Katalog

Güç veren bir hikâye! Nihal Ünver’in editörlüğünde, çeviride Edip Sönmez’in emeğiyle, elden bırakılamayacak şekilde bizlere ulaşan “Mozart Kızı”, toplumsal cinsiyetin psikolojik değil de sosyolojik bir sorun olduğunu ispatlayan örneklerden biri. Tarih okumaları çoğaldıkça ve yeni kuşaklar için bu şekilde aktarıldıkça “Neden büyük sanatçılar, düşünürler, yazarlar vb. hep erkek” sorusundan kurtulacağımızı umuyorum. Nannerl’i unutmaması ve tekrar davet Müziğe muhte- EMEK YURDAKUL etmesiyse yeniden bir umut yeşertiyor şem bir yetene- müziğine dair içinde. İşte belki de pren- ği olan bu kız on ‘MOZART KIZI’NI BİLMEDEN sin bu küçük kızı görmesi, kız kardeşin- iki yaşına basmış- Nannerl ve Wolfi müzik dehası iki kar- de gördükleriyle birlikte gelişmiş bir em- tı. Kendisinden beş deş, köpekleri Bimberl, anneleri ve ba- pati kasıdır. yaş küçük kardeşi- balarıyla Salzburg’da yaşıyorlar. Kitap, Prens Nannerl’i, Sopherl ile sadece ta- ni de çok seviyor- 18. yüzyılda, konserler vermek ve tanın- nıştırmıyor, Paris’e gittiğinde onu bulma- du ancak kızların mak için ailecek çıktıkları Avrupa seya- sını ve ona yardım etmesini de istiyor. yeteneklerinin, ka- hatini merkez alarak, sanatın / müziğin Çünkü Sopherl de kardeşi prens gibi ye- dınlık zarafeti dahi- nasıl hissettirdiğini Nannerl’in iç dünya- tenekliyken müziğe, kocasının “bu kadar linde önemsendiği ve sından anlatıyor: çok” enstrüman çalmasından “koca”ya uygun eş ola- “Notalar parmaklarının al- hoşlanmayıp kemanı da ya- bilme amacıyla kazan- tından, kafesinden salınmış saklaması üzerine kemanını dırıldığı bir çağda, harika eflatun kelebekler gibi uçup kutusuna yirmi beş yıl önce çocuğun kardeşi olmak gö- gidiyordu. İkinci bölüm daha kapatmış bir kadın: rünmezliğini pekiştiriyordu ki yavaştı; yorulmuş atlar gibi “Kutuyu son kez kapattık- bu da iç dünyasında sürekli bir uzaklaştır- ya da ağaçların etrafında ya- tan sonra, sanki kendi se- çatışma yaratıyordu. ma yöntemi- vaşça sekiz çizen Wolfi’nin sim, gülüşüm, yapmayı sev- “Wolfi’nin keman çalışını dinlemeyi se- ne gidiliyor, me- ayak sesleri gibi. Üçüncü bö- diğim her şey de kemanla viyordu. O da çalmak istemişti ama baba- selenin politikliğinden kaçınmak için bi- lüm hızlı bir danstı ve Nan- birlikte kutunun içinde tut- sı öğretmemişti. Babasına nedenini sor- reysel bazda ele alınarak. nerl, cumartesi günleri öğ- sak kaldı… O öldüğünden muştu. ‘Sen klavye çalmayı ve şarkı söyle- Mozart Kızı, toplumsal cinsiyetin psi- leden sonra Salzburg şehir beri tekrar açmayı çok dü- meyi öğrendiğin için şanslı bir kızsın. Bu- kolojik değil de sosyolojik bir sorun ol- meydanında zıplayan kukla şündüm. Fakat cesaretim na şükretmelisin. Keman ya da org lazım duğunu ispatlayan örneklerden biri. Ta- bebekleri düşündü.” olduğunu sanmıyordum… değil sana; bunlar sadece eğer bir saray- rih okumaları çoğaldıkça ve yeni nesiller Nannerl’in müzikle bağı- Ama sen ve güzel müziğin, da ya da kilisede müzik yönetmeni olarak için bu şekilde aktarıldıkça “Neden büyük nı, onun bir uzvu gibi be- yeniden çalabilmeme, konu- çalışacaksan gereklidir. Bunlar erkek işle- sanatçılar, düşünürler, yazarlar vb. erkek” deninden ayrılamayışını, şabilmeme yardım ettiniz.” ri… Senin işin koca bulmak!’ sorusundan kurtulacağımızı umuyorum. müzikle her buluşmasında Babası bazen mantıksız konuşuyor- Yaşamıyla ilham veren bir kadının hissediyoruz. Müziğin hissettirdiklerini HER DEVİRDE KADIN OLMAK du. Belki günün birinde bir koca isteye- hikâyesini okuduğumu kitabı bitirince öğ- betimlemelerle okura da geçirebilmek- Mozart Kızı’nın yolculuğunda başa bilirdi ama bu neden bugün keman öğ- rendim. Kurgu bir evrenin tarihsel gerçek- se, sözcüklerle dans eden, iç dünyası çıkmaya çalıştığı, çabaladığı her mese- renmesine engel olsundu ki? Çalabildi- liğe oturtulduğunu düşünmüştüm. Hal- sanatla renklenen bir yazarın meziyeti. le, ya bir anısıyla ya da birinin tepkisiy- ği bir enstrüman için müzik yazmak çok buki kitap tam aksine, Nannerl’in gerçek le toplumsal cinsiyetin kadınlara, kızlara daha kolay olurdu. Ama zaten beste de hikâyesi üzerine birkaç kurgu içeriyor. Ya- KADIN OLMAK VE MÜZİĞİNİ çektiği setlerle bağdaşıyor. yapmaması gerekiyordu.” zar, her şeyi kitap bitiminde ayrıntılı ola- SAKLAMAK Barbara Nickel ilk sayfadan başlaya- rak kaynakçalarla açıklamış. İçinde müzik olan insanların, onu dı- rak bu kızın müziğini hangi izlek üzerin- ESİN KAYNAĞI BİR KADIN Yine de o, hayal ettiği senfoniyi on iki şarı çıkaramadıklarında ne olduğu- den anlatacağını okura açıkça gösteriyor: Mozart Kızı’ndaki meseleler şekil de- yaşında besteledi. Toplumsal cinsiye- nu da “karşıt karakter”le yerleştirmiş “Nannerl doğum günü pastasından ğiştirerek varlığını sürdürüyor, yokmuş tin tüm engellemelerine karşın mücade- bu yolculuğa yazar: Sopherl. Nannerl şansına çıkan yüzüğe bakarken dileğin- gibi yapma konusunda da ustalaştık. le etti. Sonuç mu? Huzurlarınızda hepi- ile Sopherl’in karşılaşmalarının taşla- deki görüntüyü düzenlemeye çalışa- Bazılarımız mecburuz, bazılarımız bir mizin bildiği Wolfgang Amadeus Mozart rı, Mozart’la birlikte Bavyera Seçmen rak kırmızı ceket ve parlak siyah ayak- parça huzur için, bazılarımız “normal” ve pek çoğumuzun tanımadığı ablası Prensi’nden, saray erkânı önünde çal- kabılar giymiş bir adamın şatonun oda- olmak istiyoruz… Maria Anna Walburga Ignatia Mozart ya mak için davet almalarıyla döşeniyor. larında kendisinin peşi sıra yürüdüğünü 18. yüzyıl ve 21. yüzyıl… Hâlâ yete- da kısaca Nannerl… n “Kız” olmanın her eksisiyle mücadele hayal etti… Nedense bu adam -onun- nekli, bilgili, eğitimli, öngörülü, sağdu- ederken davet gecesi kendisine zaman dünyadaki en ünlü besteci olma- haya- yulu, becerikli vb. kadınların, en az bir kalmadığı için çalamamasının hayal kırık- Mozart Kızı / Barbara Nickel / line uymadı. Nannerl (bestesini çaldık- özelliği erkekleri ürkütüyor. Ve konunun lığıyla da başa çıkmaya çalışıyor Nannerl. tan sonra) reveransı tek başına yapmayı çözümü büyük değişimleri zorunlu kı- Çeviren: Edip Sönmez / Ayrıntı Genç Seçmen Prens’in eskiden dinlediği tercih ederdi.” lacağı için de çözümleneceği noktadan / 192 s. / 9+ / 2022. 24 Mart 2022 12