Katalog

19 ARALIK 2004 / SAYI 978 olacağım? 4 Ben ne * Boşanan çiftler birbirleriyle tartışmaktan :ocuklarına vakit ayıramıyorlar. Çoğu çocuk )oşanmadan kendini sorumlu tutuyor. Yanında kaldığı ınne ya da babasına diğerini özlediğini söylemekten :açınıyor. Anlaşmalı boşanmalarda bile yaşanan bu oruna şimdi yasalarla çözüm aranıyor... nne ve babalarının birbirleriyle dalaşmalarından çocuklar nefret ederler. Boşanma ve ayrılıklar ise onları daha da rahatsız eder. Ancak evlilik kurumu yine de çöker ve anneyle baba yollarını ayırırlarsa, çocuklar en azından kendileri için bir şeylerin sürdürülmesini isterler. Anne ya da babadan birinin yanında yaşarken, onun yine çok sevdiği ötekiyle sürekli ağız dalaşına girmesine tanık olması katlanılması çok güç bir durumdur. Çocuk hem annesine, hem de babasına gereksinimi olduğunu bilir. Ne var ki, taraflardan birini seçmek zorunda kaldığında birlikte yaşadığı taraf daha ağır basar. Çoğu çocuk bildiği, tanıdığı bir ortamda kendisini çok daha güvende hisseder. Yaşamını paylaştığı mutsuz tarafa göz kulak olma sorumluluğunu da üstlendiğinden, gerçekte hissettiklerinden çok, duygularını genellikle o tarafın istediği biçimde dile getirir ve zamanla kendisini de buna inandırır. Altı yaşındaki bir çocuk evine gelen mahkeme yetkilisine, "Sen valinin karısısın ve bana yardım etmeye geldin," diyordu. Boşanmanın yarattığı sıkıntılarla yüzleşen çocukların korunmasına yönelik yasalarda yapılması önerilen değişikliklerin yürürlüğe konması durumunda çocukların devlete bel bağlamalan ne denli doğru olacak? Britanya hükümeti tarafından yürürlüğe konması beklenen "Boşanma: Çocukların Gereksinimleri ve Anne Babaların Sorumlulukları" başlıklı yasa tasarısının aile hukukunda yepyeni bir çığır açması bekleniyor. Bu yasa yargı kurumlannın çocuklara eskisinden çok daha fazla odaklanmalannı gerektiriyor. Çocuğa her iki ebeveynle daha sık iletişim içinde olma hakkı tanıyan bu yasayla çocuğun velayetini üstlenen taraf tümden söz sahibi konumunda olmaktan çıkıyor. O halde, canından çok sevdiği annesiyle babası aynldığında yaşamı kararan çocuğun durumu bundan böyle daha mı iyi olacak? Çocuklar genellikle olup biten A lere bir türlü inanamazlar; yaşamlarının temel direklerinden birinin yok olduğunu görmek onlarda korkunç bir travma yaratabilir. Erişkinlerde ölüm, boşanma ve taşınma kişiyi bunalıma sürükleyen en önemli üç etmen olarak biliniyor. Ancak boşanma özellikle küçük yaşlardaki çocukların yaşamlarında onulmaz yaralar açıyor. Çocuk, anne ve babasıyla olan ilişkisinin yaşam boyu süreceğine inanır. Önceleri iki kişinin gözetim ve korumasında olan çocuk ayrılıktan sonra da her ikisine gereksinim duyar. PARA KAVGASI... Yeni yasa tasarısı, çocuğun boşanma sonrasında da her iki tarafla bağlantısını sürdüreceği umudunu yitirmemesi için tek çözüm ün erken davranmak olduğunu öne sürmekte yerden goğe kadar haklı. Bu yasaya göre mahkemeyle aile el ele verecek; mahkeme boşanan çiftlere bunun acısı çocuklardan çıkmadan önce psikolojik danışmanlık hizmetleri vererek onlan yönlendirecek. Altı yaşındaki bir kız çocuğu babasının evi terk etmesinden kendisini sorumlu tutuyor ve babasının onun henüz çok küçük olduğundan ve ona para yetiştiremeyeceğinden kaygı duyduğunu dile getiriyordu. Anne ve babasınm para konusundaki tartışmalarına ve çocuk yetiştirmenin maddi yükünden yakınmalarına sürekli kulak misafiri olan çocuk bir yandan kendisini suçluyor, bir yandan da babasını çok özlediğini söylüyordu. Buna karşılık, 12 yaşmdaki ağabeyinin kendisinebakacak yaşta olduğunu düşünüyordu. Hiç de yabancısı olmadığımız bu aile dramında, ebeveylerden her ikisi de kısmen haklı olduklan konularda karşı tarafa sert eleştiriler getiriyordu. Ne var ki, küçük kız her ikisini de seviyordu. Çocuğun terapisti anne ve babasına kızlarının kendisini ne denli suçladığını söyleyince her iki tarafta da bir yumuşama oldu ve çocuğaodaklı bir yol çizmenin daha sağlıklı olacağına akıllan yattı. Yeni bir yapı kazanan ailede anne ve babanın çocuklara nasıl davranması ve onun her iki tarafla da ilışkisini sürdürmesi için ne gibi önlemler alması gerektiğini öğrenmesi, çocukla ailesi arasındaki bağlarm kopmamasını sağlayabilir. ÜVEY ANNEÜVEY BABA Günümüzde boşanan çiftlerin böylesi bir eğitime her zamankinden de çok gereksinimleri var. Çünkü, çocuğun aile ortammda yetiştirilmesini savunan 1950'lerdeki toplumsal değerler artık tarihe karışmış durumda. Bugünlerde gündemi sürekli yenilenen tekeşli evlilikler, geçiş dönemindeki ilişkiler, üvey anne babalar oluşturuyor ve henüz 18 yaşına gelmeden ailesinde iki boşanma olayına tanık olan çocukların sayısı giderek artıyor. Bu duruma, ABD'nin kimi eyaletlerinde çocukların yüzde 20'sinde tanık olunuyor. Çocuğun yaşamında can alıcı bir rol oynayan erişkinlerle sürekli ve dengeli bir ilişki içinde olması kişiliğinin güçlü temeller üzerine kurulmasını sağlıyor. Bu ilişkinin kopması durumunda bu temeller sarsılıyor ve çocuğun erişkinlik döneminde yoldan çıkması çok daha kolay oluyor. Anneyle baba arasındaki uyuşmazhklar gerek çocuklan, gerekse yetişkinleri olumsuz etkiliyor. Bu olumsuz etkiler okul ve işe de yansıyor. Anne babası boşanan her çocuk onlardan birtakım şeyleri yerli yerine oturtmalarını istiyor. Hüsrana uğrayan, içi acı ve öfkeyle dolu anne babalar genellikle dışarıdan destek almadan çocuklarıyla ilgili olumlu adımlar atmaktan yoksun oluyorlar. Aralarında anlaşarak boşanan çiftler bile çocukla ailesi arasındaki bağtn sürdürülmesine pek özen göstermiyorlar. Boşanmadan iki yıl sonra çocukların yüzde 4O'ı "taraflardan birini" ya çok ender görüyor, ya da onunla hiç görüşmüyor. TERAPİ DESTEĞI Yasa tüm çocukların, güvenli olduğu sürece, ailenin temelini oluşturan kişilerle anlamlı bir ilişki içinde olmaları gerektiğini savunuyor. Bir başka deyişle, çocuğun öteki ebeveynle de sürekli iletişim içinde olması öngörülüyor. Bu tür çözümlerin ertelenmesi çocukta onulmaz yaralar açıyor. Ayrılmanın eşiğindeki ana babalann katı ve dediğim dedik tutumlan çocuğun çapraz ateşte kalmasına yol açıyor. Buyüzden devlet artıkbuişehemen el koymayı öngörüyor. Florida'da aile mahkemeleri bu konu ya özellikle erken el atmakla dikkat çekiyor. Bu eyalette boşanma aşamasındaki ana babalara çocukla aile arasındaki ilişkinin sürdürülmesini güvence altına alan bir yönermede bulıınııluyor. Dahası, mahkeme kararı kesinleşinccye dek, ana babalar çocuklara nasıl davranacakları konusunda terapiden geçiyorlar. Ailenin gereksinimlerine uygun olarak, çocuklarıyla ilgili bir çizelge oluşturuluyor. Çizelgenin ayrıntıları danışman desteğiyle belirleniyor ve yalnızca ciddi bir uzlaşmazlık durumunda yeniden mahkemeye başvuruluyor. Böylece, ana babalar bir ön ardaşmaya varıyorlar ve bu anlaşma genellikle de kalıcı oluyor. Mahkemenin beklentilerini bilip de boşanmanın çocuklar üzerindeki etkilerini irdeleyen, çöken ilişkiden çok çocukların sorunlarına odaklanan ve konularmda uzman kişilerce yürütülen bu tür kurslara katılan en katı anne ya da baba bile çocuğu için yararlı bir şeyler yapmaktan kaçınmayacak. Böylesi bir girişim, sayıları her geçen gün daha da artan, boşanan ailelerdeki çocukların gelecekte çok daha mutlu ve dengeli birer erişkin olmalarını sağlayacak. 0 The Guardian'dan çeviren: RİTA URGAN Anne ve baba boşandığında çocuğun dengeleri bozuluyor. Suçluluk duygusuna ayrı olduğu anne ya da babasının özlemi ekleniyor ve... Anne baba olmak Aylin KotÜ E trafıma baktığımda gördüğüm küçük hanımlar ve küçük beyler başımı döndürüyor! Küçük hanımların alınan kaşları, canım saçlarına yaptırdıkları röfleleri, giymeyi unuttuklarını sandığım okul etekleri başımı döndürüyor. Kendi okul koridorlarımda müdür muavinimizin 'etek boylan dizden üç parmak aşağıda' çığuklan kulaklarımda çınlıyor. Bizimkiler olsa olsa diz boyu olurdu. Küçük beylerin altlanndaki lüks arabalar başımı döndürüyor.Bu çocuklara aileleri nasıl bir harçlık veriyor ki, onlar en lüks restoranlarda o yaşta yemek yiyebiliyorlar, daha henüz öğrenciyken ve kendi paralarını kazanmıyorken. Bu çocuklara on sekiz yaşında lüks arabalar alınırsa ve aynı çocuklar bir yemek için asgari ücretin üçte birini harcayabiliyorlarsa yirmi sekiz yaşına geldiklerinde ne ile tatmin olacaklar? Aileler sevdikleri için bunu yapıyor ise bu onları nasıl hayatahazırlamaktır? Herbakımdan do yuma ulaşmış çocuk, hiçbir şey için çaba harcamamışsa nelerden keyif alabilir? Hayatta neyi başarma potansiyelini içinde banndırır? Bu durum bir bakıma da çocuğundan zaman çahp başka uğraşlarla uğraşmanın getirdiği suçluluk duygusunu bastırma halidir. Evlat edinmek isteyen aileler inanılmaz bir şekilde araştırıhyor ve süzgeçten geçiriliyor. Sanırım aynı işlem kendi çocuklarına sahip olmak isteyen aileler için de yapılmalı. Herkes anne baba olamaz, olmamah da. Annelik, babalık sadece o çocuğu dünyaya getirmek demek değildir. BİR KUŞAK ÇALIŞIYOR... Bu çocuklar sahipsiz kalıyorsa, ki çocuğu fazla tatmin edip başından savmak, onun ilgisini alınan bu tür hediyelere yönlendirmek bir sahipsizliktir, bu durumda onları koruyacak kanunlar girmelidir devreye. Tıpkı birçok Avrupa ülkesinde olduğu gibi. On sekiz yaşından küçüklere alkol ve sigara satılmıyorsa, on al tı yaşından küçükler de saat ondan sonra ebeveynleri olmadan sokaktaysa polis bunlara sahip çıkmalı. Yoksa bu onu hem kötü alışkanhklara hem de suça teşvik edecektir. 18 yaşın altındakiler bugün eğlence yerlerıne rahatlıkla girebiliyor. Hatta yazlık mekânlarda 1418 yaş arasındaki çocukların hâkimiyeti gözlemleniyor. Tabii butiın bunların yanında farklı bir durum daha var. Bu her türlü refah ve rahatlık içinde yaşayan gençlerin ailelerine bakıldığında genellikle yokluktan geldiklerini görüyoruz. Zor şartlar altında yaşayan ve ciddi emekler veren babaların çocuklan onların tam tersi oluyor. Kısacası bir kuşak çalışıp emek harcıyor bir kuşak yiyor. Kimin çalışıp kimin yediği değil, ilgilendiğim. Esas üzerinde durduğum, çocuklarımızı yetiştirirken onları hayata hazırlamak. Anne baba olmak, onları sadece dünyaya getirmek ve ne varsa sunup yaşını goz onunde bulundurmadan sınırsız özgürlük sağlamak değil. Onlara zaman ayırmak, birlikte vakit geçirmek, dinlemek, zorluklar karşısında çözüm uretmelerine fırsat tanımak, onları eğitebılmek için kendini eğitmekle uğraşmaktır anne babalık. Bunlar göze alınamiyorsa da doğurmamaktır. • aylinkotıl. s@superonlıne. com