Katalog

CUMHURİYET DERGİ 11 Ayatullah Humeyni, Şah'ın gldlşlnden sonra yayınladıfiı maaajda "Kahraman lran hatktnm zaterlntftcıf/AfffiT'darken.sorunu doOruözetllyordu. Garçekten lran halkı kendlni ezen blr rejlme karçı kahramanca savaşmış, bu savaşimdaon binden fazla Insan ölmüştu. •cadım Ancak Humeyni aynı mesajında "Şah'ın gidisi savastnnnuzda ilk atiımdtr" dlyordu. Gerçekten de Şah gltmlç, ama lemsil ettlğl rajlm gerlde kalmıştı. Başbakan Şanpur Bahtlyar halkın değll. Şah'ın adayıydı ve onun taralından göreve getirtlmlşll. Nalpler Konseyl ise "Şah'a vekâtoan" Olkeyl yüneımekle yukümlüydO. Şah'ın Olkeyl gfzllce terkedlşlnin erteal guno, Ayetullatı Humeyni Nalpler Konseyl'nln Istlfa etmesini isterken, lran halkı bu kez Şahpur Bahtiyar hOkOmetine karçı g6sterilere başlıyor. halkla askerler arasında yer yer yine kanlı çatışmalar oluyordu. Difler blr deyişle. Şah'ın gitmesi lle lran dramımn sadece İlk perdesi kapanmıştı. Humeyni gazetecilere verdlfil blr demegte Iraıı'da aekerî darbe olaaılığınm bulundu&unu, ancak bunun başarıya uiaşacafiına Irıanmadıflını suylemiştl.. Şah'ın gidişinde lran halkının yanısıra kuşkusuz en önemll rolü 78 yaşındaki dlnl lider Ayetullah Humeyni oynamtşıı. Marksîzme karçı olduğunu belirten Ayetullah Humeyni, bağımsi2, baglantısız bır lalâm Cumhuriyett kurulmaaı laraftarıdır. Şafı'ın Iran'ı lerketmeBinden blr hafta kadar once "Devrim Konseyi"ni kuran Humeyni üikeyl genel seçimlere kadar blr geçici hükümetin yönetmesindan yanadır. Öte yandan lıan'da sıya&al muhalefetl oluçturan "UUısat Cephe" önden Kerlm Sencabi de. Şahpur Bahtlyar HOkumetrnln yasa dışı oldufiu konuaunda Humeyni ile aynı görüsu payiaşmaktadır. Ancak Humeynî'nin islAm Cumhurlyetl tezlnin llberal burjuvazlnîn temsllclai şekllnde tammlanabilecek, ılımlı blr polilikacı olan Kerim Sencabl'nln görevlerl ile bafidaşacağışuphelidlr. Bu arada glzll lran Komönlat Partlsl "TUDEH" de hertialde adıriıflını koymak Isteyecektlr. Şah'ı devlrmek hedeflnfn çevreslnde birie^en, değjşlk eğlllmll çeşllli güçlerin, aynı uyumu Şah sonrası dönemlnde surdürmelerl zor olacaktır. Geçen yılın ortalanna kadar Iklidannda kanlı olduflu kadar giiçia görilnen Şah somında bir saman çöpfl glbl devrildl ve o da artık vatanaız aslller (I) kervanınakatıldı... 28 ocak pazara ertetondl. Ne var kJ, Iran havaalanlannda askarl Iggalln sOrdOrfllmeal. dlnl llderih Olkesine dönoş tarlhknln Iklncl kez ertelenlşlneyol açtı. Şahpur Bahtlyar hükumetl, Humeynl'nln oikeye dönuşunu ertelemeye çalışırken, lranvı terkeimeden 6nca oluşturduflu Nalpler Konaeyl Başkanı lle lran Pariamentosufndan 20 mllletveklll Humeynrmn çaflnsı uyannca Istlfaedlyor, lran KomOniat Partlsl TUDEH iee Humeynl'yl destektodl|lnl agıklıyordu. Bu arada mllyonlarca ranh sokaklarda Bahtlyar HukOmetl aleyhinde her gün göatari yaparak Humeynl'nln ülkeye dönüşunün engellenmealni protesto ediyordu. 26 ocakta yapılan gdsteriler sırasında aakerferln göaterfclferf taramaaı aonucunda en az 150 klçl ölmOş, yuzlerce Insan dayaralanmtştı. • lran uluauna özgüriuk savaşımı sırasında önderilk etmiş otan dlnl llder f Brözgüriüksavaşımı DçpoHa Iran'daki durumun dış polltika açıaıhdan da aon derece önemll oldu&u kuşkusuzdur, Petrol bölgesinln anahtan konumuna sahlp olan bu Olkede Şah'ın gltmeaine kadar uzanan göaterller ABO, Balı Avrupa ve Suudi Arabistan tarafından derln blr kaygıyla izlenmlştlr. Carter yOnetiml. Iran'da dış pol tikasınjn en bUyuk başarısızlıklarından blrine uğramif. VVashington lran halkmın ayaklanmasım başından beri dlncl fanaıiklerle Marksistlerin kifkırtması şeklinde yorumlayarak ısrarla Şah'ı desteklemlş, ancak yine de Şah'ın gltmeslne engel olamamıştır. lran Şahı ABD'nln desteğine karşın Olkesinl terketmlftlr. Serttepki Bölgede büyük petrol çıkarları olan ABD, aynı basiretsizllğl, Şah'ın Olkeyl terktidişlnden aonra da sürdürmüş ve VVashington'un Şah'ın temsilcısi Başbakan Şahpur Bahtiyar'ı açikça desteklemesi lran halkının sert tepkllerir.a yol aç» mıştı. ABD'nin eekl Dışişleri Bakanlarından Dı. Henry Kissmger lran olaylanna ilişkin olarak "Time" derglsine verdlfll deneçte, "Ortadoğu ve Hint Okyanusu çtvrvsinde ABD yanhsı re/imlerin ytkılmasma engel ohmıyoruz "dlyordu. Ünemi bir defs lran olayından alınacak unemll blr ders. halkın karşısında olan dlktatörlOklerin enlnde sonunda yıkılmaktan kurtulamadıklandır. Nlteklm Şah'ın, gOalericllerî ba»t rmakamacıylafcurdufiuaskerj hOkümelin Iki ay glbl kısa blr surede Istlfa etmek zorunda kalm&sı bir savı doOnılamışı ır. „ lran halkının yOrekll dlrenlşlnda dlnl lldari Ayetullah Humeyni çok etkln blr gftrsv yaptı, bu arada çıkaıtanm korumaya çalışan ABD ılımlı blr muhalll Bahllyar'dan "meder umuyordu. Şkndi Iran'daki büyük çıkarlarım koru* mak amacında olan sanaylıejmlç batılı ulkeler ve çok uluslu şirketler, bJ kez Şah'sız ama yine halkla karşı karşıyadır. Çıkarcıların tek Istedlfll. daha ılımlı blr blçlmde da olaa, aömurOnOn sürmcısldlr. Balı. bu konudayıpranmış tokeeımlf olan Şah'ı harcamıştır. Iranlıların bu oyunlara karşı yürekll ve akılcı savaşımlannı daha ne kadar sürdureceklerlnl ve de kimln kazanacağını kuşkusuz zamnn gustet«cekKir. m