Katalog

1 ŞUBAT 2004 / SAYI 933 KİTAP 7 Bir kaplumbağa ile yetmiş iki yıl... Bir arabayla, bir tarihi anlatmak mümkün mü? Cem Çobanlı'nın bu soruya yanıtı "evet". Çobanlı, dillere Vosvos diye yerleşen Volkswagen otomobilin 1931'den 2003 'e kadarki îürecini, aynı yıllar içinde Türkiye'deki ve dünyadaki önemli olaylarla anlatıyor... >erpil ^akır B ir otomobü kitabı, makinelere ilgi duyanlann dışında geniş kesimlerin ne kadar ilgisini çeker? Kitaba konu olan otomobil modeli Vosvos olunca, bir de ülkemizin ve dünyanın son 72 yılı, "Vosvos'un tanıklığı" ile birlikte yaklaşık 800 fotoğrafla anlatılınca, şimdi otuzlu, kırldı, ellili hatta altmışlı yaşlarını sürmekte olan büyük bir kesimin ilgisini çeker elbette. Ocak ayı başında ne Kitaplar'dan yayımlanan," Vosvos 19312003 Bir Kaplumbağa Yolculuğu" işteböyle "renkli" ve oldukça sürükleyici bir çalışma. Kitabın yazan Cem Çobanlı, önsözünde, çalışmanın, pek belli olmamakla birlikte dört ayrı kitabı oluşturabilecek bir yapıya sahip olduğunu belirtiyor:Aynntılı bir Vosvos tarihi; 19312003 yılları arasında Vosvos'un ve dünyamızın başından geçenler; filmlere bile konu olan Vosvos anıları ve yazıları; popüler Vosvos terimleri sözlüğü... UTANÇ DUVARI Vosvos tarihini kapsayan ilk bölümler, zorunlu olarak yer yer teknik bilgiler içerdiğinden meraklısına hitap etmeyebiliyor. Bununla birlikte, yazar, Almanya'daNazizmin yükselişini, îkirici Dünya Savaşı'nı, Vosvos'un Amerika'ya girdiği sırada yaşanmakta olan Soğuk Savaş süreçlerini ya da "Utanç Duvan"nı kısa anıa özbir şekilde satır aralarında anımsatarak kitaba siyasal bir nitelik de katıyor. Nitekim, kitabın en uzun ve ilgi çekici bölümü olan "72 Yıla Tanıklık Etmek: Bir Vosvos ve Yeryüzü Günlüğü"ne gelince, kitabın genel kurgusu içerisinde, bu "hitap etmeyen " bölümlerin gerekliliği anlaşılıyor. 2000 yılı başlarında pek çok basınyayın organında yeni binyıl ve yüzyıl dönüşümü sırasında çeşitli hacimlerde almanaklaryayımlanmıştı. Çobanh'nınbubölümde, 1931 yılında başlatıp 2003 yılı Aralık ayına kadar getirdiği olay lar dizisinin, bu tür kronolojik çalışmalar içerisinde oldukça ayrıntılı olduğunu belirtmek mümkün. Yazar, 1931 yılından başlamasını ise, Vosvos'un yaratıcısı Ferdınand Porsche'nin ilk tasarım bürosunu açtığı yıl olmasına bağlı yor. Böylece, kitabın arka kapak yazısı tam anlamıyla yerine oturuyor:" Alt tarafı dört tekerlekten oluşan ve birböceğe ya da kaplumbağaya benzetilen mekanik bir nesnenin, bir efsaneye dönüşen öyküsü... İçinde savaşların, katliamların, büyük acıların, büyük buluşların, büyük mutlulukların, umudarın ve aşkların yer aldığı çok uzun yılların, neredeyse koskoca bir yüzyılın öyküsü..." Gerçekten de neler yok neler!.. Dünyanın yaşadığı büyük savaşlardan ülkemizde yaşanmış ve hiç anımsamak istemediğimizsiyasicinayetlerevedarbelere; Türkiye'deki ve dünyadaki kadın hareketlerinden Francis Griffi thJoyner'ın ya da Süreyya Ayhan'ın atletizmdeki başarılanna; Ince Memed'den Susuz Yaz'a; tükenmezkalemin icadından AIDS 'in önlenemez yükselişine kadar yüzlerce olay ayrıntıh biçimde gün gün aktarıhyor. Bir de her yılın sonunda," yeni sözcük "," film " ve " müzik " şeklinde kısa satırlar var ki; bunlardan, postmodern sözcüğünün ilk kez 1941'de,asimilasyonun 1952'de,nostaljinin 1953'te,anti depresanın ya da oturma eyleminin 1960'ta, bir gecelikaşkın 1962'de,kabloluTV'nin 1965'te, hipetmarketin 1970'te kullanıldığını öğreniyoruz. Görsel ağırlıklı tasarlanmış "Hayatın İçinde", "Vosvosta Büyüyenler" ya da " Vosvos Yazıları" gibi bölümlerin yalnızca Vosvos tutkunlarını ilgilendireceğini düşünüp bunları hızlı geçmeye hazırlanıyorsunuz ki, karşınıza Abidin Dino, Nâzım şiirleri, 68 Porsche, otomobilini Hitler ve Nazilere gösteriyor... Kendine özgü rock tarzıyla tanınan Amerikalı besteci, gitarcı ve şarkıcı Frank Zappa, vosvos'a model oldu... olayları, 1 Mayıskatliamı,BosnaSavaşı,gericiliğinTürkiye'de adım adım yükselişi, Vosvosların üzerinde vey a kenarında çekilmiş onlarca birbirinden tadı bebek ve çocuk fotoğrafı ve nihayet yazarın koleksiyonundan olduğu anlaşılan yüzlerce oyuncak Vosvos çıkıyor, bir kez daha sayfalar ağı r ağır çevriliyor... VOSVOSÇU KADINLAR Nihayet kitabın, "Resimli, Popüler ve Mini Vosvos Sözlüğü " başlıklı son bölümüne geliyorsunuz. Çobanlı kitabına bir sözlük ekleme fikrinin, Vosvosçu kadınlardan kaynaklandığını belirtiyor! Nitekim, bir Vosvosu olup, onu çok seven ve çok iyi kullanan kadınlann, erkeklerin egemenliğindeki Vosvos servislerinde dilegetirilen ama asla anlamayacaklan (ve de onlara anlatılmayacak olan!) onlarca terimi, çeşitli analojiler kurularak aktarılan bu teknik maddelerinçoğunukeyifleokumayıbaşanyorsunuz.Örneğin, daha ilk maddede, üstü açılan Vosvosları tanımlamak üzere " Sun Roof" diye bir madde var. Bu madde, rock müzikali"Hair"in enunutulmazparçalarından biri olan "Let the Sunshine in" (Bırak Güneş Içeri Girsin) çağrıştırılarak anlatılıyor ya da Ingilizce konuşulan ülkelerde Vosvos'a verilen genel ad"Beetle"(böcek) ile Ingiliz müzik grubu The Beatles ve Beat Kuşağı, söylenişlerindeki ses benzeşimleri, sözcükkökenleri açıklanarak anlatılıyor. Yazar, "W" harfindeise, 1985 yılında Afrika'dakiaççocuklariçinlngiltereveABD'dedüzenlenen "LiveAid"konserlerindeseslendirenvehâlâradyolarda çalmakta olan ünlü" We Are The World " parçasını, VW Fan Clublstanbul'un, üyeleri için tasarladığı bir tişörtün üzerinde yer alan sloganla bağlantılandırıyor. "Nostalji" maddesindeise, biryandan sözcüğün etimolojik kökeni açıklanıyor ve Vosvos'la bağlantısı kuruluyor, bir yandan da sürpriz bir şekilde, Rus ve dünya sinemasının en önemli adlarından biri olan Andrey Tarkovski'nin "Nostalgia" adlıfilmindenonkareyi, bir kitabın sayfalarında "izleme" olanağı buluyoruz! Çünkü filmin açılışı tam 2 dakika 26 saniye boyunca bir Vosvos'la başlıyormuş... Oldukça ilginçvetuhaf bir Vosvos sözlüğü bu!.. Sonuçta ortaya 800'e yakın fotoğraf, resim, şema, karikatür; Türkiye'ye ve dünyaya ilişkin ayrıntılı bir yakın tarih çalışmasını kapsayan, yer yer yüzünüzü asabileceğiniz ama çoğunlukla sizi gülümseten, tatlı bebeklerden, çocuklardan, kadınlardan ve erkeklerden oluşan 240 sayfalık rengârenk bir Vosvos kitabı çıkıyor. Ve son söz de yayınevine: İlk kez Orhan Kahyaoğlu'nun "Sıyrılıp Gelen Grup Yorum"la tanınan neKitaplar'dan, henüz iki elin parmakları kadar kitap yayımlandı. Yayınevinin web sitesindeki tanıtımyazısında "Türkiye'deel değmemiş alanlarda yayıncılık"tan söz ediliyor. Bakalım, neKitaplar'dan daha başka ne kitaplar çıkacak! Vosvos'unda öldürüldü... Bedrettin Cömert 11 Temmuz 1978, Ankara. Sanattarihçisi veeleştirmeni, dilbilimci, şair ve çevirmen Doç. Bedrettin Cömert, faşist bir saldırı sonucunda yaşamını yitirdi. Hacettepe Üniversitesi'nde öğretim üyesi olan Cömert, Italyan asılh eşi Maria Agostina ile sabah saat 8.45'te evinden çıkarak Vosvos'una binmişti. 100 U metre ilerlemişti ki başka bir araç tarafından yolları kesildi ve tabancayla yaylım ateşine tutuldu. Doç. Bedrettin Cömert, olay yerinde ölürken eşi de yaralandı. Cömert, o sıralarda sağcı terör örgütlerinin üniversitedeki eylemlerini soruşturan komisyonda görevliydi. Saldırıdan sonra Almanya'ya kaçan, cinayetin sorumlusu Ülkü Ocakları üyesi Rıfat Yddırım, uyuşturucu kaçakçılığından bu ülkede mahkum oldu, 2 Aralık 2002'de Türkiye'ye teslim edildi. gAnlflmfln YILBAŞINDA SEDAT'LA ULUDAÖA eİTMİÇTİK. ANTALYA'DAYDIK SIMRACAN AMA ZATEN BİZ BURDAYKEHDE HER HAFTA SONU Bİ YERLERE KAÇAR, KÜÇÜK TATİLLER VAPARIZ. Vosvos, kadın lar için tehlikelidir Meşhur yıldız Zsa Zsa Gabor, geçenlerde yaptığı bir toplantıda, erkeklerin birçoğunun karakterini, kullandıklan arabadan anlamanın mümkün olduğunu iddia etti. Gabor'a göre, psikolojik bakımdan bir erke* arabasını nasıl kullanır ve ona ne kadar itina ederse, bir kadına da o derece itina edecek demektir. Gabor, Volkswagen tipi küçük arabalardan sakınmak gerektiğini söylemektedir: "Böyle küçük bir arabayı bir yerde park edip sizi kucaklamayı deneyen bir erkek tasavvur edin. Arabanın içinde kaçacak yer bulamazsınız!.." (Şuhat 1960, Cumhuriyet gazetesi) AYRICA Bİ DE HER CUMA AKŞAMI KOHSERE 6İDERİZ. HER SALI TİYATROYA, HER ÇARŞAMBA SİNEMAYA 6İDERİZ. SİZ UÖUR'LA NERELERE 6İDERSİNİZ? AYOL BİZ SİZİN 6İBİ MİYİZ. BİZ EVLİYİZ, EVÜ