Katalog

PAZAR EKİ 2 CMYK 2 Çankaya’ya çıkmak... Nilüfer Zengin eyfi Öngider “Çankaya’nın Bütün Adamları”nda, cumhurbaşkanlarının hikâyeleri üzerinden hazırlanmış bir Cumhuriyet tarihi aktarıyor. Geçmiş 10 cumhurbaşkanının Çankaya’ya çıkış ve oradan iniş hikâyeleri, yakın geçmişimizin politik haritasını ortaya koyuyor. Öngider’le, cumhurbaşkanlığı ve bizi bekleyen 2007 cumhurbaşkanlığı seçimi üzerine konuştuk. S gerilimlere yol açmamaya çalışacak, ama orada söz sahibi olmak da isteyecekler. Recep Tayyip Erdoğan’ın cumhurbaşkanı olmak istediği çok açık. Ordu ile AKP arasında çatışma sürecek. Bu çatışma bir AKP’nin bu hangi düzeyde gerilimi göze alacağına bağlı olarak derinleşebilir. TBMM de zaman zaman başka durumlarda olmadığı kadar cüretkâr davranabiliyor. Mesela 12 Mart’ta Faruk Gürler’i seçmedi. Cevdet Sunay’ın süresini uzatmaya çalıştılar, Fahri Korutürk’te uzlaştılar. Ahmet Necdet Sezer’den önce de kriz oldu, Demirel’in süresi uzatılmaya çalışıldı ama Meclis yine seçmedi. İsmet İnönü... Celal Bayar.... Fahri Korutürk... Süleyman Demirel... 2007 Mayıs’ında cumhurbaşkanı seçilecek. Yakın zamanda cumhurbaşkanları üzerinde çalıştınız, bir öngörünüz var mı? Çankaya Köşkü sembolik olarak devleti temsil eden en yüksek yer. Cumhurbaşkanının kim olacağı konusunda ordu tayin edici bir yerde duruyor. 10 cumhurbaşkanının 6’sı ordudan gelir. AKP’den birinin oraya çıkması, sadece sivil değil, siyasi kimliğini İslami dalga üzerine kurmuş birinin orada olması çok daha zor. Ordu, “Biz orada sizden birisini görmek istemiyoruz” diyor. Bu çatışma mayısa doğru şiddetlenecek. Bence ordu son ana kadar AKP’li olmayan birisinin gelmesi için uğraşacak, ama AKP de iktidar ve muktedir olduğunu kanıtlamak durumunda. Bir çatışmaya girmeden çabuk geri çekilseler, bu onların acizliğine bağlanacaktır. Dolayısıyla çok büyük Üçüncü Cumhurbaşkanı Celal Bayar’ı “son İttihatçı” diye tanımlıyorsunuz... Bayar’ın hakikaten siyaset adamı olarak yetiştiği yer İttihatçılar. İttihatçılık deyince akla gelen bir kimlik var. Mesela komitacılık. Bayar, gizli yeraltı örgütlenmeleri tecrübesi olan, siyasette sonuca ulaşmak için her türlü yolu kullanmaya hazır, her türlü cüretkârlığı gösterebilen bir tip. İttihatçılık böyle bir şeydir. Gizli örgüt olarak kurulmuşlar başlangıçta. Celal Bayar da Cumhurbaşkanlığı döneminde buna uygun bir görüntü çiziyor. 27 Mayıs’a yakın zamanlarda ve yargılanırken, tutuklamaya geldiklerinde silahla karşı koyuyor. Bunu Türkiye’de yapan başka kimse yoktur. Bütün bu cumhurbaşkanları arasında sorulmadan edilmeyecek biri, Demirel? Demirel statükocu bir tip, ama o statükoyu kendine göre değiştiriyor, üstelik bunu yavaş yavaş ve sarsıntıya yol açmadan yapıyor. Özellikle 6571 arası tek başına iktidar olduğu dönemde, Türkiye bir yerden bir yere geldi, ama bunun ciddi bir değişim olduğunu kimseye hissettirmedi. Durum neyi nasıl yapmasını gerektiriyorsa, öyle davranmak konusunda çok rahat bir adam. 28 Şubat sürecindeki Demirel’i düşünün. O zamanki Demirel’in daha önceki bütün bir kişisel siyasi tarihiyle hiç ilgisi yoktur. Statüko Demirel’in o dönemde öyle davranmasını gerektiriyordu, o da öyle davrandı. “Bir elinde Kuran, dilinde ezan, geliyor muhteşem Süleyman” diye meydanları dolaşmış Demirel 28 Şubat’ta başka bir adam oldu. Çünkü o sırada onu yapması gerekiyordu. Bütün bunları da hem kendine hem de topluma çok rahat izah eden bir adam. Çankaya’nın adamları arasında sizin en sempatik bulduğunuz kim? Sempatik diyemeyeceğim, ama beni bir parça hüzünlendiren, İnönü’nün durumu olmuştur. Atatürk’ten sonraki en önemli adam, hakikaten milli şef. Bu, az buz bir şey değil. 1937’de Atatürk’le anlaşmazlığa düşüp, Atatürk’ün “Sen biraz dinlen İsmet” demesi üzerine Celal Bayar başbakan olduğunda geçen o bir yıllık dönem İsmet Paşa’nın 90 küsur yıllık hayatının en zor kısmıdır. Ayrıca, İsmet İnönü iktidardan vazgeçen tek adamdır. Recep Tayyip Erdoğan cumhurbaşkanı olursa ne olur peki sizce? Bu on cumhurbaşkanının her birinin gelirken ve geldikten sonra üstlendikleri bir takım misyonları var. O zaman on birinci cumhurbaşkanının da bir misyonu olması gerekir. “Karısının kapalı mı açık mı olacağı” tartışmaları hep magazin. Oraya çıkınca ne yapacak, önemli olan o. Ahmet Necdet Sezer... Tam bu nokta çatışmanın ürediği nokta. AKP’nin temsil ettiği siyaset anlayışı bakımından oraya ABD’nin Ortadoğu Projesi açısından bakıldığında, ılımlı İslam modeline uygun birinin çıkması isteniyor. Toplum yarılmaya uğramış durumda. Bir bölüm Türkiye’nin ılımlı İslam modeli olmasına itiraz ediyor. Meclis’teki AKP çoğunluğunun Türkiye’yi böyle bir yere doğru götürmeye çalıştığı görülüyor ve bunu engelleyecek birine ihtiyaç duyuluyor. Bugünkü Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’in yapmaya çalıştığı gibi. Bazı İslami duyarlıkları da olan ama esas olarak laik sistemi savunma konusunda kendisinden kuşku duyulamayacak olan birisi üzerinde bir uzlaşma sağlanmaya çalışılacak. Seyfi Öngider “Çankaya’nın Bütün Adamları”nda, cumhurbaşkanlarının hikâyeleri üzerinden hazırlanmış bir Cumhuriyet tarihi aktarıyor. Geçmiş 10 cumhurbaşkanının Çankaya’ya çıkış ve oradan iniş hikâyeleri, yakın geçmişimizin politik haritasını ortaya koyuyor. Öngider’le, cumhurbaşkanlığı ve bizi bekleyen 2007 cumhurbaşkanlığı seçimi üzerine konuştuk.