Katalog

HALUK HEPKON’DAN ‘KOMPLO TEORİLERİ TARİHİ’ ‘Gerici kesimler komplo teorilerine bağımlı ve kültürel olarak da düşkündür!’ Haluk Hepkon, Komplo Teorileri Tarihi (Kırmızı Kedi Yayınevi) adlı incelemesinde, söz konusu tarihi iki yüzyıllık tarihini ana hatlarıyla aktarırken bu iddiaların ne zaman ve kimler tarafından ortaya atıldığına ve siyasal içeriğine odaklanıyor. Bu teorilerin önemli köşe taşlarını Ekim Devrimi ya da Dünya Savaşları gibi büyük toplumsal altüst oluşlarla ilişkilendirerek sunuyor. Kitapta yanıtı araştırılan başlıca sorular ise şöyle: Komplo teorilerinin Batı ve Doğu kültürlerindeki yeri? Yeni dünya düzeni, İlluminati’nin projesi midir? Fransız Devrimi’ni Tapınak Şövalyelerinin yaptığını öne sürenlerin amacı neydi? Da Vinci Şifresi’nin asıl sırrı ne? İttihat Terakki’nin Mason-Yahudi örgütü olduğu iddiasının asıl mucidi kim? Atatürk hakkındaki İsrail kaynaklı iddiaların kaynağı ne? Yahudilerin dünyayı yönettiği iddiası ilk defa ne zaman ortaya atıldı? İsrail’in ortaya çıkışında komplo teorilerinin rolü var mı? GAMZE AKDEMİR gamze.akdemir@cumhuriyet.com.tr ‘KOMPLO TEORİLERİ ELEŞTİRİLERİ DE EN AZ TEORİLERİN KENDİSİ KADAR İDEOLOJİK VE HATALI!’ n Komplo Teorileri Tarihi adlı incelemenizin çıkış noktasının komplo teorisi dendiğinde ne anlaşılma- sı gerektiği konusunda henüz bir uzlaşma sağlanmış olmaması olduğunu vurguluyorsunuz ilk olarak. Si- zi Komplo Teorileri Tarihi’ni yazmaya yönlendiren bu sıkıntıyı anlatır mısınız? Başlangıçta kitabı yazmaya karar vermeme neden olan iki sıkıntıdan birincisi evet, komplo teorisi dendiğinde herkesin farklı bir şey anlamasıydı. Dünyayı masonlar ya da Yahudi- ler yönetiyor gibi akıldışı iddialarla “ABD’nin Ortadoğu’da birtakım planları var” türü analizler aynı çuvala konuyordu. Bu noktada beni rahatsız eden ikinci bir sıkıntı daha or- taya çıkıyordu. Komplo teorilerini eleştiri adı altında yazı- lanlar, en az komplo teorileri kadar ideolojik ve hatalıydı. Özetle bunlara göre dünyada komplo diye bir şey yoktu. ABD gibi devletlerin komplolar yaptığını söyleyenler ya psikolojik sorunları olan zavallılar ya da kültürel kod- ları gereği ancak böyle düşünebilen Ortadoğululardı. Tak- dir edersiniz ki bu iddialar, tıpkı uzaylıların dünyayı ele geçirdiğini söylemek kadar komik ve akıldışı. VEDAT ARIK Bu noktada, komplo teorilerini ısrarla siyasi analizler- le aynı kefeye koymaya çalışan zihniyet ile komplo teorisi değişkendir. Kendilerini zamana göre çok hızlı uyarlarlar nüm noktaları ve krizleri temel aldınız, nasıl bir yöntem eleştirisi adı altında Batı’nın hep iyi niyetli, böyle düşün- ama değişmeyen motifler mutlaka vardır. Bunlardan en benimsediniz? meyen Doğuluların ise psikopat olduklarını savunan dü- önemlisi “başdüşman” figürüdür. Komplo teorileri ilk olarak Fransız Devrimi’nden sonra şünce tarzı arasında bir ilişki olduğunu fark ettim. 200 yıl içinde yayılan komplo teorilerini, kimler tara- Komplo Teorileri Tarihi birbirleriyle bağlı bu iki sıkın- ortaya çıktı. Daha sonra 1830-48 devrimlerinin sonrasın- fından üretildiklerine, kimleri “başdüşman” seçtiklerine da farklı bir ivme kazanıyorlar. tıdan yola çıkarak kaleme alındı. göre incelersek, tarihsel süreç hakkındaki bilgilerimiz da- Bu dönemde Birinci Enternasyonal kuruluyor, Paris Ko- ha da derinleşecektir. Bir örnek olması açısından söyle- ‘KOMPLO TEORİLERİNİ MASON münü gerçekleşiyor. Yahudi karşıtlığı giderek ağırlık kaza- yeyim. Yahudilerin “başdüşman” seçilmesi daha sonra- nıyor. Yahudi karşıtlığı çok daha sistematik bir hale geli- KARŞITI YA DA YAHUDİ DÜŞMANI dır. İlk komplo teorilerinde Yahudiler kuşkusuz kötü ama yor. Simonini Mektubu’nun ortaya çıkışı bu döneme rastlar. HURAFELERDEN AYIRMAK GEREKİR’ ikincil roller oynamışlardır. n Komplo ideolojisinin özellikleri nelerdir? İdeolojik ze- Birinci Dünya Savaşı ve Ekim Devrimi ile komplo te- Yahudilerin, masonların ve jakobenlerin yerine neden minde kullanışlı bir araç olagelen, yapısı esas olarak aynı orileri yeni bir döneme giriyor. Ünlü “Siyon Bilgeleri ve nasıl “başdüşman” edildiğini incelediğimizde o dö- Protokolü”nün keşfi ve yaygınlaşması bu zaman dilimin- kalırken “başdüşman” figürünün ise sürekli değiştiğine dikkat çektiğiniz komplo teorilerinde değişmeyen nedir? nem Avrupası’nın siyasi ve kültürel tarihine bambaşka bir dedir. Artık “başdüşman” Yahudiler ve komünistlerdir. gözle bakmaya başlarız. Komplo teorilerini mason karşıtı ya da Yahudi düşmanı Bu dönemde komplo teorileri Nazilerin dünyaya bakışını hurafelerden ayırmak gerekir. Özellikle Yahudi karşıtlığı- etkileyecek kadar önem kazanıyor. nın Batı’da çok uzun bir geçmişi var. ‘KOMPLO TEORİLERİ FRANSIZ DEVRİMİ’NDEN Soğuk Savaş esnasında komplo teorilerinin yeni mer- Bu türden hurafeler Fransız Devrimi sonrasında fark- SONRA ORTAYA ÇIKTI. 1830-1843 kezi ABD oluyor. 1980’li yıllarda bir başka toplumsal lılaşıyor. Bu dönemde ilk defa masonların, jakobenlerin, DEVRİMLERİ SONRASINDA İVME KAZANDI!’ ve kültürel kriz yaşanıyor. Postmodernizm ve New Age n Komplo teorilerini beş döneme ayırarak inceliyorsu- akımlar sayesinde komplo teorileri ezoterik bir içerik ka- Aydınlanmacıların gizli bir plan eşliğinde hareket ede- rek dünyayı ele geçirmeye çalıştıkları iddia ediliyor. Yani nuz. Komplo teorilerinin bu dönemlerdeki biçemi ve ev- zanıyor. Artık işin içine ezoterik akımlar ve uzaylılar gir- yaklaşık 200 yıllık bir süreçten bahsediyoruz. rimine ilişkin neler söylersiniz? meye başlıyor. Batı’daki Neonazi hareketlerin manifesto- Komplo teorilerinin hikâye örgüsü son derece renkli ve Komplo teorilerinin gelişimini incelerken hangi dö- larında bu vurgular çok hâkim. >> 6 16 Haziran 2022