Katalog

EV E K O N O M İ S İ Meral Tamer Her şey küçük yaşta başlar Bir okurdan öneri Dengeli beslenme eğitimi Çocukların, anababalarının davranışlarını örnek aldığını unutmayın. Çocuklara daha laf anlamaya başladığı andan itibaren yediklerinin yarar ve zararlarını ısrarla ve sabırla anlatın ve onun bilerek yemesini sağlayın. "4 yaşındaki oglum devamlı koka kola çiyor" " 6 yaşındaki kı/ımın şeker yemekten dişle• v'üriidü" i "8 yaşındaki kızım pastalı börekli S çaylarına benden daha fazla düşkün..." Şeker yemekten, koka kola gazoz içınekten bir türlü vazgeçiremediğimiz çocuklarımız, acaba buniara nasıl alıştı? Belleğimizi iyice zorlayacak olursak, çocuklanmızın bu alışkanlığı bizlerden cdindiğini fark ediveririz. Çünkü çocuklarımız, evde anne babalarının, okulda öğretmenlerinin davranışlarını örnek alırlar. Çocuk erkekse genellikle babayı, kızsa anneyi taklit eder. Dolayısıyla yetişkinler her yemekte koka kola içip, her akşamüstü pasta yiyiyorlarsa, iştahsızlık çeken çocuklarına "Bıınları scn ycme, senin süt gibi yumurta gibi sağlıklı gıdalarla bcslenmen gerek," dcseler bile pek inandırıcı olamazlar. Çocuk ebeveynine bir şey söylemese bile, "Eger zararlıysa, annem kendisi neden yiyor?" diye düşünrnekten kendini alamaz. Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik BölümU Başkanı Prof. Ayşe Baysal'ın da işaret ettiği gibi, beslenme alışkanlığı ve eğitimi, daha çocuk doğduğu anda başlar. ze çorbaları, pişmiş yumurta, mercimekli veya kıymalı çorbalardır." Prof. Ayşe Baysal bu dönemde çocuğa şekerli yiyecek ve içecek verilmesinin, çocuğun dişlerinin çürüğe karşı dayanıksız olmasına, hatta tatlıya alışıp ilerde bu alışkanlığını sürdürmesine yol açabileceğini belirtiyor ve "Bu alışkanlık nem beslenmenin maliyetini arttırır hem de dengesiz beslenmeye neden olur," diyor. lunduğunu, ancak bu görüşün yanlış olduğunu dile getiren Prof. Baysal, anne babalara ve okulda ki eğitimcilere şöyle sesleniyor: "Çocuk daha küçüklüklen kendi bedenini tanımalı ve onu saglıklı tutmak için neler yapması gerektiğine inanıp alışmalıdır. Bu da onun yaşına göre beslenme büyiime, beslenme saglık ilişkilerinin ona anlatılmasıyla, besinlcrin değerlerinin tanıtılmasıyla olur. Hatta okullarda da yaşaın için gereksiz birçok bilgiyi e/berletınck yerine, bu lür bilgilere yer verilmesi yararhdır. Örnegin besinleri hazırlarken ve pişirirken oluşan olumlu ve olumsuz değişiklikleri okulda çocuklara uygulayarak öğretmenin yolları aranmalıdır." Okul çocuklarının günlük hayvansal protein gereksinmesi ve yarım litre süt içmekle karşılanan kısmı Yaş grupları Hayvansal Yarım litre sütle protein karşılanan bölümü 25 gr 30 gr 40 gr 40 gr 50 gr %68 %57 %43 %43 %34 Gömlek yakalarındaki inatçı izler çıkarılabiHr Çamaşır suyu gömlekleri yıpratır. Saç şampuanı, tebeşir tozu ya da karbonat sirke karışımı ise yakadaki kirteri yıpratmadan çıkarır. Çocuklara daha laf anlamaya başladıkları andan itibaren yediklerinin ve yemek istedik"Çocuk ilk 6 ayda anne sütüyle beslenme lerinin zararlı ve yararlı yönlerinin ısrarla, delidir. Altıncı ayda anne sülüne ek olarak ço falarca ve bıkıp usanmadan anlatılması salık cuğa bazı besinler verilmeye başlanır. Bunlar veriliyor. "O yaşta çocuk, hiç böyle şeylerden üirasıyla yoğurl, meyve suları ve e/.mcleri, seb anlar mı?" diye düşünenlerin çoğunlukta bu Yazlıkları yavaş yavaş çıkarın... Kış boyunca unuttuğunuz yazlık giysileri, mevsim yaklaşırken topluca önünüzde görmeniz, gereksiz masraflardan kaçınmanıza yardımcı olabilir. azlık giysileri sandıklardan, bavullardan ya da depo olarak kullanılan gardroplardan çıkarıp bir elden geçirmenin tam zamanı... Gerçi güneşli havalara aldanıp bunları giymek her ne kadar hastalığa davetiye çıkartmak olursa da, yazlık giysilerin tümünü şu sıralaı elden geçirmek sanırız epey ekonomik biı yöntem. Çünkü geçen ktş başında bavullara sandıklara kaldırdığınız yazlık giysiler arasında ne lerin bulunup nelerin eksik olduğu aklımızdan çıkmış olabilir. 45 kişilik ailelerde babanın, annenin, çocukların nelere ihtiyacının olduğu nu hatırlayabilmek pek kolay değildir. ^ ^ Keşan'dan bize yazan Tülay ^ ^ Y l ğ i t o ğ l u , gomleklerın yakalarında zamanla oluşan inatçı kirlerin, kumaş yıpranmadan temizlenmesiyle ilgili olarak kendi yöntemini Ev Ekonomısi okurlarıyla paylaşmak istiyor. "özellikle erkek gömleklerinln yakalarında zaman içinde oluşan inatçı kirler, bazen gömleği esklmemiş olduğu halde kullanılamaz duruma sokar ve sırf temizlenmeyen yaka nedeniyle para verilip yeni bir gömlek alındığı bile olur. Oysa yakadaki bu izler olmasa, gömlek pekâlâ yenidir ve daha uzun süre kullanılabilir. Bazı evlerde ise gömleklerin yakalarını temizleyebilmek için yaka kenarı ve kol ağızları sık sık çamaşır suyuna batmlır. Ama bu durumda da çamaşır suyu yakayı kısa sürede yıpratıp eskitir, gömleğin ömrü kısalır." Tülay Yiğitoğlu, bu halırlatmaları yaptıktan sonra mektubunu şöyle sürdürüyor: "Gömlek yakalarını benim uyguladığım yöntemlerle temlzlemeyi denerseniz hem yakadaki izler kolaylıkla kaybolur hem de gömlek yıpranmamış olur. Hele bu yöntemleri gömlek yeniyken uygulamaya başlarsanız, belki de yaka ve kol ağızlarında hiçbir zaman inatçı kirler oluşmayacaktır." Y 46 yaş 79 yaş 1013 yaş 1419 (kız) 1419 (erkek) Bu nedenle yazlık giysileri şimdiden ortaya çıkardığınız takdirde eİcsiklerin neler olduğunun doğru saptanıp, bunların yavaş yavaş tamamlanması, bu arada var olduğu unutulduğu için bazı giyeceklerin yeniden alınması önlenmiş olur. zen ailenin yetişin bireylerinin kullanılmış giysilerini, yetişme çağındaki 1015 yaş arası gençlere adapte etmek için de zaman kalmış olur. Ayrıca özellikle yetişkinler kışın hareketsizlikten dolayı biraz kilolandılarsa, yazlık giysilerini prova ederlerken bunun farkına kolaylıkla varabilirler ve giysileri kullanma zamanı gelinceye kadar, kışın biriken kilolardan kurözellikle yetişme çağında çocukları olan ai tularak "forma girmeyi" başarabilirler, yani lelerin bu işleri zaman yitirmeden yapmaların giysilerin içine girebilmek için kendilerine zada ve eksikleri belirlemelerinde yarar var. Ba man kalmış olur. • Konuyla ilgili olarak yapılan çeşitli anketler, meşrubat alışkanlığı olan çocukların cvlerinde bu tür içeceklerin çokca tüketildiğini, eve meşrubat girmeyen ailelerde ise çocukların bu tür ahşkanhklan kazanmadıklarını gösteriyor. Yine pasta, kurabiye, şekerleme gibi şekerli, yağlı ve karbonhidratlı yiyeceklere düşkün olan çocukların, bu tür yiyeceklerin yoğun olarak tüketildikleri evlerde yaşadıkları belirlenmiş bulunuyor. Oysa çocuklar için en değerli içeceğin süt ve ayran olduğu da biliniyor. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Kmel Sezgin'in araştırmasına göre çocuklar her gün yarım litre süt içtikleri takdirde, günlük hayvansal protein gereksinmelerinin belli bir bölümü karşılanabiliyor. Tablodan da izlenebileceği gibi 46 yaş grubu çocuklarda günde içilen yarım litre süt, protein gereksinmesinin yüzde 68'ini karşılıyor. 79 yaş arası çocuklarda bu oran yüzde 57'ye, 1013 arası çocuklarda ise yüzde 43'e düşüyor. • Tülay hanımın yöntemleri ise şunlar: • Yakaları çok kirli olan gömlekleri yıkamadan önce üzerlerine saç şampuanı dökerek bir süre bekletin ve daha sonra suluboya fırçasıyla fırçalayın. Şampuan vücut yağlarını eritir. • Ya da yakaya bolca tebeşir sürün. Tebeşir yağı emdiğinden kirler kolay çözülür. Bu yöntemi yeni gömlekler için bir kez, eskıler için iki kez tekrarlayın. • Karbonat ya da sirkeden macun kıvamında bir karışım yapın ve kirli yakalara sürerek çitileyin. Bunlar Tülay hanımın yöntemleri... Sanırız denemekte sakınca yok. Eğer okurlarımızın başka önerileri varsa, onları da değerlendirmeye hazırız. • 23