Katalog

8 5 EYLÜL 2004 / SAYI 963 MYANMAR: GERÇEKÜSTÜ Ü Ü Myanmar, Birmanya, Burma... Halkının ülkeyi tanımı ise "Altın topraklar". Tam 42 yıldır askerlerce yönetiliyor. Budist tapınaklar tonlarca altınla kaplı ama ülkeye yoksulluk hâkim. Yıllık gelir 200 dolar. Liderleri Aung San Suu ise ev hapsinde... Gözde Avcı ir ülke düşünün, kırk yılı aşkın bir süredir askeri cunta ile yonetiliyor. Dünyanın en kalabalık çocuk ordusuna sahip. Her 20 kişi başına bir gizli ajan düşüyor. Ayrı şehirlerde yaşayan insanların iletişimi yok denecek kadar az, televizyon, gazete gibi haberleşme araçları tamamen ordu tarafından yönlendiriliyor, internet çok nadir bulunuyor, birçok uluslararası site yasak, cep telefonu veya sabit telefon hatlarına sahip olabilmek için binlerce dolar ödemek gerekiyor... Burası öyle gerçek üstü bir yer ki, bir zamanlar ülkeye hükmeden general, enflasyonla mücadeleyi, falcıları ve astrologlan dinleyerek, ülke parasını kendi şanslı rakamı olan 9'a bölünebilen kâğıt paralarla sağlamaya çalışmış. Hukuk yok sayılıyor, yolsuzluğun astronomik rakamlarda, insanlar Budizm'i kalkan kullanılarak zorla çalıştırılıyor. Polis devleti terör estiyor ama, aynı ülkede, 40 yaşını aşmış, iki çocuk annesi bir kadın Aung San Suu büyük bir cesaretle örgütleniyor ve ülkeyi yöneten 22 generale kafa tutuyor... Burası Birmanya (Burma) ya da "Myanmar". Ikinci ismi veren 1989'abütün isimleri değiştiren askeri yönetim. Anlamı ise "dünyanın ilk yerleşimcileri". 50 milyon nüfusa sahip, 135 ayrı etnik grubun yaşadığı, bir yakasında uçsuz bucaksız muhteşem beyaz kum plajlarının okyanus dalgalarıyla oynaştığı, öteki yakasında ise heybetli dağların gerilla savaşlarına yataklık ettiği topraklar... Tercihim, bu ülkeyi, halkının çağırdığı şekli ile "Altın Topraklar" diye tanıtmak. Deva B sa, altın kubbeli pagodaların inşa edildiği topraklara da ancak böyle bir isim yakışıyor. 2 haftadan biraz fazla süren tempolu Birmanya gezisinde, ulkenin her köşesine gitmek mümkün olmadı. Özellikle Tayland ile olan azınlık sorunları ve sınır çatışmaları yüzünden, Birmanya'nın doğu sınır bölgeleri ile azmlıkların yaşadığı kuzey bölgeler yabancılara kapalı. Ben Yangon Inle Golü Mandalay Bagan güzergâhını gezebildim. Altın toprakların içınde bulunduğu karmaşık siyasi durum, unlü yazar George OrvvelTin, baskıcı bir rejim altında yaşayan ve "Büyük Birader" tarafından 24 saat gözetlenen insanların anlatıldığı bir bilimkurgu klasiği olan "1984" adlı romanından alıntı gibi gelse de, bir gerçek. Altın topraklarda edebiyat tarihe acı bir ironiyle göz kırpmış; "1984"un yazarı George Onvell de askerliğini, 20'li yıllarda, Birleşik Krallıklar mandası altında bulunan Birmanya'da yapmış. SCHEWEDAGON TAPINAĞI... Ülkenin politik sorunları çok karmaşık. Birmanya'nın altın kubbeleri güzellikleri ile goz kamaştırıyorlar, ama politik çekişmelerin de en heybetli izleyicisiler. Başkent Yangon'da (Rangoon) bulu Burma'da nan Schevvedagon Tapınağı, Güneydobaştn yvi.^r i l^gu Asya'nın en kutsal tapınaklanndan biSchewedagon ri olarak, bu durumdan nasibini almış. olmak uzere 1997 yıhnda bir generalin evine göndetapınaklann kubbeleri tonlarca altınla kaplı... bütün rilen bombalı mektubun patlamasrndan birkaç gün sonra Schewedagon Tapınağı'nda meydana gelen ve 3 kişinin ölümü, 17 kişinin yaralanması ile biten bombalama olayı sokak lambalarının bile dinlendiği sakin düzende bir şok yaratmış. Tapınağı gezerken, dinlenen sokak lambalarının akıbetine ben de maruz kaldım. 2500 yıl once yapılan ve Buda'nın sekiz kutsal saç telini barındırdığı öne sürülen Schevvedagon Tapınağı'nın kub besi 60 tonluk altın varaklarla ve binlerce müS^heYilekaplı. 107metreyuksekliğinde ve etrafı onlarca küçük tapınak ile çevrili. Ayrı inançtan ve farklı bir külturden gelmeme rağmen, bu tapınaktaki atmosfere kayıtsız kalamadım. Dız çokmüş yüzlerce kadmın aynı anda büyük bir uyumla tekrarladıkları dualar, çan sesleri, tütsüler ve gökyüzündeki ay beni başka bir dunyaya taşıdı. Birmanya'nın gerçeklerini bana hatırlatan, turist rehberi kılığına bürünmüş gizli polis oldu: "Nereden geliyorsunuz?", " Birmanya'ya ilk gelişinizmi", "Ne kadar Jcaiacalcsmız"? Birmanya'nın kuzey batısında bulu