Katalog

HAKKI KESKİN’DEN ‘KIZIL ORDU SÜVARİSİ TRABZONLU HACI HASAN VE YEDİNCİ OĞLU’ Bir mücadele adamının gözünden savaş ve göç! Deneyimli siyasetçi ve Atatürkçü mücadele adamı Hakkı Keskin’in kendi deyişiyle “yüz yılı aşkın bir zaman diliminden derlenen bu iki özyaşamöyküsü”nü birleştirdiği, Cumhuriyet Kitapları tarafından yayımlanan Kızıl Ordu Süvarisi Hacı Hasan ve Yedinci Oğlu adlı kitabında kaderi ülkesinin kaderiyle iç içe geçmiş bir ailenin tarihine tanık oluyorsunuz. Keskin ailesinin baba Hacı Hasan’la Rusya’ya, oğul Hakkı ile Almanya’ya uzanan serüveni Türkiye’nin tarihindeki savaş ve göç olgularına ışık tutuyor. “Babam konumunda olan, ölü- Dolayısıyla Türk gençleri yalnız- ALİ EREN ca Almanya değil kendi memleketle- me meydan okuyarak ayakta kal- masını bilen kişilerin o özgün ha- ri Türkiye için kafa yoruyorlar, mü- YÜKSEL PAZARKAYA: yatlarını yazacakların bulunama- cadele ediyorlar. ‘KİŞİSEL BİR BİYOGRAFİ ması nedeniyle nice serüvenin ta- OLMANIN ÇOK ÖTESİNDE!’ rihin tozlarına karıştığı bir ger- ATATÜRKÇÜ, CUMHURİYETÇİ Deneyimli siyasetçi ve mücadele çektir. Ailenin en küçük oğlu ola- BİR MÜCADELE ADAMI adamı Hakkı Keskin’in kendi deyişiy- rak benim yaşadıklarım, onun ya- Hakkı Keskin, Türkiye’den as- le “yüz yılı aşkın bir zaman diliminden şadıklarının devamı niteliğini taşı- la kopmuyor, abone olduğu Cum- derlenen bu iki özyaşamöyküsü”nü bir- yınca bu durum onun etkileyici ya- huriyet gazetesi yayımlanmasın- leştirdiği kitabında kaderi ülkesinin ka- şamını yazıya dönüştürmeme yol dan bir gün sonra eline ulaşıyor ve deriyle iç içe geçmiş bir ailenin tarihine açtı.” (s.126) böylece Türkiye’yi de “Benim için tanık oluyorsunuz. bir okul gibiydi” dediği Cumhuri- Dolayısıyla Birinci Dün- ‘KURULUŞ SAVAŞI’NDA yet gazetesinden takip ediyor. ya Savaşı’ndan başlayarak Türkiye ÖN SAFTA! Atatürkçü ve antiemperyalist si- Cumhuriyeti’nin kuruluşuna ve bugüne Kitabın ilk üç bölümü Hakkı yasi çizgisinin oluşumunda “özel- uzanan yakın tarihin önemli olaylarını Keskin’in, babasıyla yaptığı söyle- likle İlhan Selçuk, Doğan Avcı- bir ailenin belleğinden öğreniyorsunuz. şiden oluşuyor. Öykü 1901 doğumlu oğlu, Nadir Nadi, Şevket Sürey- Editoryal yönden birkaç süzgeçten da- Hasan Keskin’in 1913’te, henüz çocuk ya gibi değerlerin yayınlarının be- ha geçirilmeye ihtiyaç olduğu göze çarp- yaşta tütün işçisi olarak Trabzon’dan lirleyici” olduğunu dile getiren makla birlikte bu, kitabın okuyucuya uzun Batum’a gidişiyle başlıyor. Keskin’in siyasi mücadelesi de bu- soluklu, keyifli bir kişisel tarih serüveni sunmasına engel oluşturmuyor. Birinci Dünya Savaşı’nın patlak na koşut olarak sürüyor. vermesiyle ağırlaşan koşullar için- Tabii bütün bu faaliyetleri Tür- Bir dönemi o dönemin öznesinin gö- zünden, onun kavrayış ve değerlendi- de bu çocuğun yurdundan uzakta ha- kiye tarafından karşılıksız bırakıl- rişiyle yansıtıyor. Bir anı kitabını, bir yatta kalma mücadelesini okuyorsu- mıyor. Bakanlar Kurulu Süleyman nuz. Kızıl Ordu safların- Demirel’in başbakanlığında vatan- sözlü tarih çalışmasını an- lamlı kılan bu olsa gerek! da Beyaz Ordu’ya kar- daşlıktan çıkararak ödüllendiriyor Zira siyasi tarihin önem- şı çarpışarak, esaretle, Keskin’i! derece önemli kesitleri öğreniyorsu- li olaylarının ve olgularının hastalıkla boğuşarak geçen nuz. Onun da öyküsü 1943’te Maçka, bireyler ve aileler üzerinde bir çocukluk! İLHAN SELÇUK: Hamsiköy’de başlıyor. yarattığı etki hakkında fikir Ve soruyorsunuz kendi- ‘HAKKI KARDEŞ... BİR DERS edinebilme fırsatı veriyor. nize: “Bu olayların için- OLSUN BU SANA!’ ALMANYA YILLARI Keskin ailesinin baba Ha- de acaba kaç Hasan daha İlhan Selçuk da bu olay üzerine iro- Eğitim yaşamı, ilköğreniminin ardın- cı Hasan’la Rusya’ya, oğul ni dolu üslubuyla kaleme aldığı yazı- vardı ya da kaç Hasan da- dan Erzincan Lisesi’ne oradan da yük- Hakkı ile Almanya’ya uza- ha bunları yaşadı ve on- sında, “Hakkı kardeş! Bir ders olsun seköğrenim için gittiği Almanya’ya nan serüveni Türkiye’nin ta- lar hayatta kalacak kadar bu sana. Bir daha dünyaya gelirsen sa- uzanıyor. Bir yandan çalışıyor bir yan- rihindeki savaş ve göç ol- şanslı mıydı?” kın devrimciliğe özenme, bozuk düze- dan da Almanca öğreniyor. Elbette yeni gularına ışık tutuyor. Yük- Hasan bütün güçlük- ne karşı çıkma, sömürüyle savaşacağı- bir ülke, yeni bir yaşam biçimi, kültür, sel Pazarkaya’nın ifadesiy- lere karşın 1923’te yur- na sömürücülerin yanında yer al!” di- deneyim demek. Almanya’daki her bir le kitap “kişisel bir biyog- duna dönmeyi başarıyor. ye sesleniyor. deneyim ufkunu genişletiyor. rafi olmanın çok ötesinde”. Evet Kurtuluş Savaşı’nda Keskin daha sonra Türkiye’ye geliyor Hamburg Üniversitesi’nde başlayan Bunu şu şekilde yorumlamak yan- cephede değil; ama yurda döndükten ve DPT’de görev alarak ülkesine önem- öğrenciliği, çok istediği Berlin Üniver- lış olmayacaktır: Tarihi olay ve olgular sonra gönüllü asker oluyor, “Kuruluş li hizmetlerde bulunuyor. Derken tek- sitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde de- merkeze anılar konularak kavranamaz Savaşı”nda ön safta yerini alıyor. Şeyh rar Almanya’ya dönüyor, Almanya’da- vam ediyor. O dönem 68 gençlik ey- ancak tarihi olayların merkezinde yer Said İsyanı’nın bastırılmasında Cum- ki Türklerin hakları için büyük müca- lemlerinin dünyayı kuşattığı bir dönem. huriyet ordusunun bir askeri olarak gö- deleler veriyor, öncülük ediyor ve ilk alanların anıları doğru değerlendirilirse Alman gençliği de Almanya’da bulu- bu kavrama eylemini güçlendirecektir. rev yapıyor. Türk ve yabancı kökenli milletveki- nan Türk gençleri ve tabii Hakkı Keskin Bu bakımdan Hakkı Keskin gibi ya- Askerliğini yaptıktan sonra da ha- li seçiliyor. de bu olayların tam merkezinde. yat ve ekmek mücadelesine atılıyor. Özetle kitapta, yakın tarihte aydınlan- kın tarihin olaylarının merkezinde bu- Üstelik Hakkı Keskin o dönem Al- lunmuş kişilerin böyle ürünler vermesi Samsun’dan tekrar Trabzon’a oradan ma ve uygarlık savaşı içinde bir ailenin manya Türk Öğrenci Federasyonu önemli ve olumludur. Erzincan’a uzanan ekmek uğruna gö- yaşamının nasıl şekillendiğini ve ne tür çün son durağı Bursa oluyor. (ATÖF) başkanı oluyor. “Emperya- anılar biriktirdiğini okuyorsunuz. Nitekim bunu yine kitaptan Hak- kı Keskin’in kendi sözleri en iyi şekil- Kitabın sonraki üç bölümünde ise lizm”, “geri kalmışlık”, “gelişmişlik” Yakın tarihe bir pencere daha açan de özetliyor: Hakkı Keskin’in yaşamöyküsünden son konuları ana gündemlerini oluşturuyor. Hakkı Keskin’e teşekkürler. n 4 24 Mart 2022