Katalog

24 MAYIS 2009 / SAYI 1209 Hazırlayan: SEDAT YAŞAYAN 11 15. Pirinç ve şekerkamışından elde edilen bir tür rakı... Evropiyum elementinin simgesi... Argoda gizli yere verilen ad. 16. Napoli mafyasının adı... Uzaklık işareti... İslamlıktan önce Kâbe’de duran üç puttan biri. 17. Aldatma işi, hile... Sularını bir denize ya da göle gönderen bölge... “Aferin, yaşa” anlamında kullanılan bir sözcük. 18. Eldiven ve giysi yapımında kullanılan bir tür yumuşak deri... Türk müziğinde bileşik bir makam... Koyun, keçi ya da deve pisliği. 19. Cam üretimi ve sanayide kullanılan soda külü... Çok anlamlı bir sözcüğü her seferinde başka bir anlamını öngörerek birbirine yakın birkaç yerde kullanma... Lübnan’ın plaka imi. 20. Kemiklerin yuvarlak ucu... Sıfatfiil... “O kuş en bahçelerde öter / Yükselir perde perde içli sesi” (Y. K. Beyatlı). YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. “Afife Jale”, “Dolunay” adlı filmleri de yöneten ünlü fotoğraf sanatçımız... Ses güzelliğine ve sesi kullanma ustalığına dayalı şarkı söyleme sanatı. 2. Urartuların yurt ve toprak tanrısı... “Varsın seni ömrünce azabın kolu sarsın / sen üzüldükçe ve öldükçe yaşarsın” (F. N. Çamlıbel)... Dansta erkeğe eşlik eden kadın... Tehlike işareti. 3. Akciğerleri dinlerken hekimin duyduğu patolojik ses... Tavuk ya da dana etiyle yapılan bir tür yemek... “Sakağı” da denilen ölümcül bir hayvan hastalığı... İtalya’nın en uzun ırmağı. 4. Ayakbağı, engel... Mersin’in Silifke ilçesinde antik bir kent... Denizfilinin dişlerinden yapılan değerli bir tespih... Koyun, keçi ya da inek sütünden yapılan sert bir İtalyan peyniri. 5. Yunanistan’da erkeklerin geleneksel giysilerinin bir parçası olan kısa, plili ve evaze iç etek... Mardin sokaklarındaki kemerli geçitlere verilen ad... Güzel sanat. Bu haftaki bulmaca ödülünüz ARMAĞANLI BULMACA SOLDAN SAĞA 1. Resimde gördüğünüz, tiyatro sahnelerinin yanı sıra “Yol”, “Babam ve Oğlum”, “Deli Deli Olma” gibi filmlerde de oynamış oyuncumuz... Yoga inancında, her insanın içinde bulunduğuna inanılan kozmik enerji. 2. Nijerya ve Kamerun’dan getirilen zenci kölelerin Küba’da oluşturdukları dinsel hareket... Ünlü Türk bilgin El Biruni’nin Batı dillerindeki adı... Bir ticaret senedinin üzerine yazılan kefillik. 3. Bakır ya da çinkodan yapılmış geniş ağızlı su kabı... Kırılmış taş döşenip silindir geçirilerek yapılan yol... Tarih öncesine dayanan efsane. 4. Küçük mağara... Litvanya’nın plaka imi... Adale... Bir burç adı... İşçi. 5. Ekolojide, bir canlının varlığını sürdürebildiği yaşama ortamının en küçük birimi... “ var, post var, meydanda er yok” (Y. K. Beyatlı)... Eski Türklerde deniz tanrıçası... Kısa kıllı ve sarkık kulaklı bir av köpeği. 6. Bir buzul yüzeyi üstünde yükselen çoğunlukla sivri kayalık tepeler... Uzakdoğu’da yetişen ve cinsel gücü artırıcı, yorgunluk giderici özellikleri olan bir bitki... Kuzu sesi. 7. “Cihangirâne bir devlet çıkardık bir ’ten” (Namık Kemal)... Ankara yöresine özgü bir tür börek... “Gösteriş, fiyaka” anlamında argo sözcük. 8. İnme ya da sakatlık gibi bir nedenle yataktan kalkamayan kimse... Ağzı geniş tek kulplu su kabı... Asya’da bir ülke. 9. Yelkenli gemilerde mizana direğinde eğik duran bayrak sereni... Fransa’da bir kent... Öğütülmüş tahıl... Derebeylik Japonyası’nda en aşağı sınıfı oluşturan halk... Özellikle “Çirozname” adlı şiiriyle ünlü Fransız şair. 10. Sıcak bölgelerde yetişen ve lifleri tekstilde kullanılan bir ağaççık... Şanlıurfa yöresine özgü, çekilmiş çiriş, bulgur ve kıymayla yapılan bir tür köfte... Bir dik açının ölçüsünün yüzde biri. 11. Bir nota... Mardin yöresine özgü, kuzu budu ve bademle yapılan bir yemek... Franz Kafka’nın bir romanı.... Uranüs gezegeninin bir uydusu. 12. Orta boy demir çivi... İkiyüzlülük... Eski Romalıların ulusal giysisi olan, geniş ve uzun harmani. 13. Ortası bir direkle bölünmüş, iki kanatlı balık ağı... Metrenin kabul tarihi olan 1 Nisan 1931’e kadar yurdumuzda da kullanılmış, 283 cm tutarında uzunluk ölçüsü birimi... Bitlis’e özgü, ceviz büyüklüğündeki hamurlar kızartıldıktan sonra üzerine sarmısaklı yoğurt dökülerek yenen bir yemek. 14. Avustralya’da yaşayan bir cins devekuşu... Duman lekesi... Biralık bir arpa cinsi. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 İsim:.......................................................................................................................................... Adres:....................................................................................................................................... .................................................................................................................................................. Tel:............................................................................................................................................ 10. Moritanya’nın plaka imi... “ Cézanne”: Ünlü Fransız ressam... Estonya’nın plaka imi... Yayvan ve dolgun yüz. 11. Közlenmiş patlıcan, tahin ve limonla yapılan bir meze... Açık toprakrengi... “Gözlerin gözlerime değince / katılıyor rakıya” (Cahit Külebi). 12. Osmanlı döneminde Eflak ve Boğdan eyaletlerinin voyvodalıklarına atanan Fener Rum beylerinin kız çocuklarına verilen unvan... Sapı siyah ve çatallı bir tür bıçak. 13. Beraberinde yağmur getirmeyen güçlü fırtına... Karşılıklı alıp verme... Yarı tavlı, yarı kuru olan toprak. 14. Üstü toprakla örtülü saman yığını... “Hiç şaşmayan gibi işler durur kader” (Y. K. Beyatlı)... Anadolu yaşamını betimlediği naif anlatımlı yapıtlarıyla tanınan kadın ressamımız. 15. Kalıtımın maddi temeli olan ve kromozomları oluşturan maddenin kısa yazılışı... Eski Mezopotamya halklarının gök tanrısı... Gümüş elementinin simgesi... Bir zaman birimi. 16. Eskiden gemilerdeki usta gemicilere verilen ad... Arjantin’in plaka imi. 17. Lantan elementinin simgesi... XIII. yüzyılda İngiltere’de despot kralların yetkilerini büyük oranda daraltan siyasal bir anlaşmaya ve belgeye verilen ad. 18. Çabuk davranmak, acele etmek... Ankara’nın Polatlı ilçesinde ünlü bir antik kent. 19. Erişmiş, ulaşmış... Japon mutfağına özgü, soya ezmesiyle yapılan bir çorba... Yurdumuzun bir bölgesi. 20. Tarihte Uygur beylerine verilen unvan... Hz. Muhammed için okunan dua. G 1206 sayılı armağanlı bulmacanın çözümü ve kazananlar: 10.05.2009 tarihli bulmacayı doğru yanıtlayarak çekiliş sonucu “Louis Drax’ın Dokuzuncu Canı / Liz Jensen” (Yapı Kredi Yayınları) kitabını kazananlar: ANKARA’DAN: Necdet Özer AYDIN’DAN: R. Özcan Öztürk, İsmail Alataş, Halil Sezgi Oktay BALIKESİR’DEN: Mustafa Yılmaz BURSA’DAN: Melih Ertav DENİZLİ’DEN: Sedef Bal İSTANBUL’DAN: Yetiş Kayık, Nalan Kantarcı, Kamil Orhan Utkan, Güzin Yücel, Fevzi Disanlı, Roger L. Urgan, Mecit Çenesit İZMİR’DEN: Levent Veral, Nihan Öztürk, Ahmet Nevzat Gökçek, Nuri Mıdıkhan, Ali Çöllüoğlu İZMİT’TEN: Aysel Urkun KASTAMONU’DAN: Reyhan Tükel MERSİN’DEN: Ergun Nuroğlu MUĞLA’DAN: Neslihan Keskinsoy TEKİRDAĞ’DAN: Türkan Varış SIVAS’TAN: Dursun Bostan. 1 E F L A T U N C E M G Ü N E Y F R A M 2 S İ A K A R A A D A A R İ S A L E A S İ 3 İ L E N K A N M A Ç K A N K L E N A U L 4 N İ R V A N A İ M E İ T R İ T Y U M İ E 5 A S İ B L B N Ü B T İ B O M A İ K A A T 6 F A N F A R A M A E S T R O A Ö R A L A 7 Ş L Ç A K A B E Y L K A O L İ N L S E P 8 A K İ N İ F A R İ C E M İ A L E K İ G A 9 R E M İ Z Z D A K Z T A Y R Z Z A G O N 10 11 K M O A N M G E L P O E M M E A R K A E R İ E N M A S T E M B A O K R İ E L 12 A T A R A B A L A B A N A L A İ K A L V 13 N E Z A R E N A B İ R N K A N T A R M A 14 İ R A V A D İ İ A L A B A N D A R T U N 15 B A N G L A D E Ş B K U R 16 A P A A L A A B A D A R A 17 L İ S L İ T L E C E A E K 18 İ İ T E İ H A S A N A Ğ A 19 Z L O T İ Z Y Ü R E Ğ İ R 20 M A R A Ş A N T İ Y A M A 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 6. Doğu Anadolu’nun Irak sınırı yakınında yüksek bir dağ... İki kişiyle oynanan bir iskambil oyunu... Saf yünden ya da pamuktan yapılan sert tutumlu bir kumaş... Bunalım. 7. Aşık ve bilye oyunlarında kullanılan, içi oyulup kurşun akıtılarak ağırlaştırılmış boyalı kemik... Trabzon ve Rize yöresinde Lazca konuşan halka verilen ad... Dövülmüş buğday, mercimek ve nohutla yapılan bir tür çorba. 8. Sıvas’ın bir ilçesi... Bir haber ajansının kısa yazılışı... “Hayriyye” ve “Hayrâbâd” adlı mesnevileriyle ünlü XVII. yüzyıl divan şairi... Tavlada “üç” sayısı... Türk müziğinde bileşik bir makam. 9. Yabancı... Çene altı... Rusya’nın Karadeniz kıyısında turistik bir kent ... Telli bir çalgı... İndiyum elementinin simgesi. BRİÇ Faik Falay SATRANÇ GM Suat Atalık Kaldırım taşlarımız Y ıllar önce Avrupa’ya gidişimin ilk kentlerinden biri Kopenhag’dı. Danimarka’nın başkentine gidişimde etrafı ilgiyle izlediğimi anımsıyorum. En hoşuma gidenlerden biri cadde ve sokaklardaki kaldırımlardı. Kaldırımlar yerden 34 santim yüksekteydi. Her 35 metrede bir kaldırımda bir boşluk vardı ve 12 araba park yeri için ayrılmıştı. İnsanlar kaldırıma park etmiyor, yalnızca park yerlerini kullanıyorlardı. Başka bir ilginçlik sokakta karşı kaldırıma geçerken arabalar yayalara saygıyla öncelik tanıyorlardı. Biz arkadaşlarla arabaların geçmesini bekleyip bir boş zaman bulup kendimizi karşıya atalım derken cart arabalar durup bize yol veriyorlardı, bu çok hoşumuza gitmişti. Kaldırımlar sert taşlardan yapılmış sokakla birleşen yerleri de birkaç santim kalınlığında yine sert bir kaplamayla kaldırım taşları çerçevelenmişti. Kaldırım ve sokaklar herhalde bir 2030 yıl evvel yapılmış ve artık hiçbir şehir yönetimi bu sokakları yeniden inşa etmeye gerek duymuyordu. Geçen cumartesi Kup briçe oyun oynamaya gittiğimizde sokaklarda yeniden kaldırıma yönelik çalışmalar azgın bir şekilde devam ediyordu. Kaldırım taşları yerden sökülerek yolun kenarına dağınık bir şekilde bırakılmıştı, değil arabalar insanlar bile yürümek için yer bulamıyorlardı. Briç oynamanın belli kuralları vardır. Bu kurallara uymamanın ise belli bedelleri. Kurallar yaşamda insanların hem haklarını koruyan hem de adaleti sağlayan mekanizmalardır. Bu kurallar sayesinde masalar arası eşitlik sağlanır. Aksi halde briçteki üst düzey oyuncular orta veya alt düzeydekilere karşı avantaj sağlarlar. Yarışmanın adil olması için oyuncu kim olursa olsun yapacağı yanlışın karşılığı olan bir bedeli ödemesi gerekir. Şehir içindeki park yerleri yeterli bir şekilde kullanıma sunulmalıdır ki kaldırıma park etmiş araba sahibi yüksek bir bedel ödemek zorunda kalsın. Bu düzeni doğru kurabilen toplumların kaldırımları birkaç santim yüksekliğinde olur ve kenti keyifle yaşanır halde tutar. Briç, ortakların kendi aralarındaki özel anlaşmaları rakiplerinin de bilmesini şart koşan, masadaki bilgi aktarımının kurallar çerçevesinde yapılması gereken son derece şeffaf bir oyundur. Yapılacak bir hatadan rakiplerin zarara uğraması önlenir veya ödetilir. Keşke Türkiyem de kaldırım taşlarını bir kere ve önümüzdeki yılları da kaplayacak şekilde yapabilse. G KART TEKNİĞİ 1 m J5 n A87 o J54 p KQJ103 m 104 n QJ10943 o AQ p A52 D 1m G 2n B 3m K 4n 1. Doğuda treflinin tek olduğu ve kör ruvanın onda olduğu kesin. Kör empası yapmadan as kör kör oynayabiliriz ama ya kör 22 değil ve ruvası üçlüyse, yine ortağına eli verip trefle çakmayı başarabilir. Onun için trefli yerden alınca karo empası yapın karo ası çekin koz as ile yere gidip karo valeye piki atın. Bunun ismi makas (scissors cup) oyunudur rakiplerin birbirine geçmesini önlemektir. Artık bir kör verip oyunu yapın! Batı m K762 n5 o 8762 p 9764 Doğu m AQ983 n K62 o K1093 p8 Oyun: 4 n Atak: m 6 Doğru dam pik ile alır ve trefl 8 döner. Oyun planımız nasıl? DEFANS 2 m 1098 n Q1075 o 84 p AKQ10 m AQ6543 n A42 o QJ10 p9 D 1m P G 1 SA 2n B P P N 2p 4n 2. Ortakta pik tek dönüp çaka verebiliriz ama hangi rengi dönecek ve oyun nasıl batacak? Ortakta kör ikili bizde de kör as olduğuna göre ilk körü alıp ortağa o zaman da çaka verebiliriz. Bu nedenle pik asını alalım, trefliyi dönelim. İlk körü alıp en küçük pik ile ortağa çaka verelim ve trefl dönmesini sağlayalım. Ancak biz trefli çakası alırsak oyun batar. Batı m2 n 63 o 76532 p 87543 Güney m KJ7 n KJ98 o AK9 p J62 İlk piki aldık nasıl devam edelim? Dilek, öneri ve şikâyetleriniz için eposta adresim: faikfalay@gmail.com / http://faikfalay.blogspot.com C M Y B C MY B Oyun: 4 n Atak: m 2 iguel Najdorf dünya satranç tarihinin en ilginç simalarından biriydi. 11 dünya şampiyonuyla oynamak herhalde çok az büyük ustaya nasip olmuştur. Ben Don Miguel’le 1993 Oviedo turnuvasında oynarken İspanya’da tanışma fırsatı buldum, Najdorf o zaman tam 83 yaşındaydı. Bazı oyunlarımı birlikte inceleyip, satranç ve organizasyonlar hakkındaki fikirlerini açarken 1970’te Belgrad’da yapılan Dünya KarmasıSSCB maçının kendisi ve izleyenler üzerindeki olumlu etkileri de mevzubahis olmuştu. Bu maçta Tal’le 22 berabere kalmasının da etkisiyle bu tür organizasyonlara sıcak bakmaktaydı. Bu maçı ve 1984’teki tekrarını ufak farklarla SSCB kazandı. Ama bu tarz organizasyonların üçüncüsü unutuldu: 1994’teki Dünya KarmasıArjantin maçı. Najdorf beni önce bu maça davet etti, sonra Dünya Karmasını daha da zayıf bırakmak için vazgeçtiğini telefonla bildirdi, yine de karma maçı 5644 kazandı! Najdorf’u 1997’de kaybettik ama tekrar dirilttiği fikir rağbet gördü. Oluşturulan dünya karmaları 2002’de Rusya’yla, 2004’te Olimpiyat Şampiyonu Ermenistan’la karşılaştılar, her iki maçtada zaman kontrolü rapid olarak seçilmişti. Azerbaycan hızla ilerleyen satranç ülkelerinden biri. Ülkemizde birçok konu olduğu gibi Azerbaycan’ın dünya satrancındaki tarihsel yeri de bilinmiyor ve Sovyetler zamanından gelen köklü bir satranç kültürü olduğu zannediliyor. Halbuki yıllarca bu ülkede Makogonov haricinde usta yoktu. 80’lerin başında Kasparov ve Magerramov’la başlayan çıkış devamını getiremeyecekmiş gibi gözükürken, 90’ların sonu 2000’lerin başında hızla yükselen jenerasyon Azerbaycan’ı satrançta dünyanın 5 numaralı ülkesi haline getirdi. Mayıs ayının başında bu kez çok güçlü bir Dünya Karması Baku’de Azerbaycan’ı rapid maçta 21,510,5 yendi. Maçın en ilginç oyunları iyi skor elde edememesine rağmen bence Mamedyarov’unkilerdi. İşte bunlardan biri: GM Anand (2783) GM Mamedyarov (2725) AZEDünyaK. (rapid), Baku 2009 1. e4 c5 2. Af3 e6 3. d4 cd4 4. Ad4 Ac6 5. Ac3 a6 (Sicilya Savunması,Taymanov varyantı.) 6. Fe2 (Bugünlerde 6. Ac6!? bc6 7. Fd3 d5 8. 00 Af6 9. Ke1 Fe7 10. e5 Ad7 11. Vg4 g6 devamyolunun beyazın en sert varyantı olduğuna inanılıyor.) d6 7. Fe3 Af6 8. 00 Fe7 9. f4 00 (Oyun Klasik Najdorf’un vizyonu M Scheveningen’e dönüştü.) 10. Şh1 (10. Ve1 Ad4 11. Fd4 b5 12. a3 Fb7 13. Vg3 Fc6! 14. Kad1 Vb8! varyantı vezirin c7’den oyuna sokulmamasını avantajlı hale getirir.) Fd7 (10…Ad4 11. Vd4!) 11. a4 Kc8 12. Fd3!? (12. Ab3 Aa5 13. e5 Ae8 14. Aa5 Va5 15. Vd2 Fc6 benzeri konumlarda Mamedyarov iyi netice alıyor.) e5 (12…Ab4 13. Vf3) 13. fe5?! (13. Ac6! Fc6 14. a5 d5 15. fe5 Ae4 16. Vg4 Fd7 17. Vf3 Ac3 18. Fb6! Ve8 19. bc3 Fe6 20. Fd4 beyazlara üstünlük getirebilecek tek varyanttı.) Ag4 14. Fg1 Ad4 15. Fd4 de5 16. Fg1 Fc5! (Kötü fil değişilmeli.) 17. Fc5 Kc5 18. Ve1 Fe6 19. b4 Kc8 20. a5 Vd4 21. Aa4 Ae3 (21…Fc4!? 22. Ac5! Fd3 23. cd3=) 22. Kf2 f5 23. ef5 Ff5 24. Ff5 Af5 (25…Kf5? 26. c3! siyah taşların ahengini bozar.) 25. Ke2 (25. c3? Ag3! 26. Şg1 Vf2 27. Vf2 Kf2 28. Şf2 Ae4 29. Şe1! Şf7 ve siyah üstündür.) Gereken yerine getirilmezse siyah taşlar püskürtülecek. Peki gereken nedir? Teichmann ve Schlechter’in sözlerini hatırlayalım: Satrancın % 75’i, yani taktik oyun! 25…Ag3! 26. hg3 Kc6 27. Ke4 (27. Ke3? Kf1!! 28. Vf1 Kh6 29. Şg1 Ve3 30. Vf2 Kh1! öldürücüdür.) Kf1! (Başka bir yolda 27…Kh6 28. Kh4 Kh4 29. gh4 Kf1! dir.) 28. Vf1 Kh6 29. Kh4 Kh4 30. gh4 Vh4 Beraberlik (31. Şg1 Vd4’den sonra beyaz 32. Şh2 ile daimi şah neticesinde beraberliğe razı olmalı çünkü lüzumsuz 32. Vf2?! Va1 33. Şh2 Va4 sonrası ancak 34. Vc5! eşitliğe yaklaşır.) 0,50,5 G