. açılardan uluslararası üretımle boy ölçü^ecek duruma gelmeden kapıları birdenbire açmak sanayii öldürür. Buna kar^ılık korunıacılığı gereğinden uzun süre devam ettırırsenız eninde sonunda dış rekabet ihtimalini yok eden birtekelciliğeyolaçarsım/. Hükiimetolomotiv sanayiimi/inartık uluslararası rckabcte hazır olduğuna inanmışolacak ki araba ithalini başlattı... Bu sorun uzacevapveremem! ABD'dc üç, İspanya'da iki, h ransa'da iki, Almanya'da üç belli başlı otomobil fabrikası varkeıı biıde Toi'aş ve Renault dısında altı markaya daha yerli üretim izini verilmiş. Bu doğru bir tutunı ınudıır? Cevaplamakbanadüşmez!.. Peki böyle aniden bastıran bir rekabet karşısında ulusal üreticiler ne yapmalılar? 10