Katalog

16 18 TEMMUZ 2004 / SAYI 95< Fado kaderi Mariza bir Fado şarkıcısı. Müzikle matematiği ayrı tutuyor, stüdyoya girdiğinde kalbini ortaya koyuyor. Sahnede nerede olduğunu unutuyor, konser bittiğinde kendini çok, ama çok yaşlı hissediyor. Mariza, Caz Festivali nedeniyle îstanbul'daydı. Fadoyu "kader" diye tanımladı, söylerken o hikâyeyi yaşadığını anlattı. Esra Başıbüyük stanbul' un en sıcak olduğu zamanlardan biri... Caz festivali coşkulıı esintisi ile bu sıcak yaz gecelerinde soluklanmamızı sağlıyor. Her gece kayan bir yıldıza şahit olmak gibi keyifli... Yüzlerde çocuksu bir sevinç, kalplerde tatlı bir his bırakıp gidiyorlar. îşte bu sene kayan yıldızlardan birisi de Mariza'ydı. Genç Fado yorumcusunun benim gibi sesini bir yerlerde duymuş, peşine düşmüş olabilirsiniz. Uzunca bir zamandır vazgeçmediğim bir albüm "Fado em mim". Onun ilk albümüydü. Şimdi bir tane daha oldu." Fado curva". Söylediğinden hiç bir şey anlamadığım ama kalbimin bir yerlerine dokunan bir ses! Ama sonra öğrendim ki bu duygu yüklü ses sadece benim kalbime dokunmamış, geçen senenin en çok ödül alan isimlerinden birisiydi Mariza! Fadoonunlayeniden "ses" buldu. Mariza için ayrılmış Esma Sultan'daki giyinme odasmdayız. Bahçeden odaya gi dene kadar aldığımız yol boyunca yanım da sessiz ve temkinli bir kadın var. Oturanakadarhiç göz göze gelmedik diyebilirim.Söyleşiye başladık, fado söylerken neler hissettiğinisoruyorum.Işte şimdi göz gözeyiz! O bütün bedenini kullanıp anlatırken ben fadonun ne olduğunu öğrendim. Sadece hissetmek! Çok kırılgan göriinüyorsunuz... Çok inceve temkinli... Beni tanımıyorsun!!! Ama öyle göriinüyorsunuz. Sesinizi çok beğeniyorum. "Fado em mim" benim için tam anlamıyla bir klasik. Bütün bu kırılgan görüntüye ters, çok güçlü bir yorumunuz var. Neler hissediyorsunuz şarkı söylerken? Fado söylerken o hikâyeyi yaşıyor gibi hissediyorum. Müziğin içerisine giriyorum tamamen. înanır mısın, bazen burada olduğumu bile unutuyorum. O hisleri yaşıyor, bazen ağlamaya başlıyorum. Hatta bazen söylerken yarım bırakmak zorunda kalıyorum. Ilginç bir his... Kendi hikâyem gibi hissedip söylüyorum. Açıklamak gerçekten çok ilginç ve zor ama ba zen söylemeye başladığımda her şeyi hissediyorum, sanki bir şeyle bir yerlerimkesiliyormuşgibi... Canım acıyor, sankibir yerlerimden kanakıyor ama aynı zaman da inanılmaz büyük haz hissediyorum. Sahnedeyken büyük bir huzur ve his yoğunluğu içerisindeyken konser bittiğinde kendimi yaşlı hissediyorum. Hem de çok yaşh... HER ŞEY HİSSETMEKTE... Yaşlı mı? Evet, sanki yüz yaşımda gibi... Çok yorgun ve yaşlı! Ama benim için başka türlüsü deolamaz. Istediğin kadarbaşaıılı ol, istediğin kadar iyi bir performansın olsun, eğer hissetmiyorsam söylemem mümkiin değil. Çok yoğun hissettiğiniz için olmalı ? Bence her şey orada!!! Son bir sene içerisinde bütün hayatınız tamamen değişti, bu, kaderin güzel bir oyunu muydu, ne dersiniz ? • Kadere inamyorum. Evet, hayatımda negeliştiysebu "rıtmin" içindeoldıı. Kolaybırgeçmışimolnudı.Çokfakirbirailede yetiştım. Bu çok zordu! Dığer bir yandan bana günün birinde umut oldu ğunu öğrettı o hayat. Beni bııraya getirmesinden çok mutluyum. Hiç böyle bir şey olacağını ummuyordıım. Şarkı söylemekyaşamımdaki en büyük memnuniyet. Diğerherşeyin çok üstünde... Hayatta en severek yaptığım şey için insanlar bana teşekkürediyorlar. Oysaben onlara teşekkürediyorum büyük mutlulukla yaptığım bir işten dolayı beni sevdiklerı için... Bu yüzden bu gece şarkı söylemek benim için çok büyük bir güzellik. Peki biraz da fadonun kaderinden bahseder misiniz ? Fado 19.yüzyıldadogmuş.Köküfakir insanlardan, Afrikalı köleler ve denizcilerden geliyor. Enbaşlangıcmda o dönemin; bir çeşit o dönemin gazetesi gibiymiş. İnsanlar şarkı s'oyleyerek haberleri ulaştırıyorlarmış. Sonra zaman içerisinde insanlar kendi hayatlarında gelişen olayları söylemeye başlamışlar. Bu yüzden fado içerisinde birçok duyguyu taşıyor. Kıskançlık, ölüm, melankolizm, üzüntü, aşk, insana ait bütün duygular! Ama benim için kocaman bir kâse gibi ve bütün duygular onun içerisinde ve birer birer bunu alıp hissedebılirsin, tadabilirsin. Fado da sizedokunabilen bütün hisleri bir araya getiriyor. Sanki başlangıçta sadece Portekiz insan larına aitmiş gibi düşünülebilir ama bence artık fadoevrensel! KIYAFETİN ÖNEMİ YOK1 Peki geçen sene birçok değerli ödül aldınız. Bunların sizin için anlamı ne? Kesinlikle çok saygı duyuyorum ve evet, beni mutlu ediyor. Aksini söyleyemem. En iyi yanlarından birisi size yeni kapılar açüıyor olması. Ama gerçekten çok umurumda değil. Yaptığınız müzikte çok realist davrandığınızı düşünmüyorum, sanki baskın olan hissettikleriniz.Anlayışınızdan bahseder misiniz? Güzel bir soru. Bu son albümü yaparken biraz endişeliydim. Benim çalışma yöntemim farklı! Çünkü matematiksel bir yolu kullanarak bir albüm yapmak istemiyordum. Ben stüdyoya girdiğimde normalde hiçbir şeyim olmuyor. Başla dığımda "O evet şunu okumuştum, onu söyleyebilirim ya da hımm belki şuradan başlayabılirım" diyorum. Kalbimle çalışmayı sevıvorıım. Mariza, İstanbul Caz Festivali kapsamında verdiği konserde... Beyni kullanarak nasıl çalışıldığını bilmiyorum. Ilk öncesöz sahibi olan her zaman kalbim. Bu korkunç farkındayım ama bildiğim yol bu... Bakalım bir sonraki albümdeneyapacağım...Cıddiproblem!!! Peki biraz daimajınızdan konuşmak istiyorum. Çok etkileyici kostümleriniz var. Şarkı söylerken kendinizi iyi hissetmenize neden oluyorlar mı ? Yo, kıyafetin hiçbir önemi yok... Jeanle'deçıkabilirimü! O zaman neden bu still ? Klasik bir fado şarkıcısı görüntüm yok. Bunun farkındayım. Kendimi sahnede böyle hoş hissediyorum. Birçok böyle kocaman eteğim var. Tasarımcı bir arkadaşım var. O benim için yaptı. Hoşumagitti. Rahat değilmiş gibi görünebilir ama çok hafif kumaşlardan ve gerçekten rahat. Renklere bayılıyorum, bu taşıdığım kan dan gelebilir. Albümde sadece siyahlar kullanıldı ama birçok renkte hazırlanmış eteklerim var. Bizler siyahız ve renklere bayılınz. Normal hayatımda çok çılgınım ama bu kıyafetlerde daha klasik bir tarz var. Ama dikkat çekiyor mu diye soruyorsan, tabii ki bu imajın bir yardımı var, ama... Tabii ki var. Çok gotik duruyorsunuz... Ama bu kurgulanmış bir şey değil. Saçlarım da dahil olmak iizere... Birkuiüpte caz ve programın sonunda da keyif için fado söylüyordum... Bir gece bir mekân sahibi geldi ve bana " Benim mekânımda bu kıyafederlefadosöylemelisin" dedi. Başlangıçta sadece orayı görmekiçingittim. Sonra her şey gelişti ve başladım. Saçlarım o zaman da bu renkti ve böyle giyiniyordum... Yanibukurgulanmadı. Sonra insanlar "sarışınfadosanatçısı" diyebahsetmeyebaşladılar... KURALLARI YIKMAK! Klasik fadoculardan reaksiyon gördünüzmü? Yok, aslında öyle bir reaksiyon almadım. Ben ilk albümümü yapmak istediğimdehiçkimse ilgilenmedi. Gerekçeleri fado yla insanların ilgilenmediği, satmadığıydı. Çok denedim. Sonra Hollanda'dan bir müzik şirketi ilgilendi ve onlarla anlaş tım. Sonra her şey birden patladı!!! •Fado genç yüzünii buldu sizinle... Yo, artık iyi ya da kötü fado söyleyen birçok genç yüz var Bu tarz etek giyinen, benzer saçlarda olan! Bazen gözlerime inanamıyorum, bazıları çok hoş ama bazıları çok kötü.. Hayal edebiliyor musun? •Geleceğe bakınca ne sizi tebessümettiriyor? * • Hâlâ fado söylüyor olmak. Gelecek sene ne yapacağımı bilmiyorum ama neyaparsam değişik bir şey olacak. Çünkü değişimi seviyorum. Kurallarıyıkmayıda! •*<§7*I^ 1 Peki fadoyu tek * •' bir kelimeyle ifade etmenizi istesem... Kader! Günlük hayatınızda neler yaparsınız? Normalde annem ve babamla çok zaman geçiririm. Onun dışında ilk fırsatta soluk aldığım yer kütüphane. Oğ leden sonra çoğu zamanımı orada geçir rim. Kitap seçmek, okumak, araştırma benim için büyük keyif. Ne tarz kitaplar okursunuz ? Ne olursa! En son Leonardo da Vir ci'nin Şifresi'ni okudum. Bu arada fad hakkında kendi kitabımı yazıyorum. K tapların çoğu çok ağır dille yazılmış. Be herkesin anlayacağı dilde bir kitap yamak istiyorum. Basit vekolay anlaşılabil bir fado kitabı.. AFRİKALI ÇOCUKLAR... Zor bir çocukluğunuzun olduğunda bahsettiniz. O dönemi düşündüğünüzd aklınıza neler geliyor? O dönemi düşününce... Hoş giyinmı birçok çocuk geliyor gözümün önünı Bunları almak için hiç param olmadı. K; zandığım parayı da ailemeyardım için y < riyordum. Çok mutlu bir çocuktum am diğer çocukların hayatından farklı bir ht yattı benim yaşadığım. Bu tarz yaşayan çc cukları düşününce, örneğin, Afrika'dal çocuklara baktığımda, ben de orada do| dum, onların neye ihtiyaçları var biliyc rum. "O çocuklara yardım etmenin bı yolunu bulmalıyım " diye düşünüyorun Çünkü onların içlerinde hissettiklerini bir parçasını da olsa anlayabiliyorum. Or ların her şeye itiyacı var; ilaç, elbise, kita ne hayal edersen. Elimden geleni yaprm ya çalışıyorum. Tabii isim vermeden. Para ne ifade ediyor? Sadece almak istediğini sağlayan bı araç. Çantamı çok seviyorum, onu ald ğımda mutluydum ama sadece o ana a bir mutluluk! Paranın hissi benim için sc ğuk. Mutluluğun kaynağı değil! Hayatın anlamı nedirdesem? Ölümle aynı yerde benim için. Yaşar tehlikeli bir şey. Ama eğer sağlıklıysan, a len varsa o zaman çok güzel. Ama bir şej çok iyi biliyoruz ki, ölüm bir yerlerde bii bekliyor. O yüzden ölüm ve yaşam ayr benim için. Ben ölüme tercih ederim! • Imtiyaz Sahibi: Yedi Mayıs Haber Ajansı Basın ve Yayıncılrk AŞ adına tlhan Selçuk Genel Yayın Yönetmeni: tbrahim Yıldız Editör: Berat Günçıkan Görsel Yönetmen: Aynur Çolak Sorumlu Müdür: Mehmet Sucu Baskı: Basın Yatırım Sanayii ve Ticaret AŞ Esenboğa YoluAkşam Tesisleri Idare Merkezi: Türkocağı Cad. No: 3941 Cağaloğlu, 34334 tstanbul. (0212) 512 05 05 Cumhuriyet Reklam (0212) 512 41 19/512 48 30 512 47 78