Katalog

5 EYLÜL 2004 / SAYI 963 BİR ÜLKE... • • nan, 2000 yıllık, uç binden fazla tuğla ve altın yaprakları ile süslu pagodayı (tapınakların minyatür modelleri) barındıran muhteşem "Bagan" şehri de politik kaostan payına düşeni almış. 1988 ayaklanmaları sırasında, öğrencilerden yana tavır takınan ve altın kubbelerin gölgesinde oturan halk, ayaklanmaların bastırılmasından sonra, hükümet emri ile tarihi alanın dışına taşınmış, evleri ve topraklan ellerinden ahnmış. "Yeni Bagan" şehrinde dostluk kurduğum 1314 yaşlarındaki bir grup kız çocuğu da yerlerinden ve okullarından edilenlerden. Sabun şeklindeki "tanaka" adı verilen güneş kremlerini hem kendi yüzlerine, hem de dünyada adını bile duymadıklan bir ulkeden gelen benim yanaklanma sürmeye meraklı bu genç kızlarla biraz Ingilizce, biraz Türkçe, çok az da Burma dilini konuşarak samimi bir dostluk kurduk. TÎYATRO VE MUHALEFET B irmanya'nın 2. büyük şehri Mandalay'a ayakbastığımda, ilk i§ olarak Bıyık Kardeşler'in nerede oynadıklarını aramaya koyuldum. Bu çok kolay olmadı. Mandalay gibi teneffüs ettiğiniz havanın yuzde 70'inin egzoz gazlarının oluşturduğu, düzensiz, sık sık kesilen elektrik yüzünden karanlık ve dilini konuşamadığım bir yerde, "yasadışı" bir tiyatroyıı bulmak başlı başına bir maceraydı. Par Par Lay'in başı çektiği, iki erkek kardeş ve bir kuzenden oluşan " Bıyık KardeşlerMoustache Brothers" muhalif bir goste ri hazırlıyorlar. Gösterileri halka açık olan yerlerde yasaklandığından beri kendi evlerinde oluyor. Evin butun duvarlarında Aung San Suu Kyı'nın resimleri asılı. Şaşırtıcı olansa Bıyık Kardeşler'in yabancı ülkelerde çok tanınması. Uçakta karşılaştığım tek tük yabancı turistlerin hemen hemen hepsı gösteriyi dinlemek için oradaydı. Par Par Lay ve grubu bize 2 saat boyunca geleneksel Birmanya danslarının yanı sıra kendi hapis süreçlerini, Lady'nin mücadelesini, askerlerin tutumunu bize trajikomik, alaycı ve acıtatlı bir standup'la anlattılar. ALTIPAKETSÜTİÇİN... Birmanya'nın ekonomik sorunlarının da politik karmaşadan aşağı kalır yanı yok. Pirinç, ahşap, mineral ve değerli taşları ile 40'h yıllarda Güneydoğu Asya'nın en zengin ülkelerinden biri konumundayken, 2000'li yıllarda dünyanın zengin ülkeleri sıralamasında en son sıralarda yer alıyor. Bugün bir öğretmenin maaşı ayda 30 dolar. Askeri rejimin yönetime el koyduğu 1962 yılından beri lcişi başına düşen milli gelir hiç iyileşmedi; sadece 200 dolar. Askçri yönetim açıklamalannda ekonomik gelişmeyi ilk hedef, insan haklan ve demokrasiyi ise yan unsur olarak gosteriyor. Halbuki rejime karşı ortaya çıkan 1988 öğrenci başkaldırısı o kadar yıkıcı olmuş ki, başkent Yangon'un endüstriyel dokusunun, ayaklanmalar sırasında, yüzde 60 oranında yok olduğu tahmin ediliyor Özellikle Yangon dışındaki daha kırsal yerleşim alanlarındaki insanlann ekonomik durumları hiç iyi değil. Çoğu kişi geçinebilmek için 23 ek iş yapmak zorunda kalıyor. Emekliliğini çok daha ileri yaşlara erteleyen Katy de bu insanlardan biri. Katy 60 yaşlarında Karen (Hıristiyan) mezhebine bağlı bir terzi. Ortalama maaşının 35,000 Kyat (Birmanya para birimi) olduğunu ve 1 paket sutun 5000 Kyat tuttuğunu anlatıyor gozlerı yaşlı. Yani çalışmasının nedeni torunlarına ayda 6 paket süt alabilmek.... • mandukhaitr@y ahoo.com DEMİR LADY KYt Birmanyalıların "Lady"si Aung San Suu Kyi 1982 Nobel Barış Ödulü sahibi. Babası, Birmanya'da 1947 yılında, îngilizlere karşı bağımsızlık savaşını kazanan Aung San aynı yü, silahlı militanların parlamento binasına yaptıklan bir suikast sonucunda henuz 32yaşındaoldurulmüş Aung San Suu Kyi babasının oldurülmesinden sonra uzun yıllar ülke dışında yaşadı. 1988 yılında, annesinin ağır hastalığından dolayı geri döndü. Aynı yıl ilk ve tek izin verilen seçimleri partisi "Demokrasi için Milli Hareket" kazandı. Seçimler ertesi gün iptal edildi. Tüm ülkeye yayılan protestolarda birçok masum insan öldurüldü. Suu Kyi ev hapsine alındı. Lady ile görüşmek çok az insana nasip oluyor. Ev hapsi kararını izleyen günlerde, evinin bahçesinden verdiği nutuklar büyük ilgi görünce, oturduğu semtin caddeleri kendisini dinlemek için can atan insanlarla dolup taşmış, generaller bu toplantıları da yasaklamak zorunda kalmışlar. Bütün riskleri göze alıp, evi görmek istediğimi söylediğim taksicilerin hemen hemen hiçbiri mesleklerini riske atmak istemediklerinden bu fikre yanaşmadılar. 1314 yaşlarındaki genç kızlar "tanaka" adlı güneş kremini Gözde Avcı'nın yiizüne sürüyorlar... ÎHESİMPSONS saat 20:00 SCRUBS saat 20.30 saat 21:00 VVITHOUT A TRACE