Katalog

CUMHUKtYETDHtGtll AYINKONUSU r bankalar Elinden bunca para geçen insan düşünür? çalışıyor W rek!amlanna bakıltrşa, bankalanmtz muşteriieri için öytesine çok şeyler yaptyorfar ki, tümönu sıralamaya otanak yok. Ya batı bankalan neler yapıyor? Para çekmek için blr banka şubesine girdiğimiz zaman, birçok formaiite nedenfyle en az 1015 dakika bektememlz gemkiyor. Telefonlar ediiiyor, kartonlar çtkarMıyor, Oç kopyalı kiğitiar yaztityor, Imzalanıyor. blr daha im~ zatantyor. pullamyor ve sonunda para ödeniyor. Ve Turkiye'nin 44 bankasmm 5 bini aşkın şubesinde 118 bin kişi çahşıyor. Bazı bankalanmtzm bazı şubehrinde ise son yillarda başlanan blr uyguiama ile gişe yetklliteri hemen para ödemeye başladılar. Bir de renkli kartlar çikartıldı. Ûzellikle ABD'de yaygın olan kredi kartlan iie gunluk alışverişlerini yapantar bankaya ancak para yatırmak Içln uğruyorlar. BİI9İsayariarla denettenen bu yöntem sonucu kimse yanmda fazla miktarda para bile taşımıyor. Ampa'da ise çek sistemi yaygın. Gişe yetkilisi parayi hemen öduyor. Kontrot mekanlzma&ının azaldtğı takat rtakin arttığı bu uygulamayt kötüye kullananlar ise "kara liste" ye afmtyor ve bir daha hiçbir banka 0 kişlnln ne çeklnt ne de kredi kartını kabui etmiyor. Bu rtski gGze aian bankalanmızm doiandıntdtğından suz ettlk ama ABD'de de kredi karttannt hesafh lannın uzerinde kullananlar oluyor. Bu işi genelilkie bir daha dönmemek uzere ABD'den aynianlar yapıyor. Ylne ABD'de, otomobllden Inmeden para çekmek bileofasi... Batı bankalan da çeşltll kono* larda mOşteriye hlzmet göturmeye çahfiyoriar. ömeğin, müşterinln verglslnl öduyor, sigorta priminl yatınyor, mall konutarda dantşmanttk yapıyor, blr mal alh mına yardım ediyoriar. Blzde de bazı bankalann bu turportfOy çalışmalanna başladıkian guzlenlyor fakat bu hlzmet ancak beiirtl blr kealme göturulebiliyor. ÇQnku blr mahallede bakkaldan çok banka şubesi oimasına karşıhk Türklye'de 8500 klşiye bir şube düşuyor. Faderal Almanya'da ise 1500 kfşiye bir şube. Bizdekl bu dengesiziik, Maiiye Bakanlığı'nın Iki şube arasında enazS kltometre uzakhk olması koşulunu getiren karan ile duzeltilmeye çalışıItyor. • Para İle imanın kfmde oldıra* bellİ olmaz" S AR ve Kradi Benkası Kuledlbl Şubosl MOdurü 25 yıllık benkacıAvnl Sönmezocak, maslok yaçamının son gOnlerinde maddl durumunu şöyle ıklıyon "Maaşım brOt 21.000 llmdır. 00 llra ollıne goçor. Geçen yıl loplu •özJoşme Ho bffll 4000 llra zam aldık. Bu 4000 İlradan ollıno 1100 llra goçtl. Bu yıl 3850 IKm zmm eMık. ollme 1076 Ifra geçli. Kazandıftımız paranın % 00*ı keslntl olerak gerlyo gMlyor..." Oyaa eîlnden her Q0n mllyonlar geçlyor Avni Sönmezocak'ın. Fakat bankacılar Içln bu paralar kafiıt paıçasından öte blrenlamtaşımıyor. Sönmezocak, •Oyle btr durama gofmlşlz kl. adam 1 mllyon yatınr, 1 mllyon çoker, gıpla bllo otmeylz o adama. Mflspalp monfI hlç Ur 9*y duymayız. latar çok olaun, leter banfcnot önDmüzden geçen panya para gözflyle bekmayız. Kaftıt parçaaıdır bbdm Içln ounlaı" dlyor. Para ancak Avnl Sönmezocak'ın "coUıw glnOfil enda" para oluyor, Takat o da okadarazkll." Para İle uOraçan Avnl Sönmezocak'ın para konuaundakl gördşlerl böyla. Fakat bankacılıflın manevl zevkleri oldufiunu aöylOyor: "Oarip Urşeydlı" dlyor. Topladıflımız paraden allmlza blr şey goçmez. Yanl maddl Mr çtfcanmız yoktur bu Işten. Ama ban bankama para topladım mı çok zevk duyanm. MDthlş sovlnmm yflkaak Mr para yatınldıfiı zaman." Sönmezocak bu aevlnct yıllann getlrdlai alıçkanlıklara bafllıyor. "Bankalar blr yanf haUndadlr" dlyor. "Hatta şubalar araaında Ule tailı blr rekabet vaıdır. Klm daha çok para toplayacak? Bu aavk bankact ohnayan Urho anlatılamaz. Ban blr Y "öylebirdunıma gelmişizdir ki, adam 1 milyon yatırır 1 milyon çeker.Gıbtabile etmeyiz. önümflzden geçen paralar bizim için kagıt parçalarıdır. Bnkagıtparçalan ancak cebimize girdiği andaparaolur" yolculukla blr Yapı ve Kradl Bankası roklimı gOraam Içlm lltrar. Blr adam golee bfiyflk blr para çofcocofllm daaa aon deraoa OzOIOrâm. Bana na ama, OzOIOrilm. Bazı paealar uyfcum kaçar bu yOzden." Sönmezocak, bankacılıflın zor blr Iş olmadıfiını söylOyor. Orta mektep mazunu normai blr klşlnln rahatça kmrabllecegr blr I* olarak tanımfıyor mealeOI. Ama bankacılarda baçka blr karaktar olması gerekltfilnl de belirtlyor. "Kalbl k m olanlar leln Ur maalak daftlldlr. Çönktt aulMlmala mOaalt Ur Iftlr. Burada çalıın adamın Ur pranalU olacak. Emanata yanat adllmaz." dlye akllyor. Avnl SOnmezocak'a bazı bankalann guzel kızlan I90 aldtflı ve mOşterf İle dofl Zordeğil K rudan HlşklKI bOlOmlerde onlan çalışlırmasının nedenlnl aonıyoruz. Şöyle yanıtlıyor Mzl: Bu doftnıdur. Bankaya alman peraoneHn fldk duramutaemlldlr.ÇOnkQ kaışı olnaln UıUrine olan llglal, bankaaltfcta da vardır. Erfcek mOfteriler genelllkle hanım memuriara If yaptınnayı tever. Kedın mOfterilerdeertcek memuriara. Eğer bu memurlar blraz da guzel veya yakışıkJt laeler llgl daha da artar. Müşterf İle binkacı arasında nıhl Ur bafllanlı vardır. Her bankaontn kendlne göre Ur müfterial vardır. Blr eempell duyar. Tıpkı lneamn beıteriıtl, teızlalnl değlfllıemedlfil glU alışiığı bankacıyı da defilştlnnesl zordur." Avnl Sönmezocak Mr bankacı olarak para Ozerlnde çok kafa yormuş. Sonunda şunlan bulmuş: "Inaanlar para İle dotafmaklen hoflanmaktadıriar. Hlç klmae dunıp dunııfcen« paıaeını bankaya yalıımeyı dafflnınaı. O zaman da pera kolaylıkle hareanır. Şlfirde oturan Ur klmee gldlp de Takalın'do Ur benkaya para yatarmayı dUfOnmez. Ama efier evlnden çıkaıken her oOft Ur bankanm anundon geçlyotea, Ur gün (Yahu 9u parayı yatırayım) dlye dDıaneUllr. Işte benka çubelerinln çoflalmaeının nedenl, bu bulgunun keçfedllmeel yuzflndendlr." 25 yıllık blr bankacı olarak Avnl SönH mezocak, Pera İle İmanın klntde bulunduftu betll olmazn yolundakl atasözOmuze de Inanıyor. "Imanı Ulmem ama, para konueunda bu doOnı" dlyor. MAdam vaıdır Mercedet araba İle gellr, heeabmda 23 Un llra vaıdır. Blr başkaeı gellr her gün 1 mllyon yetınr, 1 mllyon çeker. Ayegında normalln de alttnda Ur panlolon, g0mtokv eyakkebı oleUllrl..." şekllnde bellrtlyor.# Bankacılık Iş kolvnda scndika karmaşası m Son verilera gfire TOtfclye'dekl 44 bankede yaklafik 120 Un klçl çalışıyor. Buntenn 62fafaılnl0 kamu bankaemda çalifan memurlar olutttınıyor. Oeriye kahn 66 Un Ual lee eendkel haklera aehb l*çltefdlr.s TOfKJye'de banka, algorta ve para boraalan aaheaında (aallyet göatervn aendtkalardan BankSen Oenel Baçkam Metln Denlzmen bu bllgileri verdlkten aonra çunlan ekllyor: "ıç kolumuz olan 21 ve 22 nolu Iç kolunda Mnd&elermenıdentemUr karga«a mevcut* tur. Bu aahade çalışan aendHudann sayıaı STtOr. Bunkânn Hclal TDrkb'e, 9ü Haklf*et Tuh MlSK'e, 2"el DlSK'e befllıdtr. Kelan 64 eendlka tae beğım> •u çalışmaktedır. Bunlararaeındaoyle aendlkaler vaıdır kl henttz hlç Ur bankadeyelkllldeAHIerdlr.H Metln OenUmen'e göra bankacılık 9 kolunda eendlkal faallyeller gayet lyl yflrOr glU gurunmekle beraber, Türkiye'nln tçfnde bulunduflu ekonomlk çıkmaz ve hızlı enfflaeyon yOsOnden tatmln edtel olmamaktadır. Şöyle Ur örnek verlyor eendlka baakenı: uYapi ve Kredi Bankaw*nda 1 yıl öneeyepılan loplu sftdeftne gOnOn Koçutlanna gflm taimln «dfd eayılıvken, aradan blr yıl geçmealne karştn tatmhı edld d mektan uzak kalmııtır. Aynı aonın Garantl Benkaeı Içln de goçarikJlr." Bu yflzden Metln Denlzmen saJt toplu eözleşmelerle Iççllera gerçek haklar aftfllanabllecefllne Knanmıyon fc Bu ortamda an geoeril çelifma yolu veıgl yaaelannde degl|lkllkler aaAtama çabaeı otanahdH". Oenizmen bu konuda şu bllgllert verlyor: ^Vergl yasalan 1861 yılında ve o ganun ko«ullanna göre dflzenUn>mlf. Para değerinbı artıçmın da, dOeO* çOnOn de bufcadarhuh oiaUleeetî o zeman dOfOnOhnenılt. Şlmdl tek çözflm veıgl yeeelannın 35 yıMa Ur ele alınarak, yenMen dOMlıleıuneal ve oynak ekonomlye uygun çBsOmler gettrilmeeldlr.11 Bu yOzden BanhSen çlmdi vergl yaealan tonuaunda savaşıma karerlı. ıklncl önemll eorun İse 19 govenceal eaAlanmaaı vo demokratlk yönetlm. Bunu da şöyle açıkiıyor Denlzmen: "If gOvenoeel ekonomlk talopteri de engelleyen Ur olay oluyor. ömeAln loplu afizleymelerie ekonomlk talep kandamyor. Fakat eonra Içveran laıafından Işçüerln işlnm son venlerak, yerKodne aegeri OereNen laçl ahnıyor. Işçilerintalerineaon verifmetlnln dlslpAn kunıllan yohıyta otmaaı Içln çalıç I$g8venceti malar yapıyonn. Aynca dlalplln kınullannda eendlkalanıı elklll olmaeı gereklyor. Baa banJtaKeıda bu dOaen kurul* muştur. Olfierfari Içln de çelışıyonjz," Bankactların önemll blr sorunu da kıeş eorunu. Yaklaçık % 42'sl hanım olan çelıçanlann enbOyOk deıdl çocuklan Içln eaAhklı blr kra* bulunmamaaı. Metln Denlzmen, çooufiunu komçud». akrabalarımn evlnde ya da çocukiar Içln f aydalı olmeyacak ölçOde ve kreş adı altında fasllyet gösteren tlcarathanelertfe bırekan bayan me» murların vertmlerinln düftuOunu aöylOyor. Ancak bankalar fçln tam toçekkOHO kreç eçma olanaflı henHz mevcut deOII. Bu da Işyoierinln daflınık olmaai İle açıklanıyor. BankSen Genel Başkanı'nın verdlfll bllglye göre salt blr tek banka Içkn (slanbuPda 76 yerde kreş açılması genaklyor.