Katalog

GÜRSEL AYTAÇ’TAN ‘18. YÜZYIL DÜNYA EDEBİYATINDA AYDINLANMA’ MERHABA ‘Aydınlanma’nın değeri... 3 Mart 1842’de yaşama veda eden Stendhal için, yazmak ken- 2 dini doğru ifade etmek yolunda Prof. Dr. Gürsel Aytaç, Avrupa’nın yanı sıra ülkemiz yazını üzerine yetkin çalışmalara başvurduğu bir eylemdi. Aşkın soylu- laştırdığı ruhunun bir gün huzura erece- imza atan bir bilim insanımız. Çağdaş Türk Romanları Üzerine İncelemeler, ğine inancıyla bıraktığı şu notla açıkla- Çağdaş Alman Edebiyatı Tarihi, Yeni Alman Edebiyatı Tarihi adlı incelemeleri farklı yazın mıştı vasiyetini: “Mezar taşıma ‘yaşadı, sevdi, yazdı’ yazın gerçek adımla.” Ölü- alanlarının yararlandığı çalışmalarından akla ilk gelenler. münün 180. yılında anısına saygıyla... Prof. Aytaç’ın Cumhuriyet Kitapları tarafından yayımlanan, çağdaşlaşma uğraşının hiçbir zaman Bedriye Korkankorkmaz’ın yazısı... Üçüncü sayfamızda, Prof. Dr. Gür- yitirilmemesi gerekliliğini Aydınlanma olgusu üzerinden yalın bir anlatımla vurguladığı 18. Yüzyıl sel Aytaç’ın 18. Yüzyıl Dünya Edebiya- Dünya Edebiyatında Aydınlanma, döneme ilişkin ulusal yazınların gelişimi, öne çıkan adları, tında Aydınlanma adlı kitabını incelediği “Aydınlanma’nın değeri..” başlıklı yazı- akımları, tarihsel olay ya da olguları üzerine değerlendirmelerinden oluşuyor. sıyla Hilmi Zafer Şahin yer alıyor. Ali Eren, Hakkı Keskin’in, ailesinin ba- ba Hacı Hasan’la Rusya’ya, oğul Hakkı ile HİLMİ ZAFER ŞAHİN Almanya’ya uzanan serüveni merkezin- de Türkiye’nin tarihindeki savaş ve göç AVRUPA VE DOĞU EDEBİYATI olgularına ışık tuttuğu Kızıl Ordu Süvarisi MERCEĞE ALINIYOR Hacı Hasan ve Yedinci Oğlu’nu inceliyor. Ata Devrim, İngiliz filozof Bernard Avrupa’nın yanı sıra ülkemiz yazını üze- Williams’ın, Amoralizm, Öznelcilik, Gö- rine yetkin çalışmalara imza atan bilim recilik ve Faydacılık gibi farklı etik anla- insanımız Prof. Dr. Gürsel Aytaç’ın Cum- yışlara ilişkin özgün bir okuma sunduğu huriyet Kitapları tarafından yayımlanan Ahlak: Etiğe Bir Giriş’ini merceğe alıyor. 18. Yüzyıl Dünya Edebiyatında Aydınlanma İlknur Özdemir, Hakan Yaman ile adlı çalışmasında genel olarak Avrupa Ede- sekiz yıllık bir araştırmanın ürünü, biyatının örnekleri üzerinde şekillenmekle Türkiye’nin geçirdiği üç darbeyi öz- birlikte Doğu edebiyatının örnekleri de gün bir kurguyla sunduğu siyasi romanı inceleniyor. Hüzzam’ın Uçma İhtimali’ni konuşuyor. Kitapta, yapıtları kadar düşün yaşamı- Ahmet Arpad, Robert Schild’ın na katkılarıyla da tanınan Goethe, Lessing, Brezilya’dan İsrail’e, Viyana’dan Güney Voltaire, Kant, Leibniz, Wieland’ın yanı sı- Afrika’ya uzanan, bir bölümü de eski yıl- ra antik dünyadan yakın döneme pek çok ların ve 2058 yılının İstanbul’unda geçen, düşün ve sanat insanı da yer buluyor. öykülerin yarı gerçek, yarı kurmaca bir Önsöz’ünde “Alman Edebiyatında Ay- yol haritası çizdiği Stefan Zweig’ın Veda dınlanma”, “On Sekizinci Yüzyıl Fransız Mektubu’nu değerlendiriyor. Edebiyatı”, “On Sekizinci Yüzyıl İngi- Yunus Emre, Ali Mahir Başarır’ın liz Edebiyatı”, “Rus Edebiyatı” ve “Türk Türkiye’nin yeni düzenini merceğe aldığı, Edebiyatının Dünya Edebiyatındaki Yeri” bugünü anlamak için önemli bir kaynak başlıkları altında yazın tarihine ilişkin olduğu kadar yarın “kanun önünde he- konuların aktarıldığı incelemenin bütünün- saplaşma” dönemi başladığında da reh- de iki temel olgu öne çıkıyor: Dünya Ede- ber olabilecek, dürüst siyaset için seç- biyatı ve Aydınlanma. menle bir mukavele olarak da okunabi- lecek çalışması Beşli Çete’yi inceliyor. “evrende sürekli bir gelişmeye inanan”, yazıda, Ege’nin anlattıklarından yola çıkıla- HALKLARIN EDEBİYATI! İnci Ponat, Nevra Bucak ile kendi Ro- rak, dönemin yazınsal gelişmeleri, farklı tür- Kant’ın deyişiyle insanın “Aklını bizzat Prof. Dr. Aytaç, “Terimin Türkçe karşılı- meo-Jüliet’inin yazım sürecini, eski bir kullanma cesareti” üzerinde biçimlenen lerdeki karşılıkları örneklenerek aktarılıyor. ğı olarak, en yakın, en kolay anlaşılır olan çağda, bizim coğrafyamızda düşsel bir “köklü-kalıcı” ifadedir. ‘klasikler’ sözcüğü akla gelebilir” dedi- ülkede kurguladığı Jüliet’in Gölgesinde Yine anlatılanların ışığında Aydınlan- İNSAN MERKEZLİ YÖNELİŞ ği Dünya Edebiyatı kavramını “İlk kulla- romanını konuşuyor. VE ZİNCİRLERİNDEN ma, kendi kaderini çizen, biçimleyen ola- nanın, yani isim babasının Goethe olduğu- Muzaffer Ayhan Kara, emekli Hava Kur- rak baktığı insana evrenin merkezinde ol- KURTARILMIŞ AKIL! nu” ancak öğretmeni Herder’in “Halkların may Albay Cengiz Tatar’ın incelemesi Prof. Dr. Gürsel Aytaç’ın anlattıklarında, duğunu gösterirken evrenin sonsuzluğunda Edebiyatı” kavramının da buna katkı sağla- Mustafa Kemal Atatürk ve Türk Havacılı- “hiç” olduğunu da ortaya koymaktadır. Byron’un tanımlamasıyla “zincirlerinden dığını belirtiyor. ğı - İstikbal Göklerdedir’i tanıtıyor. kurtarılmış akla” yaslanan Aydınlanma ha- Ayrıca bu çabanın, yazınsal uğraşı Dahası Aydınlanma, “Bilimin kolay Mülkiye Başmüfettişi Oral Karakaya, okunurluğu”nu sağlayan, insanın ortak nokta reketi, Fransa’dan Rusya’ya, Almanya’dan Doğu’dan Batı’ya bir arada görme, birbi- Türkiye’de Büyükşehir Belediyeciliğinin İngiltere’ye ve dünyanın farklı yerlerinde- rinden yararlanma ve yeni örneklerin önü- olduğunun altını çizen, “Avrupa’da ortaça- Bilançosu adlı kitabında, ülkemizde uy- ğın bütünüyle tarihten silinmesi” olan 1789 ki ülkelerin yazın, düşün ve bilim alanları- nü açma olduğunu ekliyor. gulanan büyükşehir belediye yönetimi na “erginleşme” sağlamıştır. Ardından Goethe’nin “Batı-Doğu Diva- Fransız Devrimi’yle simgeleşen harekettir. modelinin kapsamlı bir analizini sunuyor. nı” yapıtını bunun en belirgin örneği Rönesans örneği Avrupa’dan dünyaya Emek Yurdakul, Barbara Nickel’ın mü- her ülkenin kendince yararlandığı Aydın- olarak tanımlıyor ve Dünya Edebiyatı’nı, 16. YÜZYILDAN 18. YÜZYILA zik dehası iki kardeş Nannerl ve Wolfi’nin “ulusal edebiyatların ‘kalburüstü’, uzun İNGİLİZ YAZIN, DÜŞÜN, BİLİM VE lanma, ortaya çıktığı 18. yüzyılla sınırlan- 18. yüzyılda, konserler vermek için aile- dırılamayacak, antikçağdan bugüne insana ömürlü eserlerinin toplamıdır” saptamasın- TOPLUMSAL YAŞAMI ce çıktıkları Avrupa seyahatini merkeze da bulunuyor. Yapıtta Aydınlanma çabasını, ülke ülke ya- ait çok şeyi sorgulayarak içinde taşıyan, in- alarak, sanatın / müziğin nasıl hissettir- san merkezli yöneliştir. zar ve düşünürlerini tanıtarak işleyen Gürsel diğini Nannerl’in iç dünyasından anlattı- 1789 FRANSIZ DEVRİMİ Aytaç, “On Sekizinci Yüzyıl İngiliz Edebiya- 18. Yüzyıl Dünya Edebiyatında Aydınlan- ğı Mozart Kızı’nı merceğe alıyor. ma, Prof. Dr. Gürsel Aytaç’ın çağdaşlaşma Günseli Salkaya, sanatçı Cem Davran VE AYDINLANMA! tı” adlı yazısında, Sema Ege’nin 16. yüzyıl- ile tiyatro alanındaki deneyimlerini, anı- Aytaç’a göre Aydınlanma, 18. yüzyılda dan 18. yüzyıla İngiliz yazın, düşün, bilim ve uğraşının hiçbir zaman yitirilmemesinin gerekliliğini vurguladığı ve Aydınlanma larını paylaştığı Palyaçonun Günlüğü’nü Avrupa’da başlayan, hümanizme ve iyim- toplumsal yaşamını ele alan çalışması üzerin- konuşuyor. serliğe dayanan, inanç ve tabulaşmış yak- den değerlendirmeler yapıyor. olgusu üzerinden altının yalın bir anlatım- Vitrindekiler ve Mustafa Başaran’ın hazır- la çizilmesi... n laşımlar üzerinden düşünmeye karşı çıkan, Kısa bir tarihsel bakışla harmanlanan ladığı Bulmaca ile düşün serüveni sürüyor. İyi okumalar… l İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına: Alev Coşkun l Genel Yayın Yönetmeni (Vekâleten): Arif Kızılyalın l Yayın Yönetmeni: Gamze Akdemir l Tasarım: Bahadır Aktaş l Grafik: Mehmet S. Aman l Sorumlu Müdür: Özgür Soyer l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli- İstanbul l Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Reklam Genel Müdürü: Esra Bozok l Reklam Rezervasyon: Tel: 0 (212) 343 72 74 Mail: reklam@cumhuriyet. com.tr l Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. AŞ, Yenibosna Mah. 29 Ekim KITAP Cad. No: 11A/41 Bahçelievler - İSTANBUL. l Yerel süreli yayın l Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir.