Katalog

Bizim korsan kasetlerimiz varsa onların... Telif haklarını korumak ve haksız kazancı önlemek amacıyla büyük bilgisayar firmalan, programların arasına, çoğaltılmasını önleyici binlerce kilit koyuyor. Ama nafıle!.. işliyor. Yine bugünlerde Türkiye'de elden ele dolaşmakta olan bir oyun ve müzik programı var: ' j "Kavvasaki Ritm Rocker". Genç bir Japon dahisi olan ve erken yaşta ölen Kavvasaki tarafından hazırlanmış. Program çalışmaya başladığında klavyeniz bir karmaşık mUzik aleti klavyesi oluyor ve aynı anda da TV ekranında grafikler çizebiliyorsunuz. Hem müzik yaratmak hem de grafik çizmek, aynı anda yapılması çok zor olan şeyler gibi görünebılir. Ama yarattığınız müzik ne denli güzelse ekranda beliren grafik de o denli "biçimli" oluyor bu programda. Ne var ki, program çalışmazdan önce ekranda bir yazı görüyorsunuz: "Cracked by Crackman" (Kırıcı adam tarafından kırılmıştır" Başa çıkmak çok zor. D C raclting ya da "program kırmak" Batıda epey yaygın bir geçinme yolu. Amerika ya da Japonya'daki büyük bilgisayar firmalan ve yazılım firmalan tarafından binbir güçlükle, uzmanlar, animatörlcr, grafikerler çahştırılarak yaptırılan oyun programları, Almanya, Italya ve Fransa'daki "korsanlar" tarafından kırılarak çoğaltılıyof ve piyasaya sürUlüyor. Bu işi bir de çok profesyonel iş programları üzcrinde yapanlar var. Onlar, "program kırmak"tan, çok daha büyük paralar kazanabiliyorlar. Program nasıl kınhyor? Herhangi bir yazılımcı, programını yazarken, hem kendi telif Batının büyük bilgisayar firmalan, "program haklarını korumak hem de haksız kazancı önkıran" korsanlarla bir türlu başa çıkamıyor lemek amacıyla araya programın çoğaltılmalar. Enformatik çağımn bu yeni korsanlanna sını önleyici binlerce kilit koyuyor. Bu kilitlekarşı yapılabilen tek şey, bilgisayar dergilerinde rin en basiti, programın hiçbir komuta gerek duymadan yüklenir yüklenmez çahşmasını onlarla dalga geçmek... sağlamak. Basit kilitlerin ikinci türü, programın "list" edilmesini önlemek. Daha kanşık kilıtler, özel adresler kullanmak, dıskette karışık bir şekilde kayıt yapılmasını sağlamak vs. olabiliyor. Bütün bu karmaşık önlemlere rağmen programlar yine de kırıhyor; bir Fransız "korsan"ının deyişiyle "kınlmayacak program yok". Bugün tstanbul'da satılmakta olan programların büyük bir çoğunluğu "kırma" program. Örneğin, bir uzay gemısiyle çeşitli engellerin aşıldığı "Zaxxon" isimli oyun, Istanbul'da "GCS" Zaxxon olarak satılıyor. Programı yüklediğinizde bir müzık eşliğinde ekrana G, C ve S harfleri geliyor, sonra bu kısaltmanın açık hali ekranda beliriyor: "German Cracking Service". Birileri tarafından büyük çabalarla hazırlanan ve "kırılmaz" diye güvenılen programı kırdıktan sonra bir de üstüne görkemli bir imza atmak, "kiistahlık" olarak da değerlendirilebilir, ama dünya Makyavel'in kurallarıyla Filmlerden gerçeklere bilgisayarlı kazal S tanley Kubrkk'in "Dr. Slrangelove" filmini izlediniz mi? Filmde "Dr. Strangelove"ı oynayan Peier Sellers, bilgisayarlar yardımıyla dünyayı "kızıllardan" temizlemeye çalışan bir atom bilginidir. . Pentagon'da planlarını uygulamaya başlar. "tnsanları bombalamaktan nasıl zevk alınava başladıgını" hep birlikte öğreniriz. Yine Kubrick'in "2001: A Space Odyssey" filmindeki sevimli bilgisayar "Hall", efendileri olan insanların bütün hizmetlerini görmek için yaratılmıştır. Ama bir gün "Hall" efendilerini birbirinden kıskanmaya başlar. Üç efendisinden ikisini öldürür, paranoyası artar. Sağ kalan son insan, "mükemmel" bilgisayar "Hall"ı öldürür! Wall Street Borsası'nda, bilgisayarlar "Şimdi hisseleri satma zamanı" mesajını verince ortalık nasıl karıştı?.. Bhopal'deki 2 bin 500 ÖİUİU gaz faciasının ardından Union Carbidc şirketi bazı önlemler alma gereği duydu. ABD'deki tüm fabrikalannı bilgisayar kontrollü erken uyarı ve güvenlik sistemlcriyle donatan firmanın başkanı, bu sistemleri tanıtmak için Nevv York'ta basın toplantısı yaptığı sırada söz konusu sistemi kullanan bir fabrikada yeni bir kaza daha oldu. Gaz sızıntısı, çevredekı inekleri öldürdü. Bilgisayarlı güvenlik sistemi şöyle bir esasa dayalıydı: Fabrikanın dört bir yanında meteoroloji kuleleri yapılmıştı. Bu kuleler, her an rüzgârın yönünü ve hızını hesaplıyorlardı. Fabrika arazisinin içindeki başka kuleler ise havadaki gazları her an kontrolden geçiriyorlardı. Bilgisayarın bclleğine, fabrikanın sızdırabileceği her çeşit gazın bileşimi verilmişti. Bunlardan biri yakalandığı anda hem tabrika tümüylc duruyor, hem yakınındaki kasabamn polisi olaydan haberdar ediliyor hem de gazın panzehiri ve olası etkileri hesaplanmaya başlanıyordu. Ama kaza, bellekte bulunmayan bir bileşimin sızmasıyla olmuştu ve bilgisayarlı güvenlik sistemi hiçbir işe yaramamıştı. Bu tür bilgisayar kazalannı örnekleriyle arttırmak kolay... Geçen yıl meydana gelen eğlenceli bir bilgisayar hatası da şöyleydı: NASA ve Pentagon, "Yüdız Savaşlan" programı çerçevesinde, uzaya lazer yansıtıcılar yerleştirmek ve bunların denemelerini yapmak için anlaşmışlardı. Uzay Mekiği, içinde yansıtıcılarla fırlatıldı. Yörüngeye oturan mekik, yansıtıcıları bilgisayarının yardımıyla istenilen yere yerleştirdi. Sonra dünyadaki lazer topları ateşlendi, ama lazer ışınlan yansıtıcılara isabet etmedi. Milyarlarca dolar ve yaklaşık iki yıllık emek boşa gitmiş, üstelik de bütün dünyaya rezil olunmuştu. Hemen suçlu arandı, nedenler araştırıldı. Çok geçmeden aksaklığın nedeni ortaya çıktı. Uzay Mekiği'nin içindeki bilgisayarın saat ayarı ile yerdeki bilgisayarın saat ayarı arasında bir fark vardı ve bu fark nedeniyle deneme başarısızlıkla sonuçlanmıştı. D Bilgisayarlar hayatımıza girdi gireli bu tür fanteziler de artıyor. Üçüncü Dünya Savaşı için atom füzelerinı ateşleyen bilgisayarlardan tutun da dünyanın tüm meteorolojik sistemini değiştiren bilgisayarlara kadar birçok "korkutucu" konuda filmler yapılıyor. Ama 17 eylül tarihli gazetelerde çıkan bir haber, bütün bu korkutucu filmlerin bir anda nasıl da gerçekliğe dönüşebileceklerinin bir belirtisiydi sanki. Dünya ekonomisinın kalbi yerine geçen New York Wall Streel Borsası'nda, 1929 bunalımına yol açan krizden daha derin bir kriz yaşanmıştı bir gün. Krizin başhca "musebbibi" ise bilgisayarlardı. Bir anda bütün "Brokcr'Marın önündeki bilgisayarlar, "Şimdi hisseleri satma zamanı" mesajını vermiş ve VVall Street'te herkes çılgınlar gibı hısse satmaya başlamıştı. Birdenbire ortaya çıkan milyonlarca hisse büyük ölçüde değer kaybetmiş, insanlar, "1929 geri ml geliyor?" diye birbirlerine sormaya başlamışlardı. Sonra ortalık sakinleştiğinde, yani panik havası, yerini "istikrar arayışı"na bıraktığında herkes suçlu aradı. Tek ve baş suçlu, bilgisayarlı uyarı sistemleriydi. İnsan sağduyusu, bilgisayarlı uyarıyı yenmişti. Fantezilerden gerçekler dünyasma bilgisayar: Stanley Kubrick'in "Dr. Strangelove" filminde "Kıııllar", bilgisayar yardımıyla ortadankaldmlmaya çalışıhr (üstte)... Geçen yıl NASA ve Pentagon, "Yıldız Savaslan" programı çerçevesinde, uzaya fırlatılan mekiklerdeki tozer yansmcılannu bilgisayar marifetiyle istenilen yere yerleştirdi. tt*