Katalog

20 HAZÎRAN 20Ü4 / SAYI 952 YAŞAM 11 Stephen Havvking'e neler oluyor? S tephen Hawking'in son zamanlarda içinde bıılundıığu acımasız ortamın gerçek yüzünü kavramak için eski gazete kesiklerine bir göz atmanız yeterli. Bilimin en önde gelen isimlerinden,kimilerinindeyişiyle"ikinciEinstein" Hawkingsonbirkaçyıl içinde nedeni kuşku uyandıran bir dizi sakatlanmayaşadı. Yapılansoruşturmalardan henüz kesin bir sonuca ulaşamayan polis bile birbirini izleyen bu gizemli sakatlanmalar karşısmda yalnızca dehşete kapıldı. Britanya'nın baş tacı ettiği bu ünlü bilinı insanının yaşamında neler olupbitiyor du? Hawking gerçekten tacize uğramış mıydı? 2000 yılında kolunıın kırılmasına ve dudağının patlamasına neden olan, kaynağı bilinmeyen bir dizi saldı rıya uğrayan Havvking polisebu konııda bilgi ver mekten kaçınrmştı. 2002 yılında, bu kez de kalça kemiği kınldığı için kendisi için düzenlenen 60. yaş kutlamalarına bile neredeyse katılamayacak hale gelmişti. Havvking olayın kendi dikkatsizliğinden kaynaklandığını, tekerlekli iskemlesiyle duvara tosladığını söylüyordu. Şimdilerde yalnızca tek bir parmağını kııllanarak motorlu tekerlekli iskemlesini çalıştırabilen Havvking'in bu sakatlanmalarla ilgili açıklamaları, daha önce başından geçenlere bakıldığında, hiç de inandı lainc ve tephen lavvking... ncı gelmiyor. Yakın çevresinden bir yığın insanolaylarakuşkuylabakarken.kimileri son derece taşkın bir kişiliğe sahip olan karısı Elaine'i bıından sorumlu tutuyor. Dört yılda iki kez soruşturma açan polis yeterince kanıt elde edilemediğinden bu defterikapatmakzorundakaldı.EvrenbiIimcinin yaşamından kaygı duyanlar sundııkJarı onca kanıta karşın, olayların böylesine geçiştirilmesine bir anlam veremediler. Hawking'in bir ara eski bakıcısına bilgisayarı aracılığıyla aktardığı, "Beni onunla yalnızbırakma. Nöbetini devredecek birini bul," sözcükleri bile garip bir şeyler yaşadığının çıplak bir göstergesiydi. ŞÖHRETİN NİMETLERİ Ne var ki, Havvking'in elinden tüm silahları alınmış durumda. Kemikleri son derece kırılgan;sağhğıda hiç iyideğil.Kısaca Lou Gehrig olarak bilinen amiyotrofik lateral skleroz hastalığınm eninde sonunda, beyni dışında, tüm bedenini etkisiz kılması bekJenen bir şey. "Zamanın Kısa Tarihi" adlı son kitabını da zaten bedeninin zinde kalaıı bu tek bölümüne borçlu. Hawking'in 1988 yılında yayımlanan, evrenin kendisi gibi yoğun ve gizemli bir içeriği olan bu kitabı, baskıdan çıkar çıkmaz 10 milyon kopya sattı ve kendisine yaklaşık 6milyon dolarkazandırdı. Nobel dışında, almadığı ödül kalmadı. üünyanmfarklıköşelerindeyapılankonteranslaraözel uçaklarla katılarak salonları do lup taşıran kalabalıklara seslendi. Bu ara da yalnızca bilim çevrelerinin değil, Jim Carrey, Kevin Costner, Shirley MacLaine ve Richard Dreyfuss gibi sinema dünyasının önde gelen isimlerinindehayranlığını kazandı. Çeşitli firmaların ıırünlerini ta nıtması için ona neredeyse şimdiki yıllık kazancına yakın bir ücretödendi. "Simpsons" adlı,oyuncakları en çoksatan çizgi filmin kahramanları arasında yer almak onuçokmutluetti. Bu arada değişen bir şey daha oldu. Bu denli ün kazanmasından önce kendisini sevdikleri için bağırlarına basan 3 3 yaşındaki kızı Lucy, 37 yaşındakioğlu Robert, 25 yaşındaki kiiçük ogiu Tim ve karısı Hawking'in şan, şöhret ve paraya kavuştuğu andan itibaren farklı bir kişiliğe büründüğünü, kendisini bir süper yıldız olarak görmeye başladığını söylüyorlar. ELAINE HEMŞİREMİ? 20 yaşında bir üniversite öğrencisiyken Havvking ile evlenen Jane Wilde eşinin hastalığından ve çok kısa bir ömrünün kaldığından haberdardı. "Ikimiz deölüme hemen teslim olmayacağına yürekten inanıyorduk," diyen [ane'inengüzelgünleri kocasının ölüm kalım savaşıyla geçti. Zamanla çekilen acılar daha da arttı vejanesonundamutluluğu.evlerinesıksık gelen koro şefi Jonathan 1 lellyerJones'un kollarmda buldu. Ancak kocasına bundan hiç söz etmedi vekızıl saçlı hemşiıe Elaine Mason'un çıkagelmesine dck de ilişkiyi açık etmedi. Hawking evin bu becerikli yeni konuğuna her konııda giderek daha bağımlı durunıa geldi. 80'lerin sonlarında sesini de yitirdiğinden 24 saat sürekli bakıma gereksinimi vardı. Jane'in ricaları üzerine, bemşiremasrafı MacArthur Vakfı tarafından karşılanmaya başlandı. Daha önce dört yd Bangladeş'te bir yetimhanede çalışan Elaine de Havvking'e yardımcı olmaktan son derecehoşnuttu. Janeonuilk gördüğünde, "Sevecenbirinebenziyor," diye içinden geçirmiş, sonradan ailesindenbirininakılhastanesindeyattığını,birinin de intihar ettiğini öğrendiğinde yii reğisızlamıştı. Stephen'in tanrıtanımazlığma karşın, Elaine dininesıkı sıkıya bağlı biriydi. Bu özelliğinin dışında, pektazla bir şey debilinmiyordu. Sonradan hemşire olup olmadığına dair kuşkular belirmiş, ama polis bu bilginin üzerine pek düşmemişti. Birkaçyılakalmadan, kimilcri hemşireyle hastası arasında duygusal bir bağın kurulduğuna tanık oldular. 1995'te Jane'in yerinigörünüşte çok farklı bir kişiliğe sahip olan Elaine ile doldurmaya karar veren Hawking, neden onunla evlendiği sorusuna, "Kafası karışık biri. Yaşamım boyunca birileri bana yardımcı oldu. Artık benimdebirilerineyardımetmezamanım geldi," diyeyanıtlıyordu. Stephen Hawking'in yaşamı güçlükler içinde geçti. ÇoğuA.L.S hastalarının ter sine, Havvking bu illete yakalandığında henüz 21 yaşındaydı. Kimilerine göre, hastalığın böylesine ağır seyretmesi de bundandı.Hastalık zamanla Havvking'in yaşamının ayrılmaz bir parçası, yorulmak usanmakbilmeyenyoldaşıoldu. Aşkları, evlilikleri, hatta buluşları bile hastalığından daha kısaömürlü oldu. Şimdilerde r lavvking ile Elaine Cambridge'in kalburüstü mahallelerinden biri ııdeki köşk benzeri bir yerde yaşıyorlar. üradaki herkes Havvking'i bağrına basıyor ve onu göklere çıkarıyor. Kunun bir nedeni ünlü evrenbilimcinin orada bir burs vakfının yanı sıra, Isaac Nevvton MatematikselBilimlerEnstitüsü'nündekıırulmasma önayak olması. Havvking'in ekonomik açıdan sınıf atladığı her haliyle belli oluyor: birinci sınıf uçakbıletleri.ünlüotellerdekonaklamalar, operalara gitmeler, çocuklara alınan paha biçilmez armağanlar... HAWKING'İN GÖZYAŞLARI... Evin önünde tekerlekli iskemlenin yerleştirilebileceği biçimde tasarlanmış bir Chrysler araba duruyor. Elektronik kapıları Havvking'in bilgisayannı bir kez tuşlamasıyla açılıyor. Havvking bahçeye bakan, Wagner ve Angela Gheorghin CD'leriyle dolııp taşan oturma odasında kahvesini içmektenkeyifalıyor. Evingerikalanbölümü Elaine'e ait olduğundan, oralara pekdalmıyor. Havvking'in kızı Lucy,"Sanırım babam Elaine'i en büyük aşkı olarak görüyor. Elaine için ise babam ışıltılı zırhı içindeki şövalye gibi bir şey olsa gerek. Ozürlübirinin annemgibiyetenekli ve iyi yürekli birisiyle yaşaması çok güç. Elaine'e gelince.. onda bu özelliklerden eserbileyok," diyor. Stephen Havvking'in tüm mirasınaElaine tni konacak? Bu soru karşısında yüzü asılan Lucy, "Bir noktadakendinizeşusorııyu sormadan edemiyorsıınuz: Gerçekten tüm bunlara değer miydi? Yani, onca yıl yaşadığımız tüm bu acı ve sıkıntıların ucunda eğer sırf para yatıyorsa, o zaman topıı onun olsun ve umarım paraların içinde boğulup kalsın," diyor. Britanya basınına gelince, olayın üzerine gidilmesiyönündegösterilençabaların giderek azaldığıgörülüyor. Gazeteler, sakatlanma olayı yerine, Havvking'in ezeli düşiı olan Her Şeyin Kuramı'na ağırlık veriyorlar. Haberlerde evrenbilimcinin bu davasından artık vazgeçtiği belirtiliyor. Havvking'in rakipleri bu kararını tam bir fiyasko olarak değerlendiriyorlar. Lucy bugüne dek dünyanın en güçlü beyni olarak göklere çıkartılan babasının şimdi yerin dibine batırıldığını söylerken derin düşüncelere dalıyor. Sunday Times dergisi Havvking için "dönek luıhraman" deyimini kullanıyor ve yazıda bu ünlü bilim insanının yemek yerken "hiç de iştah açıcı olmayan" görüntiisündensözedeniçlerparalayıcısatırlara yer veriyor. havvking hastane yatağında yatarken, bir arkadaşının yüksek sesle okuduğu bu satırlara kulak kabartıyor. Ve gözlerinden yaşlar süzülmeye başlıyor.# Çeviren: RİTA URGAN Jane (üstte) ve Lucy Hawking. ferakki Vakfı Okulları, Avrupa Birliği'nin eğitim programına katılıyor... 'Socrates' ile Avrupa yollarına U ,mrah )alkaya luslararası projeleri izlemek ve yönetmek amacıyla Terakki Vakfı Okulları'nda 'Avrupa Birliği Takımı' kuruldu. Avrupa Birliği Takımı'nda Elvan Sever (KoordinatörMatematik Öğretmeni), Yükselen Istengel (Psikolojik Danışman),HaticeAtaseven (Sınıf Öğretmeni) ve Arzu Yolaçan (IngilizceÖğretmeni) liderlik ediyorlar. Ancak projelerdeki asıl önemli öğe öğrenciler. Şişli Terakki Lisesi Avrupa Birliği Takımı Koordinatörü ve Matematik öğretmeni Elvan Sever'den Socrates/Comeniııs Programı, yapılan ve yapılacak olan projeler üzerine görüştük. Sever'e ilk sorumuz "Socrates Programı nedir"oldu: ğinde yılda bir veya iki kez proje ülkelerinden birindebirarayageliyorlar. Bubirhaftaiçerisinde öğrenciler öğrenci evlerinde ağırlanıyor. O güne kadar yaptıkları proje çalışmalarını birbirlerine sunuyor, bir sonraki aşama için de planlaryapıyorlar. Öğrenciler, öğretmenlerden daha aktif şekilde çalışıyor. Finansmanı Avrupa Komisyonu sağlıyor. Ayrıca ÇEVKO desteğiyle 15 Avrupa devletinin yer aldığı' Youth Eco Parliament' adlı çevre projesini ve Finlandiya'nın koordine ettiği Web Sayfası Projesi'ni 15 dünya ülkesiylebirliktebiryıldır sürdürüyoruz." AVRUPALILIK BİLİNCİ... Terakki Vakfı okulları, Türkiye Ulusal Ajansı'na resmi bir başvuru yapmış ve kabul edilmiş. Ancak üç projeye katılım, Türkiye Ulusal Ajansı'nın sağlayacağı desteğe bağlı. Yanıt Ağustos 2004'te almacak. Sever, destek olmasa da en az bir projeyle programa katılacaklarını söylüyor. Tüm çahşmalarda amacın eğitim kalitesini arttırmak, kültürler arası ilişkileri ve hoşgörüyü geliştirmek olduğunu vurguladıktan sonra şu saptamada bulunuyor: "Bu projelere AB üyesi ve aday ülkeler katılıyor. Sınırların belirsizleştiği Avrupa Birliği'nde amaç büyük Avrupa Devleti'nde eğitimin kalitesini yükseltmek, Avrupalılık bilincini oluşturmak, dil çeşitliliği ile iletişimi arttırmak ve kültürel farklılıklarm bir zenginlik olduğunun keşfedilmesini sağlamak." SocratesComenius Programf na dahil olan 'Avrupa Birliği'nin Gelecekteki Vatandaşları' "Socrates Programı, Avrupa Bırlığı'nın eğitim alanındaki faaliyet programı.'Comenius'ise anaokulundan üniversite girişe kadarki öğretinii ilgilendiren projeleri kapsayan bir alt program. 2003 2004 öğretim yılında Terakki Vakfı Okulları olarak, lise, ilköğretim I.ve2.kademeiçin toplamüç 'Comenius Projesi' hazırlıklarmı tamamladık. Bu projelerin konuları, Vatandaşlık, Etkili Getişim Projesi ve Sanat Projesi. Projelere katılan öğrencilerin temsilcileri iki öğretmen eşli projesinin koordinatörü îngiltere.îlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin katılacağı projenin amacı isegelecekte'Avrupa Birliği Vatandaşı' olacak bireylerin görev, sorumluluk vehaklarırunbilincindeolmalarını sağlamak. Yabancı dillerini geliştirmek, ulusal değerlerin farkındalığını yaşatıp farklı kültürlere hoşgörüyü geliştirmek. Projeye Türkiye, Ispanya, Polonya, Romanya katılacak. Terakki Vakfı Okulları'ndan ortalama 220 öğrencinin katılacağı program 3 yıl sürecek ve 3 yılda toplam 3 çalışma ziyareti yapdacak. Elvan Sever'i dinlemeyi sürdürüyoruz "Etkili tletişim Projesi"nin koordinatörü ise Polonya. 6. sınıf öğrencilerinin katılacağı projeye Türkiye, Yunanistan, Polonya, Italya, Romanya, Fransa ve Almanya katılacak. Projenin amacı öğrencilerin farklı iletişim dillerini farkınavarmaları,onlarıetkin şekilde kullanmalarını sağlamak. Yetişkinlerle iletişimde yaşanan problemleri seçtikleri bir dille beden dili.fotoğraf dili, sinema dili.bilgisayardili, vs. kullanarak ifade etmeleri ve olası çözümlerhakkındadüşünmeyeteşviketmek. Proje 3 yıl sürecek ve Türkiye'den ortalama 60 öğrenci katılacak." DEVLET OKULLARI DA KATILSIN Sanat Projesi'nin amacı ise öğrencilerin akademik başarı kaygılarının yanı sıra sanatla olan ilişkilerini geliştirerek sanat becerilerini arttırmak, yılda bir gençlik f estivallerine katılarak, sergi açarak okullarını ve ülkelerini tanıtmaları. 1417yaşarası öğrencilerin katılacağı proje 3 yıl sürecek. ProjeyeTiirkiye, lngiltere, Hollanda, Almanya, Norveç, Litvanya ve Romanya'dan öğrenciler katJacdk. Ortaya çıkacak iirünler Hollanda. Ingütere,lsle of Wight ve Istanbulda dÜ2enlenecek festivallerde sergüenecek. Avrupa Komisyonu, Türkiye'yi projeye katüması için destekliyor. Türkiye'nin devlet okullanyla da projelere katılmasını isteyen Sever ise "TürkiyevarolanhakkınıkuUanmalı. En çok da devlet okullarının bu fırsattan yararlanması iyi olur" diyor. •