Katalog

İ8 KASIM 2004 / SAYI 975 11 HAYVANLAR Sofranız şen olsun Fakuhi Tovmasyan Yedikule'de doğmuş, çocukluğunu orada bırakmış... Duyduklarıyla ınımsadıkları "Sofranız Şen Olsun" kitabına konu olmuş. Anılar, yemek tariflerine bulanmış Jünkü Tovmasyanlar sofrayi hep muhabbet için kurmuş, muhabbet için kaldırmış. Evcillerde kabızlık Aylin Tunç abızlık (konstipasyon) dışkının çeşitli nedenlerle boşaltılamamasıdır. Hayati önemi yok gibi görünmesine rağmen, son derece sıkıntılı, bazı kronik Jurumlarda hayat boyu rahatsızlık verici ve dikkat gerektiren bir sorun olarak karşımıza çıkar. Hasta sahibi tarafından genelde birkaç günden sonra fark edilir. Bebek köpek ve kedilere, anne yalayarak tuvalet yaptrır. Annesiz bebeklerde tuvalet, bakan kişi tarafından yaptırılmalıdır. Bunun için bir parça pamuk ya da yumuşak tuvalet kâğıdı hafif nemlendirilerek kuyruk altı bölgesine dairesel hareketlerle, hafif bastırarak uygulanır. Dışkı yaptırılmaması durumu yavruyu ölüme dahi göturür. K da. Eve dönüşünde karısı da anlıyor, yok olunan zamanlann hikmetini. Gazaros Efendi'yi ele verense, üzerine döktüğü, Ersinya'nın elinden çıkma fasulye pilaki lekeleri... Peki, Gazaros Efendi kim? Tovmasyan'ın büyükbabası, Takuhi Hanım'ın kocası... Sonralan Varlık Vergisi çıkıp da gazinosundan olunca inme inmiş Gazaros Efendi'ye, yataklara düşmüş. Takuhi Hanım, oğullanyla birlikte kocasının altını temizlerken, biraz da onun bu mahcup halinden faydalanıp "Hadi bakalım" dermiş, "Çağır Ersinya'yı da gelsin, seni temizlesın"... O an hissettiklerini Gazaros Efendi'nin gözlerinden süzülüveren iki damla yaş anlatırmış... Erginlerde selüloz içeriği düşük gıdalar, kıl yumakları, ev değişikliği, eve yeni kedi alınması kabızlığa neden olabilir.Tüy döküm dönemlerinde kedilerin gıdalarına kıl yumağının oluşumunu engelleyen preparatlardan eklenmesi gerekir. Genelde evde yaşayan ve az hareketli kedilerde görülür. Mekanik tıkanıklıklar ve kalça kemiğinde daralmada kabızlığa yol açar. DALAK DOLMASI Yanılmadınız, büyükannelerini anlatırken Topik'in, büyükbabasını anlatırken de fasulye pilakisinin tarifini veriyor yazar. Pazar sabahları Takuhi Tovmasyan'ın çocukluğunun evinde cümle cemaat bir hareketlilik yaşanıyor. Çünkü ev halkı "mercimekli yaprak dolması" yapmaya kalkışıyor. Baba tüm malzemeyi ayıkliyor, yıkıyor, masanın uzerine diziyor, anne de sarıp sarmalıyor, pişiriyor... Midye dolması, uskumru dolması, fasulye paçası, havidz, dalak dolması, çullama, vişne likörü... Her tarif, Tovmasyan'ın anılarına dokunuyor, anılarla şekilleniyor... Yeni tarifler denemek, yakın tarihin öykülerine dokunmak isteyenler için... Derleyen: BERAT GÜNÇIKAN 935 Yedikule. îazaros bvmasyan'ın azinosu. 'akuhi \>vmasyan oturan, oldan ikinci), liğerleri k>rlulu krabalar ve ;azinonun nüşterileri... B ir yemek kitabından fazlasını bulacaksınız bu 160 sayfanın satırları arasında. Bir ailenin soyağacını, dağılışını, gidenleri, geride kalanların yaşama becerisini ve bir, tın yemekle, sofralarla içli dışlı halinı... tabın adı "Sofranız Şen Olsun", yazan ise Takuhi Tovmasyan. Kitabın önsözünü yazan Oşin Çilingir de "Yemek bahane" başlığını koymuş, şöyle de sürdürmüş: "Takuhi için yemek gerçekten bir bahane. O, bu vesileyle Ermeni sofralarındaki yaşamı aktarıyor asıl; hüznün sevinçle, gülüşün ağlayışla sarmalandığı eski zaman yaşanmışlıklarını duyumsatıyor bizlere..." Çilingir haklı. Takuhi dilini bütiin hükmedici, ağırlaştırıcı, acıtıcı kelimelerden uzak tutup, sanki yanı başınızdaymış gibi kullanıp sizi hem sofraya, hem kişisel tarihjnin içine (jgjdvemjpç. "Kimi evde yemek yaşamak için yenir, kimi evde yemek için yaşanır. Bizim evde ise yemek, muhabbet olsun diye yenirdi. Sofra muhabbet için kurulur, yine muhabbetle kaldırılırdı" demesi de bu yüzden, anlaşılan... Çocukluğunu Yedikule'de geçiriyor Takuhi Tovmasyan. îki büyükannesi de Çorlulu, biri adını taşıdığı Takuhi, diğeri Akabi Hanım. Yazar, iki büyükannesinin de Birinci Dünya Savaşı yıllarında dayatılan şartlara uyarak ayrılmalarağmen ölümlerine kadar Çorlulu olarak yaşadıklarını vurguluyor. ERSİNYA GELSİN DE... ' Gazinocu Gazaros Efendi, Yedikıde Kale Kapısı'nda gazino işletiyor, yirminci yüzyılın ilk yarısında. Bir derme çatma kapalı bölümü var gazinonun, bir de kır tarafı. Miişterileri birbirini tanıyor elbette, çünkü hepsi Gazaros Efendi'nin dostu, esnafı, yazarı, doktoru, memuru, işçisi... Arada bir yok oluyor ortadan Efendi, herkes biliyor ki, o şimdi dul Ersinya'nın yanın Mercimekli yaprak dolması Malzeme: Yarım kilo asma yaprağı, yarım kilo kırmızı mercimek, bir kahve fincanı pirinç, iki kilo kuru soğan, iki limon, iki su bardağı zeytinyağı, tuz, karabiber, tozşeker, kuru nane. Içinin hazırlanışı: Asma yaprağı sapları kesilip birkaç kez yıkandıktan sonra sıcak suda bir saat bekletilir ve süzülür. Yarım kilo kırmızı mercimek ve bir kahve fincanı pirinç ayıklanır, yıkanır ve ılık suya bırakılır. İki kilo kuru soğan doğranıp iki tatlı kaşığı tuzla hafif ateşte karıştırılarak pişirilir ve ateşten indirilir. Pişmiş soğana bir su bardağı zeytinyağı, bir limonun suyu, iki tatlı kaşığı karabiber, üçdört tatlı kaşığı kuru nane ve iyice süzülen mercimek, pirinç ve iki tatlı kaşığı tozşeker katılıp karıştırılır. Sarma şekli: Avcunuza yerleştirdiğiniz irice bir asma yaprağırun tam ortasına, dopdolu bir çorba kaşığı dolma içi koyduktan sonra, yaprağın iki üst kısmını sırasıyla harcın üzerine kapatın. Sonra her iki yanını üzerine bohçalar gibi çevirin. En sonunda yaprağın sivri alt kısmını da üste çevirdiğinizde beşgen şeklinde minik bir bohça elde edeceksiniz. Pişirilişi: Önceden altına birkaç asma yaprağı serdiğiniz tencereye dolmaları yan yana aralıksız yerleştirin. Üzerine bir su bardağı zeytinyağını, bir limonun suyunu ve iki buçuk üç su bardağı suyu ilave edin, dolmalann üzerini örtecek şekilde düz bir porselen tabak kapatın. Ön ce orta hararette, daha sonra ateşi iyice kısarak bir buçuk saat pişirin. ^ Not: Yazar annesinın dolma ptşirişinı şöyle anlatıyor: "Tam anlamıyla pışıp pışmediğini, alt sıradakı dolma yapraklartnı aztcık yanar gibi tencerenin dtbine yapıştp yapışmadığını anlamak için, anam kulağını kaynayan tencereye iyice yaklaştırır, cızırtılan dinlerdi. Suyunu çeken dolmalar sadece yağtyla kalmış ve azıcık da dibi tutmuşsa, o zaman cızırtılar farklılaşır ve artık dolmanın piştiğine karar verıItr, ateşten indirilir..." Ayrıca bazı ilaçlar da kabızlık yapabilir. Bağırsağın son kısmı olan anüs ve rektumun hastalıkları, tümörler, omurilik ve kuyruksokumunu etkileyen durumlar kabızlığa yol açabilir. Yeni olgularda sık sık tuvalete gitme, ıkmma ve dışkılayamama ya da çok az dışkılama görülür. Iştahsızlık olmayabilir. Uzun süren olgularda ise kusma, halsizlik, kilo kaybı, iştahsızlık, kann bölgesine dokunulduğunda ağrı görülür. Dolgunluğa bağlı olarak idrar yapmada güçlük meydana gelir. Sürekli kabızlık yaşayanlarda megakolon (barsağın son kısmında genişleme) gelişir. Bu durum operasyonla iyileşebilir. Kabızlık yaşayanlarda beslenme çok önemlidir. Hayvanın selülozdan zengin gıdalarla beslenmesi sağlanmalıdır. Yemeğine bir miktar zeytinyağı ilave edilebilir. Bazı hastaların dışkılamayı kolaylaştıran ilaçları sürekli kullanması gerekir. Bunlan kullanırken hekim tavsiyesi dışına çıkılmamalıdır. Çünkü uzun kullanımlarda bazı vitamin eksiklikleri meydana gelebilir. Kabızlık başlangıçta acil müdahale gerektirmese de, 3 4 günü aşan durumlarda mutlaka hekime başvurulmalıdır. Gecikmiş olgularda lavman yapılarak müdahale edilir. Kabızlık yaşayan evcilin sahipleri çok dikkatli olmalı, tuvalet kaplarını sürekli kontrol etmelidir.0 Siyaset ve oyunları Aylin Kotü T hiçbir şey görmez, ona emek verenleri abandan gelerek, çalışarak, unutur, gölgesinde de sonradan türeyenleri senelerinizi inandığınız ilkeler oturtur, meyvelerini onlara yedirir. Siyasi uğruna mücadele ederek geçirip mutsuzluğun kaynağı da budur. Emek politika yapıyorsanız bir yerlere veren hiçbir zaman o ağacın gölgesinde gelmeniz çok güç. oturtulmaz ve uzaktan seyreder emeğini. Bir fidan dikilirken, dikilme aşamasında Siyasi mutsuzdur, delege mutsuzdur, oy ve ağaç olana kadar geçen dönemde kimse bir bardak su dökeyim demez. veren vatandaş mutsuzdur. Tüm zor şartlarda fidan ^ ^ Nedeni de vefasızlık ve inançsızlıktır. Zaten inancı olan ayakta kalmaya çabalar. Ama Türkiye'de ne insan vefasız olamaz. İnancı birçoğu tutmaz. Tutanı da varsa, en kötü gününde dizinin siyasiler, ne gerçekten yıpratıcı bir dönem dibinde olanı unutmaz. geçirir. Ağaç olup da meyve delegeler ne de vermeye başlayınca bütün o su oy verenler dökmeyenler hatta fidanı SEÇME HAKKI kesmeye çalışanlar, ağacın mutlu. Bu slyasi gölgesinde oturmak için Aslında bu annebabamızı yarışırlar. Hatta su dokenler mutsuzluğun seçme hakkrmızın olmaması bile bir kenara itilir. Ancak gibi bir durumdur. Onları altında yatan burada en acı olanı, çark doğduğumuz dakikada bütün çirkinliği ile dönerken, neden ise buluruz ve onlar bizi dünyaya ağaç olan fidan da kendine su getirdiği için de sever ve vefasızlık ve dökene sahip çıkmaz. Şöhret sayanz. Çünkü teneffüs vurgunu yediği için gözü inailÇSIZİlk... ettiğimiz havada bile onlann gelenin ısıtmış olduğu sütün kaymağını yemek için aportta bekler. Kendi tabanma vefasızlık yapan, bir yerlere geldikten sonra oraya gelmesinde emek harcayanları unutup, hiç emek vermeyenleri kendi siyasi oluşumundan faydalandıran kişi, yine yaptığı vefasızlığın cezasını da aynı şekilde çeker ve çok basit hamlelerle pasifize edilir. Ona daha üst bir görev teklif edilir, o da şöhret vurgununu yediği için gireceği her seçimi kazanacağını zam'iederek kabul eder. Bir anda kendini seçilmişlerden değil de atanmışlardan zanneder. SİYASET GARİP BİR ÇARK... Emek vererek geldiği yeri bir üst makam için bırakır. Seçimi kaybettiğinde de 'güdümlü' gelir onun yerine konar. Böyle garip bir çarktır bu siyaset. Aynı partidekiler bir türlü birbirini sevemez. Bütün enerjilerini, zamanlarmı birbirlerinin ayağını kaydırmak için harcarlar. Su dokenler ağacın gölgesinde olmadığı sürece de bu durum değişmeyecektir. Ozüne vefasızlık eden bir insanın zaten ülkesine de faydası yoktur. Tabii siyaseti ülkesi için yapıyorsa. 0 aylin kotil. s@superonlwe. ccm emeği vardır. Ama gelin görün ki bir siyasi kendini siyaseten dölleyenlere hep vefasızlık yapar. Adları, sanları bilinmeyen kahramanlarla doludur. înanarak, özüyle siyaset yapan yoktur. Alt tabandakiler hariç... Üst seviyede siyaset yapanlar ise güdümlüdür, ipleri dışarıdadır. Siyasetin oturmamasınm sebebi de budur. Bir yerlere gelindikten sonra da en üsttekiler tarafmdan sürekli pasifize edilmeye çalışılırlar, Çünkü hetkes potansiyel lider adâyı olduğu için fazla sivrilmeden ayaklarını kaydırmak en iyi yöntemdir. Çoğu zaman sivrilebilenler de bu ayak oyunlarına maruz kalır. Dışardan güdümlü olarak politika yapanlar tabandan • i.^fffr