Katalog

TUFAN KIYMAZ’DAN ‘KIBRISLI ZENON-MUTLULUK HAYATIN DIRENÇSIZ AKIŞIDIR’ ‘Stoacılık, temelde bir yaşam felsefesidir’ MÖ 334 yıllında dünyaya gelen, 20’li yaşlarında “kraliyet moru” olarak bilinen boyanın ticaretini yaparken gemisinin sulara gömülmesiyle kendini felsefeye veren ve Stoa Okulu’nu kuran Kıbrıslı Zenon bugün “Bilişsel Davranışçı Terapi”ye ilham veren ilkelerin yaratıcısıydı. Kıbrıslı Zenon - Mutluluk Hayatın Dirençsiz Akışıdır (Destek Yayınları) kitabının yazarı, Bilkent Üniversitesi Felsefe Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Tufan Kıymaz Zenon’u ve Stoacılığı anlattı. nin kendisi için de iyidir. le vurguluyor. Antik Stoacılıkta bilişsel dav- ÖZLEM KÜSKÜ n Üstesinden gelmekte zorlan- ranışçı terapinin ruhuna uygun birçok pratik dığımız en büyük problemler için vardı. Stoacılıkta amaç kişisel dönüşümdür. ‘STOACILIĞA GÖRE İYİ YAŞAM Stoacılık neler önerir? Akla uygun erdemli bir yaşama sahip olmak, ERDEMLİ YAŞAMDIR!’ Stoacılara göre, en yaygın hata- ancak bilge ve erdemli bir insana dönüşmek- n Zenon’un felsefeyle tanışması nasıl ol- larımızdan biri, gücümüz dahilinde le olur. Bu dönüşüm de alışkanlık yönetimi du? Buradan hareketle sizce insanı “felse- olan şeylerle olmayan şeyler ara- ve dolayısıyla bilişsel ve davranışsal pratik- fe yapmaya” iten şeyler nelerdir? sındaki ayrımı görmezden gelme- ler gerektirir. İyi insan olmaya giden yol, iyi Zenon, bir gemi kazasında tüm servetini kay- miz, gücümüz dahilinde olmayan- düşünüp iyi eylemekten geçer. Alternatif bir bettikten sonra yaşamın anlamını ve amacını yol da yoktur. Seneca’nın dediği gibi, “Kim- ları değiştirmeye çalışmamız, gü- sorgulamaya başlamıştı. Bu sorgulama onu cümüz dahilinde olanlar karşısın- se şans eseri bilge olmaz.” felsefe öğrenmeye itti. Özellikle Sokrates’in n Stoacılığı yaşam tarzı olarak benimsemek da ise pasif kalmamızdır. felsefeyi bir yaşam tarzı olarak gören yakla- Eğer bir şey gücüm dahilinde isteyenlere ne gibi egzersizler önerirsiniz? şımı onu çok etkiledi… Antik Stoacılar psikolojik olarak güçlen- değilse hakkında duyacağım kay- Genel olarak, insanı felsefeye iten şeyin gı bütünüyle yararsız olacaktır. Fa- mek ve dört temel erdem yolunda, yani daha anlama arzusu olduğunu söyleyebiliriz. An- bilge, daha adil, daha cesur ve daha ölçülü bir kat o şey gücüm dahilinde ise hak- olduğu ve ona nasıl ulaşılabileceği soruları- lamak istediğimiz şey ampirik yöntemlerle kında kaygılanmak gereksizdir çünkü zaten o insana dönüşme yolunda ilerleme kaydetmek nı merkeze alır. Stoacılığa göre iyi yaşam, soruşturulabilecek bir şeyse bilime yöneliriz. amacıyla çeşitli bilişsel ve davranışsal pratik şeyi değiştirebilirim. Fakat eğer sorduğumuz sorular gözlem ve erdemli yaşamdır. Erdemden kasıtları da n Bilişsel davranışçı terapide Stoacılık- ve egzersizleri uyguluyorlardı. asıl olarak bilgeliktir, insanın seçim ve dav- deneyin yardımcı olamayacağı kadar derin Kıbrıslı Zenon - Mutluluk Hayatın Direnç- tan nasıl izler buluruz? sorularsa - ki anlam ve değere ilişkin sorular ranışlarında somutlaşan, insanın karakterin- Bilişsel davranışçı terapinin kurucuları sa- siz Akışıdır (Destek Yayınları) kitabında bu den dünyaya taşan bir bilgelik. genelde böyledir - ve bu sorulara dogmatik egzersizlerden kısaca bahsettim ama burada yılan Albert Ellis ve Aaron Beck, bu terapi değil aklımızı kullanarak yanıt aramak isti- Stoacılıkta kişinin kendi çıkarı ile başka- anlayışının temelinde yatan “Psikolojimizi önemli olan, kişisel gelişimi bir proje olarak yorsak felsefe yapacağız demektir. larının çıkarı arasında çatışma görülmez, önümüze koymamız ve elimizdeki en güncel etkileyen dış olayların kendileri değil, onları n Stoacılık temelde neyi anlatır? çünkü başkalarına yardımcı olarak kendi- nasıl anlamlandırdığımızdır” görüşünü An- bilimsel bulguları göz önünde bulundurarak, Stoacılık temelde bir yaşam felsefesidir. mizi daha erdemli (ve dolayısıyla daha hu- kendimizi gitgide daha iyi tanıyarak erdem tik Stoacılara dayandırıyor. Albert Ellis, Sto- İnsanın varoluşsal konumunu ve doğasını zurlu) olma yolunda şekillendiririz, yani acı filozof Epiktetos’tan esin aldığını özellik- yolunda ilerlememizdir. göz önünde bulundurarak, “iyi yaşam”ın ne başkasına yapılan iyilik aynı zamanda kişi- n CAN | ÇAĞDAŞ Zamanı aşan br sorgulama. Nobel Ödüllü J.M. Coetzee’nn İsa Üçlemes, knc ktabıyla devam edyor. Coetzee, İsa’nın Okul Günleri’nde ebeveynlk, akıl le duygu arasındak çelşkler ve büyüme gb zorlu meseleler hem alegork hem de gerçekç br şeklde ele alıyor. #lkgençlk #ale #yüzleşme #gerçekler #dans #sanat #adalet #babaoğullşks #aşk