Katalog

MERHABA sta gazeteci ve yazar Mine G. Kırıkkanat, Ateş ve Kül ile U tamamlamayı tasarladığı otobiyografi serisinin ilki olan Barut (Kırmızı Kedi Yayınevi) ile kapağımızda. Barut, Mine G. Kırıkkanat’ın yaşamının Tom Sawyer, Huckleberry ilk 30 yılını konu alıyor. 27 Mayıs’ı, Kırıkkanat’ın ailesi iki koldan karşıladı. Dayısı Fethi Bozkır, ihtilalci subaylar tarafından tasfiye edilen Finn ve Mark Twain! bir askerdi. Sonrasında AP’ye girerek CHP’nin karşısında yer aldı. Kırıkkanatlar Mark Twain’in bu iki kitabı gerçek birer klasiktir ancak Tom Sawyer okul sistematiğine girerken ise hep CHP’liydi. Hucleberry Finn çok daha yoğun anlamlar taşıyan bir kitap olmasına karşın girememiştir. Kırıkkanat’ın kardeş gibi büyüdüğü, Toplumsal tarihsel özellikler bu konuda önemli rol oynarlar. Bazen bazı şeyleri anımsamamak ya bugün AKP’nin önde gelen isimlerinden da görmezden gelmek daha iyi hissettirebilir (!) olan kuzeni Volkan Bozkır’la siyasi TOM SAWYER Kızılderili Joe’nun cinayeti bile, Tom’un kahramanlık ayrılığının o günlere dayandığını okuyoruz. Roman, 19. yüzyıl ortalarında, Twain’in kendi arayışının bir parçası haline gelir. Kırıkkanatlar ve Bozkırlar aynı masaya çocukluğunu geçirdiği (Hannibal, Missouri’de yaşayan oturduklarında siyaset konuşmadan TOPLUMSAL ÇÜRÜMÜŞLÜK VE AHLAKİ yetim bir çocuk olan Tom Sawyer’ın maceralarını akraba kalmayı becermişler. SORGULAMA: HUCKLEBERRY FINN’İN anlatır. Halası Polly’nin yanında yaşayan Tom, MACERALARI! Yaşam, insanı var eden koşullar yaramaz ama iyi kalpli, hayalperest bir çocuktur. Kitap sosyolojik açıdan çok daha derin eleştiriler içinde verdiği savaşın tamamıdır ya... Okula gitmek yerine arkadaşlarıyla birlikte yaramazlık içerir. Nehir boyunca yaşanan maceralar ve bu Barut’u okurken Kırıkkanat’ı var eden yapmayı ve maceralara atılmayı sever. esnada karşılaşılan farklı toplumsal katmanlar ve koşulları ve elbette öfkesinin de sebebini ÇOCUKLUK VE ÇOCUĞUN MASUMİYETİ ahlaki değerlerdir. anlıyorsunuz. Kitap, çocukluğun saf neşesini, hayal gücünü Barut, onun yalnız ayakta kalma öyküsü KÖLELİK VE IRKÇILIĞIN ACI GERÇEKLERİ! ve macera arayışını çok güzel bir şekilde yansıtır. değil. Türk basınının ataerkil dünyasının Romanın merkezinde kaçak köle Jim’in özgürlük Tom’un dünyası, yetişkinlerin kurallarına meydan arayışı ve Huck’ın Jim’e yardım etme kararı yer alır. bir kadın için ne denli zorlu olduğunun da okuyan bir özgürlük ve keşif alanıdır. Twain, bu yapıtta 19. yüzyıl Amerika’sının güneyin- tecrübesi. BU DÖNEMDE ZOR BULUNAN ÖZELLİK: deki köleliğin acımasızlığını ve beyaz toplumda yaygın Kalem, yazarlık, gazetecilik hatta ARKADAŞLIK olan ırkçı önyargıları cesurca sergiler. edebiyat eril birer kelimeye dönüşürken Tom ve Huck’ın derin dostluğu, romanın en önemli Jim’in insancıllığı, dönemin ırkçı söylemlerine karşı Kırıkkanat saçını topluyor, kılıcını çekiyor unsurlarından biridir. Birlikte yaşadıkları tehlikeli maceralar güçlü bir argüman oluşturur. ve savaşmaya başlıyor. dostluklarının ne kadar güçlü olduğunu gösterir. Huck’ın “lanetlenecek olsa bile” Jim’i ihbar etmeme Hayır, bunu erkeklerin dünyasına ayak Mark Twain’in Tom Sawyer ve Huckleberry Finn’in Ma- kararı, toplumun dayattığı ahlaki normlara karşı uydurarak yapmıyor. Savaşını kadın ceraları sadece çocukluk maceralarını anlatan romanlar bireysel vicdanın zaferini temsil eder. Bu, o dönem olmakta ısrar ederek kazanıyor. değildir, aksine 19. yüzyıl Amerikan toplumunun sosyo- Amerika için son derece radikal bir duruştur. Sözünü ettiğimiz kavga becerisi de bu lojik gerçeklerine ilişkin derinlemesine birer ayna tutar. Huck ve Jim, nehir boyunca yolculuk ederken öykünün içinde şekilleniyor. Elbette aşkları İki romanı birbirinden farklı kılan şey, toplumsal dindar ve sözde ahlaklı ailelerden dolandırıcı “kral” da...Tırnakları da erkeklerin dünyasında eleştirel yaklaşımındaki yoğunluk ve odaklanılan ve “dük” gibi karakterlere kadar toplumun farklı toplumsal sınıflardır. sağ kalmaya çalışırken bileyleniyor. kesimlerinden insanlarla karşılaşırlar. Tom Sawyer, daha çok bir kasaba romanı özelliği taşır Twain, bu karakterler aracılığıyla toplumsal ikiyüzlülü- Barış Terkoğlu’nun yazısı... ve Twain’in çocukluğunu yaşadığı Missouriyi anlatır. ğü, sahtekârlığı ve sınıfsal ayrımları acımasızca eleştirir. - Necdet Neydim (“Tom Sawyer, Metin, orta sınıf ve küçük burjuva yaşamına odaklanır. HANGİ EĞİTİM? Huckleberry Finn ve Mark Twain!”), TOPLUMSAL UYUM VE DEĞERLER Huck, okulu reddeden, “uygarlaşmamış” bir çocuk- - Feridun Andaç (“Bir Rönesans insanı: Tom, yaramazlıklarına karşın nihayetinde kasabanın tur. Ancak onun doğal zekâsı ve vicdanı çoğu “eğitim- Sait Maden!”, Bütün Şiirleri, Everest değerlerine ve normlarına uyum sağlamaya çalışan li” yetişkinin sahip olmadığı bir ahlaki netliğe sahiptir. Yayınları), bir çocuktur. Okula gitmek, kiliseye gitmek, iyi Bu durum, dönemin eğitim sistemine ve toplumun - Gültekin Emre (Hakan Cem, Papa giyinmek gibi beklentiler Tom’un etrafındaki yetişkin “uygarlaşma” anlayışına bir eleştiri getirir. Scala, Tendeki Huy, Pikaresk Yayınları), dünyasının temelini oluşturur. Huck, toplumun kendisini “ehlileştirme” çabalarına Tom’un çit boyama sahnesinde, çalışmayı oyun - Adnan Binyazar (D. H. Lawrence, sürekli direnen bir karakterdir. İyi bir Hıristiyan olmak gibi göstererek arkadaşlarını ikna etmesi burjuva Dokundun Sen Bana, Çeviren: Ünal Aytür, Huck’ın özgür ruhuyla çatışır. toplumunun iş ahlakı ve kurnazlık anlayışına ilişkin Yapı Kredi Yayınları), SONUÇ ince bir hicivdir. - Sevdagül Kasap (Bahriye Çeri, Tom Sawyer, daha çok çocukluk ve gençliğin saf İstanbul’un Edebiyat Haritası, Masa Kitap), SOSYAL HİYERARŞİ VE SAYGINLIK ÖLÇÜSÜ maceralarını, küçük bir kasabanın toplumsal yapısını ve Kasabada sosyal prestij önemlidir. Becky - Prof. Dr. Şaduman Halıcı (Hakkı Uyar, normlara uyum sağlama çabasını hafif bir mizahla işler. Thatcher’ın babası yargıçtır ve bu durum Becky’ye Yurtta Barış - Paşaların Barışması, Doğan Sosyal eleştirisi daha gizli ve yumuşaktır. Bu belirli bir konum kazandırır. Kitap), nedenle öncelenir çünkü zararsızdır. Tom’un kendisini kahramanlaştırma çabaları, - Seher Cesur Kılıçaslan (Pascal Huckleberry Finn ise Mark Twain’in çok daha derin toplumda kabul görme ve hayranlık kazanma ve cesur bir toplumsal eleştiri yaptığı yapıttır. Rabaté, François Ravard, Olasılıklar arzusundan kaynaklanır. Yasası, Çeviren: Hasan Can Utku, Desen Kölelik, ırkçılık, toplumsal ikiyüzlülük, ahlaki yozlaşma gibi dönem Amerika’sının en derin Yayınları), ÇOCUKLUĞUN TOPLUMSAL yaralarına parmak basar. BELİRLENMİŞLİKLERİ - Y. Bekir Yurdakul (Aslı Tohumcu, Huck’ın yolculuğu sadece fiziksel bir yolculuk değil, Tom’un dünyası, yetişkinlerin belirlediği sınırlar Hortlakları Durdurun, Can Çocuk), aynı zamanda bireysel bir ahlaki uyanış ve toplumsal içinde kalır. Onun maceraları genellikle kasaba ve - Vitrindekiler, kısa tanıtımlar ve gerçeklerle yüzleşme yolculuğudur. çevresiyle sınırlıdır. Mustafa Başaran’ın hazırladığı Bulmaca ile Siz bu kitabı çocuklara önerir miydiniz? Sakıncalı Kölelik ve ırkçılık gibi büyük toplumsal meseleler de düşün trafiği sürüyor! değil mi? İroni olarak algılayabilirsiniz ama bunu Tom Sawyer’da daha çok arka planda kalır veya İyi okumalar... çocukların bakış açısından yüzeysel olarak ele alınır. yaşadığımızı sakın unutmayın!. n lİmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına: Alev Coşkun l Yayın Yönetmeni: Gamze Akdemir l Tasarım: Serhan Eren l Sorumlu Müdür: Betül Berişe l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli- İstanbul l Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Uets: 25999 - 15079 - 37611 l Reklam Genel Müdürü: Evsun Sinem Alkan l Reklam Rezervasyon: Tel: 0 (212) 343 72 74 Mail: reklam@cumhuriyet.com.tr l Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. AŞ, Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. No: 11A/41 KITAP Bahçelievler - İSTANBUL. l Yerel süreli yayın l Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir.