Katalog

2 28 Şubat 2012 Salı Su futbolcu gibi transfer edilir mi Suyu alan havza, aşırı tüketime başlıyor. Tarımsal sulama için yola çıkan projeler, golf sahalarını, binlerce konutluk siteleri de tetikliyor WWF Türkiye, bir tartışma zemini yaratmak için 2 Şubat Dünya Sulak Alanlar Günü’nde havzalar arası su transferini mercek altına aldı. Rapor, transferin su kıtlığı çekilen bölgelere çözüm olabileceği ancak bunun çok önemli sosyal ve çevresel maliyetlerinin olacağı konusuna odaklanıyor. ? ÖZLEM GÜVEMLİ on 50 yılda 364 büyük ölçekli su transferi projesi hayata geçirildi. Her yıl 400 milyar metreküp su borularla, kanallarla bir havzadan diğerine aktarılıyor. Artan su talebini karşılamak için büyük umutlarla hayata geçirilen projeler genellikle ekonomik, sosyal ve çevresel sorunları da beraberinde getiriyor. Su transferi, suyu alan havzada sürdürülebilir olmayan tarımsal sulama ve kentsel su kullanımını tetikliyor. İspanya’da tarımsal sulama için uygulanan proje ile su alan havzada 50 yeni golf sahası ve 115 bin konut inşa edildi. Ancak ekonomik riskleri arttıran iklim değişikliğinin olası etkileri genelde bu projelerde hesaba katılmıyor. Doğal Hayatı Korumu Vakfı (WWF) Türkiye, bir tartışma zemini yaratmak için 2 Şubat Dünya Sulak Alanlar Günü’nde havzalar arası su transferini mercek altına aldı. WWF International’ın “Pipedreams? Interbasin Water Transfers and Water Shortages” adlı raporundan yararlanarak hazırlanan görüş bildirisinde, transferin su kıtlığı çekilen bölgelere çözüm olabileceği, ancak bunun çok önemli sosyal ve çevresel maliyetlerinin de olacağı konusuna ? S Göksu Nehri’nin suyunu Knoya’ya taşıyacak olan Mavi Tünel projesi gündemde. odaklanıyor. Zaten bildirinin başlığı ekonomik etkiler de kabul da “Çılgın rüyalar, boş umutlar: edilemez ölçülerde. WWF, büyük umutlarla Havzalar arası Su Transferi.” girişilen havzalar arası su transferi asıl etkiliyor? WWF’e göre 2020’de projelerinin sosyal, ekonomik ve Su transferleri alıcı ve mevcut yıllık su tranferi 2 ekolojik etkileri gözardı ederek ve daha verici havzadaki hassas su katına çıkacak. WWF, iyi çözümlerin önünü tıkayarak hezimetle dengesini bozuyor. Suyun kalabalık kent merkezlerine sonuçlandığı gerçeğinden yola çıkarak hızında, derinliğinde, içme suyu tedarikini sağlamak konunun en azından tartışmaya açılmasını kalitesinde değişimlere yol için yapılan küçük ölçekli istiyor. Vakıf, Türkiye'de su kaynaklarının açıyor. Balık göçlerinin havzalar arası su transferinin yönetimine ilişkin geleneksel mühendislik kesintiye uğramasına, önemli işlevler sağladığını yaklaşımları yerine havza ölçeğinde üremelerinin azalmasına, düşünüyor. Ancak planlama sosyal ve çevresel etkileri dikkate alan sucul canlıların yaşam aşamasındaki büyük ölçekli ve iklim değişikliğine bağlı risklerialanlarını kaybetmesine, kıyı projeleri şüpheyle karşılıyor. fırsatları değerlendiren bütüncül erozyonu ve tuzlanmaya yol Çünkü geçmişteki projelerin tatlı yaklaşımların hayata açıyor, istilacı türler artıyor. su ekosistemleri üzerindeki geçirilmesinin gerektiğine Delta yapısının bozulmasına zararları yararlarından daha fazla. inanıyor. neden oluyor. Suyu veren havzadaki sosyal ve Peki ne yapmalı? N Kızılırmak’ın kirli suları G Fotoğraf: Cüneyt Oğuztütün üney Afrika, İspanya, Almanya, ABD, Çin, Japonya, İran, Libya ve daha birçok ülkede uygulanan geniş çaplı su transferleri Türkiye'de de hayata geçiriliyor. Ankara ve İstanbul’daki kentsel su ihtiyacını, Konya’nın tarımsal sulama gereksinimini karşılamak üzere hazırlanan projelerin olumlu ve olumsuz etkilerini şimdiden görmek mümkün. 2008 yılında Ankara’daki su sıkıntısını çözmek için Kızılırmak’tan Sakarya Havzası’na su tranferi gündeme geldi. Proje tamamlandığında Kesikköprü Barajı’ndan yaklaşık 300 milyon metreküp su 3 boru ile Ankara’ya getirilecek. Şu an 3 boru hattından ikisi çalışıyor. Projenin 20 yıllık su tedarikini karşılaması öngörülüyor. Ancak bu proje yapılırken Sivas’tan başlayarak havzanın üst kısmındaki tüm kirlilik yüklerinin Kızılırmak Nehri’ne aktığı hesaba katılmadı. Hirfanlı ve Kesikköprü baraj göllerinin dip çamurunda başta demir ve mangan olmak üzere kurşun, çinko, krom, bakır gibi ağır metaller ve aşırı fosfor tespit edildi. Su sorununa çare olması beklenen proje sağlık sorunlarına yol açacak bir projeye dönüştü. KBüyük öyler sular altında kalacak Melen Projesi, 3 etaptan oluşuyor. İlk etepta 180 km uzunluğunda aktarım hattı ile büyük Melen Deresi’nden yılda 228 milyon metreküp suyu İstanbul’da kentsel kullanım için aktarım hedefleniyor. 2007 ekim ayında tamamlanan birinci etap ile Melen Çayı yılda 268 milyon metreküp su vermeye başladı. Projenin geri kalan etaplarında 2027 yılına kadar Melen Barajı’nın tamamlanması durumunda Büyük Melen Sistemi’nden yılda 1 milyar 180 milyon metreküp su sağlanacak. Proje nedeniyle bir kasaba, 16 köy sular altınka kalacak yaklaşık 7 bin kişi bu projeden etkilenecek. Projenin yapım