Katalog

Cumhuriyet karşıtlığını, Kırıkkanat, Freudyen bir düşünceyle açıklıyor: “Ahmet Altan’ın Atatürk ve Cumhuriyet düşmanlığı dedesi Halit Bey’in savunduğu değerlerin bilinçaltı reddiyle başladı ve dedesinin temsil ettiği Cumhuriyet idealini yıkmak istemiyle sürdü.” Mine G. Kırıkkanat, Barut’ta kendisiyle ilgili bir şehir efsanesine de son vermiş. 24 Aralık 1979 gecesi, Hıfzı Topuz’un Paris’teki Bernard Saulnier mi? “Sevgi emekti” diyen Kırıkkanat, evinde, Melih Cevdet Anday ile Çetin Altan’ın kendisi için Saulnier’i seçti. yumruklaştığı efsanesine... Barut’ta yazana göre Anday ve Kırıkkanat, 8 Ocak 1981’de, Altan’la yedi saatlik ayrılık Altan, Kırıkkanat için değil, Anday’ın sevgilisi Suna Hanım hesaplaşması yaşarken Saulnier kapıda arabanın içinde için o gece öldüresiye dövüşmüşlerdi: sonucu bekliyordu: kadınların özgüvenini yavaş yavaş kemiren bir kadın “Sevgilisi Suna’yı Çetin Altan’a tanıştırmıştı ki, onu “Taze bir istakozdun sen. Aldım, kaynar sulara attım, Suna’ya asılmakla suçladı. Fakat olay, Hıfzı Topuz düşmanıydı. Hamile kalan Kerime tarafından tuzağa haşladım. Kabuklarını ayıkladım, pembe beyaz etin çıktı tarafından Türkiye’ye ‘Mine’yi paylaşamadılar’ diye yayıldı düşürüldüğü gerçeği ya da sanrısı, başına gelen ortaya. Üzerine soslar döktüm, süsledim. ‘Böyle güzel ve iki dev yazarın uğrunda birbirini gırtlakladığı ‘meşum hiçbir şeyden kendini sorumlu tutmayan bu adamın miyim’ diye sordun. ‘Evet’ dedim. ‘Başkaları da beğenir mi’ kadın’ ihalesi bana kaldı. Edebi ve medyatik çevremize travması olmuş ve kadın düşkünlüğünü bir düşmanlığa dedin. ‘Beğenir’ dedim. Sokağa çıktın kendini göstermek yıllarca benim için değil, Suna için kavga ettiklerini dönüştürmüştü.” için. Herkes üşüştü. Hepsi bir parça kopardı etinden. anlatmaya çalıştım, kimseyi inandıramadım.” Kerime Hanım, Çetin Altan’ın anlattığına göre Altan Sonunda hiçbir şey kalmadı senden.” ailesinin hizmetlisi, kız kardeşi Gülderen Altan’ın Gece ikide kapıyı vurup çıkan Altan, Milliyet’te ISTAKOZ VEDASI! söylediğine göre ise Çetin Altan’ın babası Halit Bey’in Kırıkkanat’ı anlatan ve ağlatan yazılar yazar. “Istakoz”a Kırıkkanat, kâh bir yayınevinin arka odasında kendisini sekreteriydi. Çetin Altan kendisinden bir yaş küçük Kerime benzetilen Kırıkkanat, “Yeter” demek için 50 beyaz öpmeye çalışan bir patronu tokatlarken kâh bir Mercedes’in güllük bir buketi, “Yeni bir hayat kurmama izin ver, artık Hanım’ı hamile bırakmış, sonra “mecburi” bulduğu evliliği içinde pahalı parfümle kendisini tavlamaya çalışan adama yapmıştı. beni üzme, yazma” notuyla ona yollar. 17 Ocak 1981’de, ağzının payını verirken Barut’ta karşımıza çıkıyor. Çetin Altan’ın dedesi Tatar Hasan Paşa Konağı’nda son yazıyla Altan’ın ıstakozun etlerini koparan vedası Tırnakları da erkeklerin dünyasında sağ kalmaya çalışırken yaşayan aile, bu “gençlik hatası”nı affetmemiş, Çetin Altan tamamlanır. bileyleniyor. Kerime Hanım’la konağı terk etmek zorunda kalmıştı. Barut’un son sayfasını çevirince kitabı kapattım. Kitabın sonunda, Aytmatov’un romanından uyarlanan Burnuma yaklaştırıp ıstakoz kokusu duyar mıyım diye İttihatçılara yakın Tatar Hasan Paşa’nın ve “Selvi Boylum Al Yazmalım” filmindeki Asya’nın yaşadığı Cumhuriyetçi hukukçu Halit Bey’in torunu olan Ahmet- ikilemle karşımıza çıkıyor: Benliğini ezen ünlü yazar Çetin bekledim. Hayır! Sadece deniz kokuyordu. Tıpkı Mine G. Mehmet Altan’ın, Fethullahçılarla buluşan Atatürk ve Altan mı yoksa ona emek veren matematik öğretmeni Kırıkkanat gibi... Sadece deniz! n ‘LATİN AMERİKA’DAN TEKİNSİZ ÖYKÜLER’ 9. yüzyılın sonuna gelindiğinde, bütün Latin Amerika Nikaragualı şair Rubén Dario bu akımın lideriydi. 1888’de yayımlanan ülkeleri bağımsızlık savaşlarından zaferle çıkmış; sömürgeci yapıtı Azul (Mavi), Modernismo’nun başlangıcı ve Latin Amerika 1 yönetimlerin alaşağı edilmesinin yarattığı iktidar boşluğunu edebiyatında dönüm noktası sayılır. kendi diktatörlüklerini yaratan yerel elitler doldurmuştu. Natüralist ve romantik gelenekler yavaş yavaş yerini sanatın Bu yeni yöneticiler ve yakın çevreleri refah içinde yaşarken sanat için olduğunu savunan, Parnasizmin ve simgeciliğin halklar, İspanya ve Portekiz yönetimleri altında yaşadıkları esinlediği deneysel üsluplarda egzotik konular üzerine yazan yoksul yaşamdan kurtulamamıştı. modernistlere bıraktı. Zamanla Amerikan yerlilerinin yeni gelen Portekiz ve İspanyol Latin Amerika’dan Tekinsiz Öyküler (Türkiye İş Bankası Kültür kökenlilerle kaynaşmasıyla giderek büyüyen bir mestizo sınıfı Yayınları) adlı derleme, ülkelerinin edebiyatlarında derin izler oluştu ve Amerika kıtasındaki hiyerarşiler içinde yerini aldı. bırakmış yazarların, 1880-1930 yılları arasındaki dönemden Göç, Latin Amerika’da yaşamı ve edebiyatı büyük ölçüde seçilmiş öykülerinden oluşuyor. etkileyen önemli bir unsurdu. Avrupa’dan, özellikle de İspanya Büyük dönüşümlerin, savaşların arifesinde yaşama sinen “tekinsizlik” ve İtalya’dan gelen göç dalgası, Arjantin ve Uruguay’ın nüfusunu ortak temaları olsa da bu öyküler özgünlüğü ve ihtişamıyla dünyayı artırırken kültürlerini yeni adetler ve fikirlerle tanıştırdı. şaşırtıp büyüleyen Latin Amerika deneyimini bir kaleydoskop gibi Uzun süre Avrupa edebiyatının etkisi altında olan Latin Amerikalı farklı yönleriyle yansıtıyor. n yazarlar, kuzey Amerikalı yazarlardan ve kuzeydeki gelişmelerden de; Bağımsızlık Bildirisi ve Amerikan Devrimi’nden, ABD’de filizlenen Latin Amerika’dan Tekinsiz Öyküler / Horacio Quiroga, demokrasiden de etkilenmişlerdi. José Asunsión Silva, Juan Montalvo, Leopoldo Lugones, Ancak Latin Amerika edebiyatının kendi sesine kavuşması, ya- Manuel Gutiérrez Nájera, Roberto Arlt, Roberto Mariani, zarların toplumsal meselelere, ulusal kimlik temalarına yönelmeleri, eşitliksiz- Roberto Payró / Çevirenler: Banu Karakaş, Çiçek Öztek, Çiğdem Öztürk, lik ve adaletsizlik karşısında seslerini yükseltmeleri 20. yüzyıl başını buldu. İdil Dündar, Saliha Nilüfer, Seda Ersavcı, Süleyman Doğru / Türkiye İş Bu dönemde Modernismo akımı tüm Latin Amerika’yı kasıp kavurmuştu. Bankası Kültür Yayınları / 208 s. / 2025. 31 Temmuz 2025 11