Katalog

KARİKATÜR ÖDÜLÜ: AŞKIN AYRANCIOĞLU / ‘DEPREM’ ‘Karikatür, toplumun belleği, vicdanı ve isyanıdır!’ Karikatür dalında 25 yapıtın değerlendirildiği ve Seçici Kurulu Metin Peker, Kamil Masaracı, Muhittin Köroğlu, Zafer Temoçin, Akdağ Saydut ve Murat Sayın’dan oluşan 78’inci Yunus Nadi Karikatür Ödülü, ‘Deprem’ konulu yapıtıyla Aşkın Ayrancıoğlu’na verildi. “Aşkın Ayrancıoğlu ile karikatürünün yaratı sürecini konuştuk. Göçük altında kalan, can derdinde olan ve yardım iste- ÇAĞDAŞ BAYRAKTAR AŞKIN AYRANCIOĞLU yen insanların egemenlerce nasıl nesne olarak görüldüğünün gerçekliğini yansıtmayı ve karşılığında insani bir etki / tepki 1969’da Sinop’ta doğdu. 1991’de Samsun 6 Şubat depremleri sizde nasıl bir etki yarattı? n yaratmayı düşündüm. Bir insan, bir sanatçı olarak yıkılan binalarla ben de yıkıl- Ondokuz Mayıs Üniversitesi Resim Bölümü’nü Ne yazık ki gündelik yaşayan; belleği, vicdanı, tarih bilinci, dım elbette. Çaresizlik, yalnızlık, yoğun bir hüzün duygu- bitirdi. 1987’den bu yana resim, karikatür, gerçekçiliği dumura uğratılmış insanların egemenliğinde ya- su egemendi… fotoğraf, grafik ve eleştiri alanlarında şıyoruz. Nâzım’ın Piraye’ye yazdığı bir şiirde -“en fazla bir Karikatürünüzü çizerken sizi harekete geçiren ne oldu? çalışmalarını sürdüren sanatçının roman ve n yıl sürer yirminci asırlarda ölüm acısı” dediğinden de erken- Depremin ilk günlerindeki hüzün duygusu gün geçtikçe karikatür türünde kitapları da bulunuyor. neredeyse 10 ayda unutuldu tüm acılar, yıkımlar… Gerçekten tepkiselliğe dönüşüyordu. Çoğu uluslararası 120’nin üzerinde ödül de karikatür toplumun belleği, vicdanı ve isyanıdır. Çünkü göçük altında kalan insanlarımızın yalnız bırakıl- kazanan Ayrancıoğlu’nun karikatürleri yurtiçi Deprem felaketiyle ilgili unutturulmaması gereken çok şey ması, çürük binalar, imar afları, kesilmiş kolonlar, egemen- ve yurtdışında kişisel ve karma sergilerde, var. Bu unutturmama, acı çekenlerin dili olma, hesap sorma lerin depremi de egemenlikleri için araç olarak kullanmala- albümlerde, gazete ve dergilerde yer aldı. konusunda en etkili sanat karikatürdür. Bu bağlamda genç çi- rı, sosyal medya kısıtlamaları, yoktan yere yiten canlar, yar- 1991’den bu yana estetik, sanat, felsefe, aşk vb. zerlerin katılabileceği “deprem” konulu uluslararası bir ka- dımda bile yapılan ayrımcılıklar, yolsuzluklar vb. tüm olum- konularda yazdığı toplumcu duyarlıklı yazıları rikatür yarışması hazırlığı içindeyiz. Böylece deprem felake- suzluklara karşı tepkisiz kalmak bir sanatçı için olanaksızdı. İnsancıl, Mum, Tavır, Atılım, Uzun Yürüyüş, tini farklı boyutlarıyla birlikte uluslararası duyarlılıkları da Ben de bu tepkimi; çelişkileri yansıtan, eleştiren, sorgu- içerecek şekilde gündemde tutabileceğimizi düşünüyorum. Güney, Sanat ve Hayat, İnat, Şarlo, Sancı vb. layan, baş kaldıran bir sanat olan karikatürle dile getirdim. Yıllar içinde bir bellek işlevi de görecek karikatürünüz- dergi ve gazetelerde yayımlandı. 2009’da Çin’de n Çünkü en iyi yaptığım şeylerden biriydi karikatür. le Yunus Nadi Ödülü almak sizde nasıl duygular uyandırdı? düzenlenen uluslararası Guangxi City College Bunun dışında öğrencilerimle ve dostlarımla birlikte sanal Türkiye’nin en büyük deprem felaketindeki bir çelişkiyi Karikatür Yarışması’na jüri üyesi olarak seçilen ortamda “Deprem Karikatürleri Sergisi” açarak geniş bir dile getiren karikatürümle Türkiye’nin en köklü, en önemli Ayrancıoğlu ulusal ve uluslararası pek çok perspektifle bu sorunsalı irdeledik… ödülünü almak farklı bir duygu, büyük bir gurur ve ayrıca- karikatür yarışmasında jüri üyeliği yaptı. Nasıl bir etki yaratması düşüncesiyle çizdiniz? lık benim için. n n ZYGMUNT BAUMAN’DAN ‘TÜKETİCİ HAYAT’ kışkan modernitenin gelmesiyle birlikte, üreticiler toplumunun en önemli özelliğidir. Şu anda içinde A toplumu tüketiciler toplumuna dönüşmüştür. Bu yaşadığımız tüketiciler toplumunun gizli gerçeği, en derin ve en sıkı korunan sırrıdır. yeni tüketim toplumunda, bireyler aynı anda hem metaların teşvikçisi hem de teşvik ettikleri metalar Zygmunt Bauman, Tüketici Hayat’ta (Çeviren: Kübra Oğuz / Tellekt) tüketimci tutum ve davranış haline gelmişlerdir. Bunlar hem mal hem pazarlamacı hem ürün hem kalıplarının sosyal yaşam siyaseti ve demokrasi, seyyar satıcıdır. Hepsi, geleneksel olarak pazar terimiyle toplumsal bölünmeler ve tabakalaşma, topluluklar ve ortaklıklar, kimlik inşası, bilginin üretimi ve kullanımı tanımlanan aynı sosyal alanda yaşarlar. Göz diktikleri sosyal ödülleri elde etmek için ve değer tercihlerinin görünüşte bağlantısız çeşitli yönleri üzerindeki etkisini inceliyor. geçmeleri gereken sınav, kendilerini dikkatleri n üzerlerine çekebilecek ürünler olarak yeniden biçimlendirmelerini gerektirir. Tüketicilerin meta- Tüketici Hayat / Zygmunt Bauman / Çeviren: lara bu incelikli ve yaygın dönüşümü, tüketici Kübra Oğuz / Tellekt / 184 s. / 2023. 20 7 Aralık 2023