Katalog

8 24 TEMMUZ 2005 / SAYI 1009 Kadın müşteriler rahatsız... kadın işletmeci gördüklerinde Film Festivali'nde gösterilmiş ve y"*"~"^ ihangir'deki 5. Kat'ın işletmecisi kendilerini daha güvende hissediyorlar, 1 Yasemin Alkaya, bu işe bir Montreal Film Festivali programına V»J zorunluluk olarak başlamış. Asıl "Bizler çok daha güzel, zarifız Bunu alınmış. Filmi izleyıp gelenler de olmuş, mekânı bilip de filmi izlemeye gidenler çevremize daha iyi yansıtabiliyoruz. En amacı buradan kazandığı parayı de... Ya erkek ağırlıklı bir sektörde basitinden buradaki çiçeklere tiyatroya aktarmakmış, "Mustafa Alabora beni birisine işletmeci olarak çalışmaya nasıl bakıyor Alkaya? baktığınızda 'evet, burada bir kadın var' diyorsunuz. Ayrıca kadınlar mutfağa "Sektörde erkek egemenliğini yok ettim. önermiş. Ben o zamanlar sigara, içki içmeyen, gece hayatı olmayan, okuldan Hiç kendim kadar kuvvetli ve çalışkan daha aşinalar, titizler. Bu mesleğın en zor yeni mezun olmuş, genç bir kızım. Bu işi bir erkeğe rastlamadım bu sektörde." yani, çalışanların başka yerlerce kapılması. Oysa 10 aşçı gitse de, ben 100 Alkaya'ya göre, müşteriler karşılarında yapamam, dedim, ama annemin de kişiye yemek yapabilecek desteği ile işe başladım" I^HHBH durumdayım. Bu diyor. Ancak sahibiyle ^^^^mm^m ^^^^^^| hâkimiyette ayrı bir güç anlaşamayınca işi ^^^^^^^| ^^^^^^H veriyor bana" diyor. bırakmış. Bu sırada da 6 ^^^^^^^| ^^^^^^^| Yine de kadın olmanın işyerinden teklif almış, ^^^^^^E5 sadece BİLSAK yetkilileri ^ ^ ^ ^ ^ S ' ~ •• ™ ^^^^^^J bazı zorlukları da var, ^^^^^^H "Güzel, bakımlı olmak, "Al, istediğini yap" ^ ^ p i ^^^^^^| bazen diğer kadın deyince burayı kiralamış jl^^^HHİ Bfl^^^^ müşterileri rahatsız ve 5. Kat adıyla işletmeye edebiliyor. Dengeyi başlamış. Şimdi meslekte kurmak lazım, yani 13. yılı. ilk 6 yıl borçlarını ödemek için çalışmış. düğüne beyaz elbiseyle gidilmemeli. Bir de "Aslında" diyor, "Hiç personelin ilgisi girişilmeyecek bir işmiş. olabiliyor. Sonuçta Bu tercihimle gelinmiş bir ekranda gördükleri lcişiyi seçenek değildi, ancak karşılarmda görüyorlar. bana çok sevdiğim En büyük sorunu da oyunculuğu rüyasını doğalgaz, su, elektrik gibi kurabildiğim şekilde ' ' 1 J işlemlerle uğraşırken koruyabilme, her projede oynamama lüksü sağladı. "İEM yaşıyorum. Karşılaştığınız P^H herkes size kadın olarak Burası sayesinde çok ["•JL renkli karakterlerle j^HBj^ ••MflHİİ bakıyor. Onu aşıp •^^^^ işletmeci olarak tanıştım; yazar, sanatçı, ^^^^ ^^^H|.:. bakmalarını sağlamak zor. politikacı, varoşlarda ^* yaşayıp çalışmaya r» "T«PBİ|| Macun nasıl çekilir, r gelenler"... "t*^^ koltuk nasıl döşenir, f^^ • kanalizasyon nasıl bir Buradaki yaşamını ilk yönetmenlik yaptığı ^Hft^ı^H sistemdir, bunları bilmek filmin senaryosuna da |^4^^H gerekiyor, yoksa sürekli aktarmış. Mekânla aynı ^^^^^^U kandrılıyorsunuz." adı taşıyan film, Istanbul Patron değil 'abla' evin Okumuş, bu mesleğe 1986'da Galata Köprüsü'nde başlamış. Eşi ile tanışması da, bir iş ortaklığı ile olmuş, evlendikten sonra Nevizade'deki Çardak Şarap Evi'ni açmışlar. Mekânı Nevin Okumuş işletiyor, "Eşim ile iş bölümünde herhangi bir sorunumuz yok. Genelde işime karışmaz" diyor. Okumuş'a göre, bu sektörün de her meslek gibi birtakım zorlukları var. "Ama" diyor, "işe başladığım zamandan bu yana büyük bir sorunla karşılaşmadım. Kadın olmanın avantajları da var. Müşterilerimizin genel çoğunluğu beni 'abla' diye sevip, sayıyor". Ükumuş'un 10 yaşında kızı var. îşinin aile düzenini etkilemesine izin vermiyor. Bunun için bir yol bulmuş, "Kızım gündüzleri okuldan dönünce beni evde buluyor. Ayrıca pazar günlerini kızıma ve aileme ayırıyorum Böylece herhangi bir sorun yaşamıyoruz" diyor. Hedefi, sağlığı el verdiği sürece bu ışı sürdürmek. N Jk £m, V. 1 1 E m JF 1 "W. .#.1 Esra Açikgöz E s r a Alkan, Ayşe Şensılay, Yasemin Alkaya, Ece Aksoy ve Nevin Okumuş... Eğlence hayatının nadir kadın işletmecileri. Çalışanların çoğunluğunun erkek olması, bürokratik işlemlerde önce kadın sonra işletmeci olarak görülmek, kadın müşterilerin kendilerinden rahatsız olmaları... Bunlar başlarına gelen dertlerden birkaçı. Baş etmek için kendilerine göre bazı yöntemier de gellştlrmlşler. Klmi kendi kalkanlarını oluşturmuş, kimi "abla" ilişkisi geliştirmfş, kimi meydan okumanın zevkiyle işine devam etmiş. Meslekleri seslerine dahi yansımış, kararlı ve sert... Onlarla, eğlence hayatında kadın işletmeci olmanın zorlukları üzerine konuştuk. ^ ^ ^ ^ H ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ H Yasemin Alk Gecenin kadın patron ları... Zor olan sadece yorgunluk... )1 E ce Aksoy, Ece Bar'ın sahibi. Bu işe, kendisine gelen bir işletmecilik teklifı üzerine başlamış, şimdi meslektcki 21. yılını kutluyor. Ona göre, kadınlar pek çok mesleği daha iyı yapsa da, çalışma hayatının büyük bir kısmına erkekler hâkim. Eğlence hayatında işletmecilik yapmak da bunlardan biri. Yine de müşterinin asıl istediğı inandığı, güvendiği bir yüzle karşılaşmak. O yüzden de, kadın ya da erkek olmanın fazla bir önemi yok, "Üslubunuzda müşteriler oluşunca, maliyetle fiyatını denk getirirseniz fazla zorluk olmuyor. Sınırsız sorumlu hissediyorsanız kendinizi, zor olan sadece yorgunluk" diyor. Aile hayatı ile işi arasındaki dengeyi kurmuş, hobilerine de vakit ayırıyor. Yine de sosyal hayatının, "sohbet, dedikodu kısmı" Ece Bar'da geçiyor. Bir kadın ile erkek işletmeci arasındaki en büyük farkı ise kadınların daha titiz, detaycı ve sorgulayıcı olmasına bağlıyor. Meydan okumak keyif veriyor... E Önce kalkanlarını geliştiriyorsun yşe Şensılay, Giritli Restaurant'ın sahibi. Çocukluğu Rumların işlettiği meyhanelerde, Ermeni komşuların yemekli davetlerinde, Musevilerin hoş sohbetli kutlamalarında ve evde eksik olmayan misafir ağırlamalarıyla geçince 16 yaşında otelci olmaya karar vermiş. Boğaziçi Üniversitesi Turizm ve Otelcilik Bölümü'nde okumuş. Körfez krizıyle turizm işleri bozulunca, mesleğine ara vermiş, "Bir süre sonra motel kiralamak için Bodrum'a gittim, ancak anlaşamadım, tam geri dönecek iken kendimi bir ortakla restoran işine başlamış buldum" diyor. Böylece 9 sene önce, ilk Giritli açılmış, bundan sonrasını şöyle anlatıyor Şensılay: "Otelcilerin maalesef bavulları hep açıktır. Bugüne kadar 16 evde yaşadım! Bunu yaşam tarzı olarak kabul ettim. Sosyal ve iş hayatım bu. Hobilerim, insan ilişkilerim, genel ahlakım ve hayatı kullanıp yaşamam hep bu. Zaten başka türlü olacağına inanmıyorum. Bu işin mesaisi olmaz. Gittiğim her yerde A restoran restoran dolaşıp konuyla ilgili kitap ve araçgereç alıyorum. Yani kontak kapanmıyor! Bu iş sevilmeden ve benim gibi gerçek tercih olarak seçilmeden yapılacak gibi değil; hele ki kadınsan. Özellikle kendini kabul ettirene kadar bir erkek 5 zorlukla karşılaşıyorsa, bir kadın 30 zorlukla karşılaşıyor. Çünkü işin müşteriye sunulmasına kadar, hatta servis sırasında bile muhatap olduğun arka plandakilerin yüzde 95'ı erkek. Hem de her sosyokültürel gruptan... Bu işte önce kendi kalkanlarını geliştiriyorsun, kendi cinsiyetini ve muhataplarının cinsiyetini görmüyorsun. Gerçi onlar devamlı sana gösteriyorlar; alay ediyorlar, küçük görüyorlar, zaten başaramaz diye o kadar eminler ki kale almıyorlar, savsaklıyorlar, boş veriyorlar. Buna takılırsan hemen eve dönmen lazım. Ben asla vazgeçmedim! Çok yoruldum ve daha da yorulacağım, ama bütün bu menfi duruma karşı kazanılan başarı keyfi her şeye değiyor! İlk önce erkek ortak terörünü yaşadım. Aynldım, Bodrum gibi yoruma açık bir beldede her kesimin tabıri caizse "yoklamalarına" maruz kaldım, ama duruşumdan taviz vermeden bugüne geldım Kadın işletmecinin mekanında herhangi bir sorun olursa insanlann ses tonunu ayarlayışları bile farklı." lisra Alkan, uçacağı Es'Kandil Pera'da s'Kandil'in sahibi ve işletmecisi Esra Alkan, arkeoloji okumuş. îş hayatına Bilim Sanat Kültür Kurumu'nda başlamış. Niyeti, şehir kültür turları düzenleyen BÎLSAK'ta "Arkeoloji Müzesi gibi her santimetrekaresini bildiği mekânları" insanlara aktarmakmış. BÎLSAK'taki işinden Es'Kandü'e uzanan hikâyesini Esra Alkan'dan dinledik: "Dünyayı çok gezip görmemden ve çıldırtan mükemmeliyetçi koordinasyon yeteneğimden olacak, AKM'nin resepsiyonlarını organize eder buldum, kendimi. Ozünde insana duyduğum merak duygusu ile on gün denemek için başladığım bu işi mesleğim yaptım ve Ingiltere'ye eğitim almaya gittim. Ekimde meslekte 20. yılım dolacak. İTO'nun Kandilli'deki sosyal tesislerini oluşturduktan sonra, sıra şahsi işletmelerime geldi. Üç bin kişilik 'Incentive Catering' ve Haliç'teki Feshane Festival Sarayı'nın tüm yiyecekiçecek alanlarının işletmeciliğini aldım, ancak alkollü içeceğe izin verilmeyince; uluslararası denilen merkez, bana komik gelmeye başladı ve birimleri kapattım. 2001'de Cemile Sultan Korusu Es'Kandil'i açtım. ÎTO mekânı teklif ettiğinde hiç düşünmeden kiraladım, ancak Es'Kandil'i geçen ekim ayında, sadece kadın yönetici olduğum için kapatmak zorunda kaldım. Ticareti korumakla yükümlü, çoğunluğu erkek Ticaret Odası Vakfı bu başarıyı birtakım akıldışı engellemelerle tabir yerindeyse yerle bir etti. Yine de çaba harcamaya devam ettim. Ekim ayında, Es'Kandil Pera'yı bir ortakla açacağım. Dünyada, hele gelişmekte olan Türkiye'de kadın olmak zor. Gelişmiş erkek, kadına salt 'yürüyen popo' olarak bakmıyor, onun 'önce insan' tanımlaması var. Türkiye'de çoğunluğu erkek çalışanla iş yapmak, üsteük güvenilir, kazanan bir şirketin kadın sahibi olmak zor, ama müthiş eğlenceli. O meydan okumak var ya, bana çok keyif veriyor. Eğlence mekânlarında çalışmaya karar vermedim, ancak yemeiçme beraberinde eğlenceyi de getiriyor. Kendimi hep Dionysos'un sofrasında ağırlanan olarak görürüm. Düzen ve karmaşa arasındaki doğru dengeyi bulmak beni çok eğlendiriyor. îşim, yaşam biçimim. Dolayısıyla sosyal hayatım, ailem bütünün parçaları. Bunun içinde kalamayan gidiyor zaten. Peçetesinin duruşu, bir yerindeki minik bir obje ile mekân 'benim sahibim kadın' diyor. Mega kentlcrın olduğu dünyada, insanlann bir araya gelmesi için mega eğlence yerleri kurabiliriz, ancak hizmet sektörünün inceliği bir müşterinin kapladığı altmış santimetrekarelik alanda ne verebıldiğinizle ölçülür. Detaycılığıyla karikatürlere malzeme olmuş kadın cinsi, bu işe üç adım önde başlıyor. Yukarıdanlık değil, ama erkek kimyasında bu yok."