Katalog

A LBÜMLERDEN Gökhan Akçura am yuz yıl once, yanı 1889'da, Bursa'nın ıpek ışçılerı gorev başında Yuz yılın geçmesı ıpeğe rağbetı hıç azaltmadı Bu yılın "haute couture" repertuarında yıne baş kosede' EL SANATLARINDA YAPRAK DÖKÜMÜ/5: Trakya'nın çömlekçileri T Çamurun dansı Üstteki tekere çamur konulup alttakı teker de ayakla döndürüldüğünde, görun siz çamurun dansını; kıvnlarak, gobeğini şişirerek, gerdan kırarak bınbir şekle girmesinı... yerde bulıınıııu/. Buldugumu/da, o damarı izleyerek çıkanrı/. Ocaklardan çıkan ropraklar havuzlarda bir gun bir gere dinlendirilır. tlavu/dan çıkarılan topraklar daha sonra merdaneden geçirilerek ivindi'kı ıri parçalar iyice eritilip adelıı hamur lıulıno getırilir. llamıırıımıı/ artık 'mayalannıı^', ^ekil almaya ha/ırdır. Ştkıl vereccgımı/: kapların buyuklııklcrine gore va'nurları lop (op ha/ırlar tc/gulıa koru/. l> artık ellerdedır.. I ller nc k:ıdar beccrikliyse (e/gâhlan cıkaıak işlor de o kadar guıel olur. (, amıırıı o>le <ık>ınıp seveecksin ki senin isledigin şekle gırsifi. Bıraz kııdını/ mı, sinirlenip ellerıııı/ (ılredı mı vamıırıı ıslcnılcn şekle sokjma/Miıı/ " Şukrıı İbrikçi'mn ttvgâhı da sovddı da babadan ve dededen kalnıa Pc/gdlıı son dcrcce basıt \e ılkel Bıı kagııı aıabasının ıkı tekeıleğını dıkev olarak lalıai bır ycrc yerlestı rıp donrncsmı sdğladıtıı/ mı, ı^ tamanıdıı lek larkı. kağnıdd olan scslerın vıkm.ııııası ve te kerlerın bıraz ınce olması L)sit<.kı lekete vanııır konulup alttakı teker de ayakla doııdurulduğunde ı^ ha>lamı> demekdı Oorıııı sı/ ondan sonra iıinuııun dansını, kıvnlarak, gobeğını şişirerek, gerdan kıvııaıak bınbir şekle girmesinı Babadan kalma mesleğını surduren Mehmet Usta ken "lulek leal oldu merllık lıo/ııldıı..." Vı dıne Ibrıkçı soyadını uygun bulmuş pLıstık ıtat oldu "lbrıkvi"lerın testtleııne, Erdal Yazıcı kupltrıne, ıbııkleııne nc oldu ataba' Pabu cıı danıa mı atıldı' Yoksa E vet bu de aluangdluuıı başıııda luıunuııuıı Uu mınvum vedcçelık ışın ıçıne gırınce, "Pabumdiılarını ıçının derınlıklcrıne kaeu dama atıldı". ddr ı^ektı ve ağır dğır kovverdı Nc kırklareli'nın bır başka "lbrıkçı"sı ıse Mehredeyse "dumanaltı olmıış" gıbıy met tbrikçi. Şükru ustanın amcaoğlu Dcvdı Bıleklerıne kadar ı,amura bulanmıştı Te/ let menıurluğundan emeklı olur olma/, tezgâhta yarım kalmış bır ışı mı tamamlamak 9 gâhd dört cllc sarılmış Aslında çocukluğun ıızeıeydı Kapıııın 'tık'lanmasıyla ırkıldı ve dan bugüne değın, bu ışte yoğrulmuş Ama bıraz öncekı dalgın bakışlan, durgunluğu yok cocuklarına "Ibrıkçı" soyadını verdığı halde, oldu bu ışı onlara bulaştıramamış Genellıkle sc"Bu tencereler kaç para?.." zonluk ya7in ış yapnıalarınd kdrşın "lbrık"Buyukluğune gore değışıyor abla." çı'Mer kışın da uretımlerını durdurmuyorlar "tslanbul'a golurecegim de..." "Şunlaı bın lıra, dığerlerı de..." 'Tezgâh' döndukçe atelyede tcstıler hepsı "Çatlak olmasın ama..." bır boy ve şekılde ardı ardıııa sıralanıyor, bır, "Olur mu, yılların çömlekçısıyı/ Şımdiye ıkı, beş, on Sonra da kurumaları 1 , 1 ral11 1 kadar herkesı memnun eıtık" lara dızılıyor Yd piiirılmesı?.. Mehmet Ibrık Sonunda ıkı foprak tencere tstanbul'un yo Vi pışırılme ışlemının de çok özenle yapılma lunu tuttu sı gerektığını belırtıyor O gıın Kırklareli'nın pazarı bır "anababa "Her fırının ekmegi aynı le/./elle midir? Kıgunu"ydü Kara çarşaflı köylu kadınları pamisi ekmegi hamur yapar, kimisi de yakar: zarda yerlermı almıştı. Çığırtkan pazarcılar Ama gevrek ekmegin ladı başkadır. Bizim piıse yerı göğu ınletıyordu Ortalık hareketlı, şirmemiz de buna beıuer. Iezgâhtan çıkan canlı, ama 'ijukru usta' neden durgıın ve dalkapları 15 gun sureyle kurutmaya alırız. hıgın Bır şışe su 1500 lıra, bır toprak tencere rınlanmızın kapasitesi 500600 kaplıktır. Kap7501000 lıra. Odunudur, toprağıdır "Bir ları fırına surup kıvamınea pışırıri/. Pişirme de bu kış kıyamette çamurla debelen dur i>in işlemi 12 saatle tamamlanır. Pişirmede yıı/yoksa..." de un fire verir. Çatlayanları ayırırız ve işlem Şükrü usta bu ışin ustası, hem de "çekirtamamlanır." dekten yetişme..." Koskoca Trakya'dakı beş Tencereler 7501500 lıradan, testı ve küpçömlekçıden bır tanesı, toprağa maya katan, ler de en küçüğü 1500 lıradan satılıyor Topyoğurup hamur yapan, sonra da itkıl vcrıp tan fıyatında ıse bu lıraların uçte bırı gıdıyor pışıren 'Bu hamur' nasıl mayalanır, ııasıl pıYa ışın malıyetı9 Emeğı, alınterı Şükru us şırılır? Işın ustasından dınleyelım: 'anın tenınde çamurla yoğrulup kurumu; "Çomlek topragı bir maden gibidir. Her alınterının karşılığı? fi S B J ultanhamam da ayak kabı modasını yakınen takıp eden bır mağaza Otuzlu yıll a r d a y ız Muessese sahıbı Boğos Kurpıkyan, kapı onunde poz vermış ır Doğu Anadolu kentınde 1933'te Sınger dıkış makınelerı kumpanyasının "meccanı (bedelsız) nakış, dıkış, bıçkı oğretme salonu" M 1 ' l l I y ı l l a r d a Galatasaray Lısesı bahçesınde yaz aylarında "Yerlı MalI U lar Sergısı" açılırdı "Mıllı sanayıın suratle ınkışafını ve aynı nısbetg y ş y " te tekâmulunu barız bır surette" gostermeyı amaçlayan bu sergıde bır gıyım eşyaları standı gorulmekte Muessese sabıhı, sergının kurulduğu yerın yuzu suyu hurmetıne bluz ustune kubık bır GS amblemı ışlemış Cumhurıyet Gazetesı'nden Selahattın Gız de deklanşorune basmış 33