Katalog

\ kan taşlar önce yıkanıp dış yüzeyleri tıraşlanır. Bu iş, " l a h r a " denilen küçuk ve keskin bir satırla yapılır. Kaba olarak yapılan bu tıraşlamadan sonra ikinci bir tıraşlama daha yapılarak taşın beyaz ve kendine özgü çekici yapısı ortaya çıkartılır. Ardından, taşın doğal biçim ve büyüklüğüne göre alacağı şekil çok kaba olarak taşa verilerek pipo yontucusunun tasarımına hazır duruma getirilir. Yontuya başlamadan önce bir süre sanatçının hayal gücünü zorlaması gerekiyor. Yontucu Eyiip Sabri bunu şöyle açıklıyor. "Taşın yapısından gelen bir öıdlikten dolayı, ona karşı psikolojik bir yaklaşımım vardır. Kendimi dışa vurmak için taşın lıaııa adeta hitap elmesini beklerim. Bu bir )ogunluklur ve sonra düşüncemde bir konu belirir ve çalışmaya başlarım." Bu aşama sanatçılar için çok önernli. Çünkü onların inanışına göre, taş canlı ve gerekli iletişim kurulamazsa küçük bir yanlış darbe malzemeyi değersizleştirip kullanım dışı bırakır. Geri dönüş olmadığından çok dikkatli olunması gerekiyor. Taş, kendi ifadeleriyle, avuçlarının içine giren bir dünya gibi. fyi ve güzel bir dünya yapmak onların elinde. tşlenecek olan lületaşı naylonlara ve ıslak bezlere sarılıyor ki nemini yitirmesin. Bu, hem kolay bir çalışmayı hem de taşın kırılmasını önlüyor. Günümüzde lületaşlarından yalnızca turistik anıaçlar için hazırlanmış, pipo, santranç, biblo ve takı gibi eşyalar yapılmaktadır. Malzemenin ilk ana biçimlendirilmesi bittikten sonra, taş güneşte ya da elektrik ampulünde kurumaya terk edilir. Kuruma bitince her yanına ince bir zımpara yapılır. Sonra daha da sertleşmesi için kaynayan bir parafine daldırılır. Bu aşamada yontucu taşı tekrar ele alarak konunun ince detaylarını işlemeye başlar. İş bittiğinde konu tamamlanmıştır ve çıkan parça kaynayan balmumuna batırılır. Balmumu maddesi, pamuklu bir bezle ovularak hem inceltilir hem de böylece malın cilalanmasını sağlar. Artık ürün sergilcmeye ve satişa hazırdır. Lületaşının marifetleıi Lületaşı ülkemizde yalnızca turistik amaçlar için kullanılmaktadır. Oysa taş değişik kalitelerde elde edildiği için, farklı kullanım alanlarında değerlendirilebilir. Taşın pipo olarak değeri tütündeki nikotini emmesindcn kaynaklanıyor. Bu amaçla sanayide kullanım olanağı bulunmasına karşın, hiç araştırılmamış. Ayrıca otomotiv ve benzeri sanayi dallarında amyantın yerine kullanılması mümkün. Çünkü lületaşı da amyant gibi ısıdan etkilcnmiyor. Üstelik tozları kanser yapıcı değii. Atölyeler önceleri fire olarak artan tozlarını sokaklara dökerlerken bugün artık onları da saklar olmuşlar. Bundan 4.5 yıl önce ocakların bulunduğu Sepetçi köyüne Japonlar geliyor ve fireleri almak istiyorlar. Bizimkiler de, "Bu tozlarda bizim bilmedigimiz ne var ki, Japonya'dan kalkıp buralara gelmişler," diye düşünüp öyle bir tiyat istiyorlar ki, tozlar ellerinde kalıyor. Japonların vermiş oldukları tiyat, ton başına 3 dolar imiş. Fakat o gün bugün, herkes bu tozları biriktiriyor ve her atölyenin yüz tonun üzerinde " t o z u " var. Bu harika taşın kullanım alanları burada bitmiyor elbette. Tıptan, leke çıkartmaya ve uzay endüstrisine değin uzanıyor. Eğitilmiş elenıan yokluğu, bilimsel araştırmaların yapılmayışı ve nihayet parasal yetersizlikler lületaşı kullanımının ilkel bir düzeyde kalmasına neden oluyor. Böylece dünya çapında en kaliteli yataklarına sahip olduğumuz bu güzel ve ilginç taş, sanayi ürünü olmak yerine, küçük ve gelişmemiş bir el sanatının ham maddesi olmaktan öteye gidemiyor. D imesınden kaynaklantyor. Doğal bir tekel olmamız gerekirken, aksine ilkel yöntemler içinde '.ayboluyoruz. Dışsatım da aynı şekilde çok küçük miktarlann ötesine geçmiyor. Yontucu ile konuşan taş Lületaşı doğada genellikle magnezit ve krom yataklarının yakıniarında bulunmaktadır. Değişik kimyasal yapıyasahip olan taş küçük yumrular halinde ve sanki serpiştirilmiş gibi dağınık olarak bulunur. Yerin altı genellikle nemli olmasına karşın, içinde su bulunan ocakların taşları tercih cdilir. Suyun içindeolması taşa esııeklik ve uzun ömür verir. Taşın kırılganlığı azalır. Ocaklardan çı Eskişehııli yontucuların kullandıkları en lyi kalite luletaşlan, civardald ocaklardan en ılket şartlar altında sağlamyor. 17