Katalog

apandreıı, acaba Yunanistan Başbakanı Andreas Papandreu, Davos'a acaba neden gitmek ihtiyaam duydu?.. Bu sorunun yamtmı, Yunan Başbakanının ülke ekonomisinde karşı karşıya olduğu sorunlarda bulmak mütnkün olabilir. Papandreu, şu sıralar 800 milyon1 milyar dolar arasında bir dış kaynak açığını kapatma çabasında. Bu nedenle de Papandreu'nun Panhelenik Sosyalıst Harekct Partısı (PASOK) bugünlerde çarpıcı değişimlerden geçmekte. Bir zamanlar Marksist yanı ağıı basan, aşırı Batı alcyhtarliğı ıle tanınan bir 3. Dunya partisi olan PASOK, günumüzde Batı Avrupa sosyalizmi doğrultusuna yönelmiştır Papandreu'nun aşağıdaki sözlerı söyleyeceğını bir kaç ay öncekımtahmin ederdi: "Ortak Paıar'dan çıkmamıı felaket olur. Bu (akdirde, Arnavutluk'unkini andıran bir gelişme modeline yonelmek zorunda kalınz. Özel teşcbbus, ıılkc ekonomisinin gelişmesinde önemli bir rol oynayacaktır. Kamu kesiminin, o/el seklorun gorevini ustlenebilecegiııi sanmak hayalcilik olur. (•unumuzde devM sosyalizmi gerilemektedir." olarak nıteledıklerı Lıbya, Surıye ve Irak'takı rejimlerı alkışlıyorlardı. PASOK, 19771981 yıllarında, ıkıncı dönemıni yaşadı. Bu dönemde partı tutumunu yumuşatarak 3. Dünya ve Batı sosyalızmlermi bağdaştırmaya çalıştı. Bu dönemde, Papandreu'nun aklındakı modelın Françoıs Mıtterrand mı, yoksa Albay Kaddafi nıi olduğu anlaşılamıyordu. 1981'in sonlarına doğru ise PASOK uçıincu dönemine girdi Artık iktidarda olan Andreas Papandreu, birbiri ıle çelişkıh ıdeolojıleri uygulamaya çalışıyordu. Papandreu'nun iktidardaki ilk dört yıllık dönemine goz atarsak, Yunan Başbakanının hem bir ideolog, hem de bir pragmatist oldu gerek dışta Batılı odaklara, gerekse içte iş çevrelerine karşı ıhmlı bir politika izlemeye başladı. "The Wall Street JournaV'de Yunanlı araştırmaayazar ve Atina'da bağımsız olarak faaliyet gösteren "Politik Araştırma ve Haber Merkezi" Genel Müdürü John Loulis, Papandreu'daki değişimi geçenlerde yazdı. riin gelişmesi i(,in uygun ortamı yaratmak oldugunu" söyluyor. Söylemek gereksız kı, Papandreu bu yolda yurumeye devam ederse, PASOK'un 19811985 donemindeki parti ile bir benzerlıği kalmayacaklır. Nitekim partinın tabanında isyan eylemi yoğunla^maktadır. Hukumet tarafından ilan edilen kemerlcrı sıkma politikası, PASOK'a bağlı işv"' sendikalarının sert tepkisine yol açmıştır. Yunan Başbakanı önumüzdeki aylarda PASOK Merkez Komitesi'nde daha da sert bir muhalefetle karşılaşabılır. Ancak, Yunanistan bir ekonomik felakete sürüklenmezse, Papandreu'nun fırtınayı atlatacağı söylenebilir. PASOK lıderlerı her şeye rağmen en büyük kozlarının Papandreu oldu ittıt'akı içinde yalnızlığa görnuldu. Bu arada ABDYunan ılişkileri de tehlikelı bıçımde gerginleştı. lçerıde ıse hukumetin pahalı popülist politikaları ve hatalı nıillileştirmeleri ülke ekonomisini bunalıma sürükledı. Enflasyon °7o 10'u aşarken, yatırımlar durdu ve dış borçlar geçen yıl 16 milyar dolara ulaştı. Bu katı ekonomık gerçekler PASOK'u şımdı "dördüncıi döneme" ıtıyor. Bir yandan AET'den borç alan Yunanistan, bir yandan da Batı aleyhtarı tutumunu nasıl suıdürebilecek? Yunanistan'ın ABD askerı yardımına buyük gereksinmesi vardır. Papandreu'nun bakanları ABD ıle Avrupa'ya uçup yabancı sermayeyi ulkeyc çekmeye çalışmaktadırlar. PASOK, ABDYunan ılışkilerinde bile yenı bir tutum ıçıne gırdı. Papandreu'nun yeni tutunıunun kaynaklarını anlayabılmek ıçın PASOK'un kurulduğu 1974 yılından bu yana geçırdığı aşamalara bir göz atmak yararlı olur. PASOK'un I976'ya kadar sııren ilk dftnemınde egemen ıdeoloji " 3 . Dunya Sosyalİ7mi" ıdı. Bu dönemde Yunan sosyalistleri, geniş çaplı millileştırmelerı, ülkcdckı ABD üslerinin kapatılmasını ve Yunanistan'ın NATO'dan çıkmasını savundular Sosyalıstler ayrıca, Yunanistan'ın AET'ye girmesine de şiddetle karşı çıkıyorlardı. Sosyalistler sosyal demokrasiyi ise "kapitalizmin kibar yuzü" olarak tanımlayıp kuçumsüyorlardı. Avrupa komunızmı onlar ıçin yeterince radikal değildi. Gerçekte antiemperyalıst ğunu görüruz. Dış politikadakı açıklamaları radikal olmasına rağmen, son tahlilde en önemli uygulamaları ılımlı ıdı. Papandreu htı kümetı, ekonomıde kamu kesiminın ağırlığını araştırmasına rağmen, bir zamanlar vaat et tiği gibı özel kesıme karşı hıvbır zaman cepheden saldırıya geçmedi. Bu radıkalizm ve yumuşaklık bileşimı polıtıka kısa vadede Papandreu için çok yararlı oldu. Yunanistan Başbakanı geçen yıl tekrar iktıdara geldı. Papandreu radikal refornılar vaat ederek, kıtleleri peşinden sürüklerken, nispeten ılımlı bir politika uygulamakla merkezıve merkez sol oyları toplamayı başardı Ancak uzun vadede bu polıtikanın çok olumsuz bazı sonuçlar doğurması kaçınılmazdı. Örneğin dış politikada Yunanistan, Batı Amcrıkan bankalauna buyuk ölçude borçlu olan Yunanistan, Batı ile iyi geçinmek zorundadıı. Aslında PASOK, "dorduncu döneme" dış polıtıkada gırmeye başladı. Papandreu "The New York Times" gazetesine verdığı çeşıtlı demeçlerdc, ABDYunan gerginliğini "arkadaşlar arasındaki bazı anlaşma/lıklar" olarak nitclcdı; gcçmiştekı bazı açıklamalarının "abartmalı" oldugunu kabul etti; ikinci kez iktıdara geldikten sonra ulkedeki ABD üsleri konusundakı tutumunu da belirgin biçimde yumuşattı. Dış politikadakı bu yeru tutumuna koşut olarak Papandreu içeride de özel sektöre barış çağrıları yapmaktadır. Yunan Başbakanı, hedefinin "özel sektö ğunun bılıncındedırler. Atina'da son yapılan bir nabız yoklamasında PASOK'un popularitesi gerçı % ^2'ye dustü; ama aynı yoklamada Papandıeu oyların % 44'ünü aldı kı, bu diğeı tum sıyasal liderlerin sağladıkları oranlardan daha yüksektir. Gerçek şu ki, PASOK, içerıdekı ve dışarıdaki gerçeklerle uyum sağlamak zorundadır. Bu gerçekler, partiyi radikal tutumunu giderek yurnuşatmaya zorlamaktadıı. Bunoktada ABD ve AET, Papandreu'nun zayıflıklarını istısmar etmekten ve Yunan Başbakanını küçük duşurmekten kaçınmalıdırlar. Aksine, Papandreu'nun yeni yolunda yurumesine yardım etmeliler. Bunu yapmazlarsa, Yunan demokrasisi ve Batı ıttifakı ıçin yararlı olan bir fıısatı kaçıımış olurlar.j | avos'a neden gıttı 15