Katalog

12 19 ARALIK 2004 / SAYI 97 KADINLAR KONAGI Cercis Murat Konağı'nın sahibi Ebru Baybara Demir, yaşam kavgasını doğduğu yer Mardin'e taşıdı. Bir Mardin evinde turistlere verilen yemekle başlayan iş hayatı onu fabrika kurmaya, îstanbul'da yeni bir konak açmaya kadar götürdü. Esra Açıkgöz ardin; Süryani, Arap, Kürt, Türk kültürlerinin ve tarihinin birleştiği yer. Ilk gidişimde daha yola çıkmadan yapılan "denize girmeden gelme!" esprilerini, gece Mezopotamya Vadisi'ne bakarken anladım. Bu denizi görmek için en güzel yerin Cercis Murat Konağı olduğunu ise ikinci gidişimde. Mardin yemek kültürünün tanıtıldığı bu konağın sahibi, Mardin'e ilk kez balayı tatilinde gelen ve artık orada yaşayan bir Mardinli; Ebru Baybara Demir. Turistlere Mardin yemeklerinin öğretildiği yemek atölyesiyle "yemek turizmi"ni başlatmış. llke edindiği "Her §ey made in Mardin" sloganı ıse ona "2002 yılı Başardı Iş Kadınları Ödülü"nü getirmiş. Cercis Murat sadece bir konak adı değil, ev kadınlarının Mardin yemekleriyle yarattığı bir marka da. Bir Mardin evinin avlusunda başlayan bu hikâye, şimdi de açılacak Mezopotamya Bosphorus'la Istanbul'a uzanacak. Demir ile Mardin yemekleri, konak, Mardin'de kadın olmak üzerine konuştuk. HAYVANLAR Zehirlenme ve ilk yardım Aylin Tunç T M mak için kara kara düşünmeye başladım. Yengem, "malzemeleri al, hazırlayalım yemeği" dedi. Aslında, dayılarım, halalanm, teyzelerim hep Mardin'deler. Feodal bir aile yapısı var. Dayılar, amcalar karşı çıkıyor, kadınlar yardım etmeye çalışıyor. Eve geldiğimizde ev bayram yeri gibiydi. Mahallenin kadınları çocuklannı alıp gelmişler. Birer çeşit de yemek getirmişler. Turistler çok memnun kaldılar. Sonrasında kadınlarla birlikte çalışmaya başladık. Önce bir evdi, sonra bir mahalle örgütlendi, 8 ev oldu. oksik maddelerle temas tüm canlılar içiı erken müdahale gerektiren bir olgudur. Acıl mudahalenın hayati önem taşıdığı bu durumda, hasta sahıbının bilinçli davranışı ve hekime verdiği bilgıler yaşam kurtarır. Ilk bilinmesi gereken toksik maddenin tipidi Mümkünse zehirlenmeye neden olan maddeniı kutusu kliniğe giderken gotürülmelidir. Örneğin deterjanlarm bazıları anyonik, bazılar katyoniktir ve müdahale farklılığı gerektırir. Zehirlenmeye neden olan maddeler önem sırasına göre köpeklerde: fare zehirleri, bitkileı insan ilaçları, ev temızlik maddeleri ve insektisitler (böcek ilaçları); kedilerde ise insektisitler, bitkiler, insan ilaçları, ev temizlik maddeleri, fare zehirleri ve veteriner ilaçlarıdır Toksik madde ağızdan alınmış ve titremelere kasılmalara neden olmamışsa kusturulması denenmelidir. Bunun için evde 13 tatlı kaşığı tuz içirilir ve 510 dakika içinde kusması beklenir. Yeterince kustuktan sonra ıse bol su içirilir. Fare zehirı, kibrit, çok miktarda KADIN OLMAK DAZOR Erkeklerin tepkisi ne oldu? Bir kişi yapsa yadırganırdı, ama mahallenin bütün kadınları çalışıyordu. Hem erkeklerin de cebine para giriyordu. "Mahalle Lokantası"na ne oldu? 2001 yılına kadar surdü. 65 yaş üstü bir grup gelince, onları nereye oturtacağımızı düşünmeye başladık. Çünkü yemek yer sofrasında yeniliyordu. Sonra bu konağı kiraladım. Bütun param bitmişti ve burası tam bir enkazdı. Perdesinden masa örtüsüne kadar her şeyi kadınlarla birlikte yaptık. Tamirat süresince evlerde yemek vererek de sermayeyi çıkardık. Neden Cercis Murat adı? 1947 yıllarında burada yaşamış aüenin nbrıı Baybara Demir iManbul'dn "Mezopotamya Bosplıorus"u açacak. lakabı. St. George'a atfedilmiş bir isim. Cercis, Süryanice George demek. Mardin size neler kattı? Her şeyin bedelinın olduğunu burada öğrendim. Bir de her kötü olayın iyi bir şey doğurduğunu... Ya Mardin'de kadın olmak... Mardin'de yaşamak zor, kadın olmak daha da zor. Burada erkekler için kadın ya evde ya da pavyonda olmuş. Beni bir kalıba koyamadılar. Mardinli ve batılı bir kadınım. Üstelik işkadmıyım. Başlangıçta kafama gore davranıyordum, zorlandım, ama şimdi oturdu her şey. Burada yaşayan kadınların söz hakkı, ekonomik güciı yok. Konaktaki kadınlar için durum değiştı. Başlarda, "Içkicilere mezehazırlıyorsunuz" diye tepki aldıkları için arka kapıdan giriyorlardı. Uyum sağlamakta zorlandınız mı? Zamanla Mardin'de olması gereken şekilde yaşamayı öğrendim. Yeniden evlendım. Fatih'ten önce hep "ben"dim, şimdi biri yanımda yurümeye başladı. Ailesi evliliğinizi nasıl karşıladı? Kabullenmediler. Mardin'de ikinci evlilik ayıptır. Üstelik bir de 'içkili restoran işleten' bir kadınım. Eşimi cesareti için takdir ediyorum. Bir bey ailesinden gelıyor. 6 kardeş ortak iş yapıyorlar. Ama o her şeyi silip benimle birlikte oldu. Hem ailesi, hem de arkadaşlarıyla savaştı. Evliliğiniz, işkadını rolünüzü etkiledi mi? Evlendikten sonra, buradaki otoriteyı kurmakta zorlandım. Bir sorun olduğunda, Fatih 'bu işin sahibi Ebru' dediği halde, ona danışıyorlardı. Bundan sonrası için planlarınız neler? 350 tariften oluşan bir yemek kitabını basıma hazırlıyorum. Tarifleri bulmak için köy köy dolandık, Süryani, Kürt, Türk, Arap kültürlerinin yemeklerini araştırdık. Yaptığımız yemekleri ürün haline getirebilmek için bir fabrika kurduk. Konserve, bakliyat, reçel, likör, şarap... Artık 38 çeşit Mardin yemeği 15 dakika içinde hazırlanabilecek. Istanbul Kuzguncuk'ta da "Mezopotamya Bosphorus"u açacağız. En büyük idealim ise, bir aşçılıkokuluaçmak. Mardin'e eğitim.yatırımcı ve işletmeci gerekli. • Îstanbul'da doğup büyiimiişsünüz. Mardin'e yerleşmeye nasıl karar verdiniz? Ailem Mardinli. Beni ve 3 kardeşimi okutmak için, 29 yıl önce Istanbul'a yerleşmişler. Ilk defa 1997'de balayı tatili için geldim, aklım kaldı. 1999'da kızım doğduktan sonra, eşime "Mardin'e yerleşelim" dedim. Kabul etti. Ama şartlara alışamayınca geri döndü. Ben devam ettim, 5 yıldır buradayım. Gelmeme ailem de çok karşı çıktı. Bu yuzden babam benimle 1.5 yıl konuşmadı. Aynı zamanda bir annesiniz. Kmnızın geleceğini düşündüğünüzde Mardin'de yaşamak sizi korkutmuyor mu? Herkesin bir amacı olması gerektiğine inanıyorum. Ben de amacımın peşinden gittim. Ileri de beni en iyi anlayan kızım olacaktır. Onu da amaçlarının peşini bırakmayacak biri olarak yetıştirmeye çalışıyorum. MAHALLE LOKANTASI... Cercis Murat Konağı nasıl kuruldu? 2000 yılında bir turist grubunu gezdı riyordum. Grup, anlaştığım lokantanın yemeklerini yiyemeyınce, yeni bir yer bul Cercis Koıuıgı'ııın nıutiaüında Mardinli kadınlar çalışıyor.. çikolata, ayakkabı cilası, antifreeze, şampuan (kepek önleyici) gibi maddelerde hemen kusturma denenir. Deriye teması durumunda hastaya banyo yaptırılır. Bunun için kullanılan su sıcak olmalı asla soğuk su ile yıkanmamalı ve süratle kurutulmalıdır. Yıkamada genelde sabunlar kullanılır. Mazot, zıft gıbi maddelerın deri ile temasında öncelikle tüylerin tıraşı gerekir. Deterjan anyonik ıse; süt ya da yumurta, deterjan katyonık ise su, yumurta beyazı veya sut içırilir. Sabun yemişse yine süt ya da su içirilir. Çamaşır suyu içmesi durumunda yine antıdot olarak sut ya da yumurta beyazı kullanılır. Zehirli maddenin gözle teması durumunda vücut ısısmda su ya da az tuzlu suyla goz yirmi dakika kadar yıkanır. Asitle zehirlenmede; 1/4 litre suda 4 yumurta sarısı, alkali ve kostikle zehirlenmede 1/4 litre suda 4 yumurta beyazı içirilir, sonra su ile 1/4 oranında karıştırılan sirke ya da limon suyu verilir. Bu tür maddeler ile zehirlenmelerde mümkun olan en kısa zamanda veteriner hekime başvurmalıdır. Ilk acil dönem adatıldıktan sonra bile hekimin önereceği periyotlarda kontrol edilmeli, oluşabilecek reaksiyonlara karşı önlem alınmalıdır.# Baston deyip geçnrJŞ tbrahim Tığ B "~ aston her yerde baston, ama eğer üzerinde sanat eseri varsa o Devrek "Bastqnu'dur... Türkiye'de baston denilinçe ilk akla gelen yer olan Devrek ve her biri birer sanat eseri Devrek bastonlannı, bastonculuğun mimarı sayılan Münteka'Çelebi böyle tanımlıyordu. Devrek Bastpnu'nun hammaddesi kızılcık ağapı, yöredekiren olarak anılıyor. Devrek ormanlarında bolca rastlanan bu ağaç sağkrrilığı ve esnekliğiyle tanınıyor. Bastonculuk ise Medçiler Sülalesinden Ali Ziya Efendi'ye dayanıyor. Okumak için îstanbul'da bülunan halasının yanma giden Ali Ziya Efendi, Abdülhamit'in Yıldız Sarayı'n'dirnarangoz olarak çalışmaya başlıyor. Bu,şrfada, Padişah Abdülhamit'e çok çekıneceH bir dolap yapıyor. Abdülhamit dolaüiî .'açamayınca sinirleniyor ve Ali Ziya Efc'ndİ'yi yanına çağırıyor. Inatçı dolap Ali Ziya Efendi'nin bir dokunmasıyla açdınca usta parayla ödullendiriliyor. Bir süre sonra savaş çıkıyor ve Padişah herkese silah kuşanma emri çıkartıyor. Ali Ziya Efendi, bu fermana, "Ben asker değilim, sanatkârım" diyerek karşı çıkıyor. Bu nun üzerine zindana atılıyor. Kendisi de bir çıraklar yetişiyor ve bastonculuk bir sektı marangoz olan Abdülhamit, saraym ince işhaline geliyor. Bugün kimlerin elinde, evi lemelerini yaptırmak için Almanya'dan made Devrek Bastonu var derseniz, Georj rangoz ustalarını getirtiyor, Ali Ziya EfenBush, Margaret Teacher, Hafız Esat, Ziya I di'yi de çalışsm diye onların arasına katıyor. Hak, Hüsnü Mübarek ilk akla gelenler.. Ustalığını beğenen Alman marangozlar, oDevrek'te bugün 50'ye yakın baston atc nun Iskenderiye Gemisi ile Mısır'a kaçarak yesinde 150'ye yakm baston ustası birbiri orada vagon fabrikasında çalışmasına önaden ilginç bastonlar üretiyor, ••>'. t yak oluyorlar. 1908 yılında çıkartılan bir afla Istanbul'a dönüyor ve Ittihat ve Terakki iMMiıi'Nİerı • KIUIIIUVILMI Cemiyeti'ne girerek aktif rol oynuyor. 1915 yılında ise KİTAP DİZİSİ memleketi Devrek'e dönerek marangozluğunun yanı sıra baston yapımını başlatıyor. Bılım ve Duşunce, BİLİM VE DÜŞÜNC MÜNTEKAÇELEBİ... 1933 yılında ilk kez Aziz Selman Usta, Devrek bastonlannı Izmir Fuarı'nda sergilemiş. Ancak 1980'lere kadar bir daha bu alandaki yaratıcılık sessizliğe gömülmüş. Bu dönemde iki ustanın; Fehmi Işık ve Akif Usta'nın adı öne çıkıyor. 1984'teMüntekaÇelebi Usta'nın girişimiyle bastonculuk yeniden canlanıyor. Münteka Çelebi ilki 1984 yılında yapılan "Devrek Baston ve Güreş Festivali"ne önayak oluyor. Sonra da yeni bilim düşünce 21. yuzyılın düşuncesini, tarıhsel bağıntılarıyla ele alıyor. Gunumüze hukmeden; tarıhsız, karamsar, ıdealıst ve "şımdıkı zamancı" ıdeolojınıH* kaynakların gosterıyor. f Bılım ve felsefenın tarıhsel evrımınde, bugüne gelen yolun ızını suruyor. VAROLUŞÇULUK ve SARTRE Birincı kıtap Golgesını kaybetmış bir fıgür olarak Sartre < Varoluşçulugun koklerı « Fransız varoluşçuluğunun doğuşu « Kıerkegaard'a donuş « Varoluşculuk bir roman kışılığı mıdır 7 < Sartre ve "vatansız solcuların" devrımcı huzursuzluğu... EVRENSEL BASIM YAYIN Tel 0212 36109 07 b1l91laevrenseLbaum.com