Katalog

CUMHURÎYET DERGt fiunda ısrar ederken, Dışlşlerl de bu konuda kendlslne bllgl sunuldufiunu söyIflyordu. Bllgl verilmeslnln dışında, anlaşmanın Içerlğlne Hasan Esat Işık Genelkurmay lle blrllkte karşı çıkıyordu. Bunu en anlamlı blçlmde de toplantıya katıtan korgenerailenden blrl dlle getlriyordu: "AmerikaMara guven olmaz. Baki malzemeyl gatMrter, yeni diye satariar". w ÜK'a ÜS MÜ TESİS Mt Dışlşleri belkl de, son zamanlarda bu ölçüde şlmşeklerl uzerine çok az çekmlştir. Hasan Esat Işık, "Üslere ve dlfer d*ş politikaya ilişkin getişmeteri uzmanlardanjDğrendlğlnr söylüyor, Guadeloupe' den gelen haberler ve "IMF'den geçmenin zorunluğu" AnkanVyı yenlden siniMi blr havaya itlyordu. Toplantıda herkes "Ortak Savunma Tesisi" lerlmlni kullanırken. Genelkurmay Başkanı Kenan Evren'in "Üsler...* diye söze baslamnı, polltlkacıları kendlne getlrlyor, blr zamanlar "üsterden" yakınan ve surekll ve de haklı olarak Vster" terlmlnl kullanan politikacılar birblrlerlne "Nereden nereye geldlk/er/n/"sormadan edemlyorlardı. CRİPOLANLAR ' Chrlstopher'ın Başbakan Ecevlt'le goruşmesl önceden 45 daklka olarak programlanmıştı. Garip blr rastlantı hem Ecevlt, hem de Chrlstopher aynı gOn grip olmuştu. Iklslnin de sesl kısıktı. .. Gııadeloupe'dan Bonn'a giden konu: Ekonomimiz Ingiltere ve Federal Almanya Başbakanlan il« ABD ve Franaa Davlet Başkanlan, Bayan Carter ve Bavan Glscaıd d'Estalng'le TOık ekonomislnln d t konu «dlldıgı Guadeloupe zirveslnln blrdlnlenmeamnds." * Sofluk algınlığı üzerine karşılıklı şakalaçmadan sonra, Chrlstopher sözQ blr anda Ankara'nın hlç de beklemedlfll blr noktaya getlrdl: "Çeşftti nedenlerden dolayı Turit/yetfe hapis yatan Amerikalı adl auçlular ne olâcaktt? Bunlann takast olast mıydi?" Guadeloupe. IMF, yardım, Bonn diye dOşOnenler "suçlu takasmı " duyuncaönceblraz şaşırdılar. Chrlstophef kararhydı. "Suçiular değiştirllmeliydr. Ancak, Dışişlerl Bakanlıflı ısrar edlyor, TOrk mahkemelerinin verdiklerl mahkumlyei kararını Amerikan mahkemelerinin de onaylamasını, takasın ondan sonra gerçekleşmesini Istiyordu. Amerlkalılar Ise "Takaam garçeklesmesl için TOrk ya da Amerikan savctlannın bu l&teğl dile getirmelerlnin yeterli olacağtnt" savunuyorlardı. Toplantıda Ikl taraf da kendi gürOşOnde ısrar edlnce. daha asıl önemli sonınlara gellnmeden <iÇfJr/naza>>glrilmesinl Istemeg en çuzOmledL ylglll Başbakan Ecevlt sorunuIstemesl ve savcıların suçlu ları ll takasın böylellkle gerçekleşmesl yeterli olâcaktt. ABDDışişleri Bakan Yardımcısı VVarren Chrlstopher'in Ankara gezisi Işık'ın istifasında roloynadı mı ? EŞİTLİ ülkelerln çeşitll düzeydekl yetkililerlnin dünyanın çeşitll ülkelerlni ziyaret etmelerlnden daha dofial blr şey yoMur. Bu kural Ankara tçln de geçerlidir elbette. Ancak, ABO Dışişlerl Bakan Yardımcısı VVarren Christopher"ın Guadeloupe Doruğu'ndan sonra Ankara*ya geçen ay yaptıgı ziyaret, sanırtz "dotfa/" sımıtan aşmış, ziyaretin "zamant ve 90/ruçla/v"Türklye'de önemli gellşme kaynakları arasinda "en azmdan" birlni oluşturmuştur. DahaChristcpher'ın Esenboğa'ya indifll daklkaJarın Memen ünceslnde Dışlşlerl Bakanı GOndüz ökçün'ün "rahatstz'1 hali bîrçok kişinln dikkatinl çekmlşti. Christopher ne getlriyordu? Herkea merakla bunu bekliyordu. Gerçi. Batı Almanya Amerika'dar önce davranmış ve önce Ankara'dakl buyukelçislnl bllgi vermek Içln. Itglli bakanlara göndermiştî. Arkasindan, Guadaloupe Do'uğu'nun hemen erteslnde Alman Basbakanı Schmldt Alman Sosyal Demokrat Partısl Genel Başkanı VVIlly Brandt'ı alınan karariardan haberdar ederek. ducumun SPD aracılığıyia Başbakan Bülent Ecevlte IletHmeaini Isiemiştl. Almanya. özelllkld Iran olaylanndan soııra büyük blr telaşa kapılmış ve "TQrkfye'ye mutlaka yardım edilmesi" savını öne Sürmüşiü. Onun ıçln Oışişlerl Bakanı Gündüz Ûk^ün azçok Chrlstopher'ın "ne gviireceğini" bilmekle blrllkte, ylne de ranatsızlığırı girleyemiyordu. Esenboga Havaalam'nda blr gazetecl .^ün'e yaklaşarak "Umuttu musunuz?" diye soruncd, Ökçün daldıflı hislerden blrden <j"»k!aştı ve kendisine 'yaraımct' Llması îçin. Amerlka'nın Ankara Büyükelvisi Spiers'e aynı aoruyu yöneltti, kendisi böyle bir aoruyu yanıtlamak Istemiyordu. Spiers de. "Bahattm, henuz blz de bih miyoruz" demekleyetîndi. Christopher'ın Ankara zlyaretlnln dlğsr ziyaretlere göre "doğalhk" sınırını aşması, aslında sonuçlanndan önce başiamıstı. DoOallık sınmnın aşılması, Mlin Savunma BakanlıOı görevlnden Hasan Esat Işık'ın ABD'den Avrupa'ya kadar hemen herkesTürkiye için mutlu ve iyimser sözler ediyor Ama koşul hala IMF'den geçmek öncesine bağlanıyordu. laık, Dışlşlerl Bakanlıfirnın "Yani usltrte ilgiii anlaşmasmın" kendlslnfn bllglsl dışında oldu İRAN KONUSU Dflnya sorunlarının tartışılması sırasında ana konu Iran olaylan Idl. Eoevlt'ln Iran'a lllşkln Chrlstopher'e söyJediklerl hayll llglnçtl: "Iran'a mudahateye gerek yok. trnn halkı kendi kendini yönetecek duzeye gelmlştir. Iran'da sosyal geiişme yeterli bir duzeye erismeden, sosyal anlamda haklar tam olarak gerçakleşmemiaken, Şah sanayileşmeye yöneldl. Sanınm hatayt .da burada yaptt. Iran'a göre. blr başka petrol Olkesi Suudi Arabistan daha aktlh davramyor ve sanayileşmeye gitmlyor. Soayal aellsme olmakatzm sanaylleşmek Şah'tn Iran'da yenllmesine yol açmışttr." Chrlstopher Ecevlt'ln bu sftzlerinl destekledlfllnl bellrtlyor ve "Soayal gellşme SfffiayHfrşffre'konulanndabenzer duşuncelarlsavunuyordu. ç Istlfasıyla doruğuna ulaşıyordu. Blrkaç neden yanında, Işık'ın istlfası önemli bır blçlmde Chrlstopher'ın ziyaret sırası ve SIRA EKONOMİDE Takas ve Iran'dan sonra sıra ekonomlk konulara gelebfildl ve Ecevlt'le görüşme böylellkle program alanını çoktan aşarak üç saatl buldu. Chrlstopher her sözunun başında Ecevlt'l n"özgur dunyamn büyuk llderlerlnden birl ö\ye nltellyor ve Carter1ın bu "dostluğa verdiği öneml" anlatmaya çalışıyordu. . NASIL BİR DOSTLUK Yenlden IMF'yegitmek, üsler sorununu yeniden ele almak, hOkümetten bu uflurda "tetefat" vernısk, Türklye uzerlnde yoflunlaşan bulutları yine de daflıtmaya yetmiyordu. ÇGnku, TOrklye "Doalluğa verllen Önemi" artık yapılacak yardımla "eş anlamlı" görüyordu. Chrlstopher'ın uçaflı Esenbofia'dan havalanıp Türklye'ye "acit yardtm" operasyonunun başını çeken Bonn'a uçtu. * VE YİNE IMF 1 I Ctirlstopher Alman yetkillleri arasındaki göruşmelerl de Alman. Inglllz, Fransız ve Amerikalı ust duzeydeki bürokratlannın oluşturduklan "mîni zirve" fzledl. TOm bu gellşmeler sırasında bol bol umutlu ve İyimser sözler edlldl. Ancak ortaya çıkan somut blr gerçek Türkiye'nln ylne de "IMP'den geçmesl zorunlulufiuydu. ABD Dışişlerl Bakan Yaıdımetaı Christopher.DışlşJeri Bakanı GündOz ökçünMe Esenbota Havaalanrnda... I