Katalog

İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ YAYINLARI’NDAN ‘Her Yönüyle Ekmek’ İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yayınları tarafından yayımlanan Her Yönüyle Ekmek önemli bir ekip çalışması. “Ekmeğin arkeolojik yolculuğu”yla başlayan ve beş bölümden oluşan kitap, mitolojiden başlayarak ekmeğin tarihteki yerini günümüze kadar derinlemesine ele alıyor. Ve bunların dışına çıkıyor; sosyoloji, felsefe, sanat ve edebiyattaki yansımalarını sunuyor. GÜLTEKİN EMRE EKMEĞİN DOĞUMU! “Sordum sarı çiğdeme/ Yer altında ne yersin/ Ne so- rarsın ey kardaş/ Kudret lokması yerim” (Pir Sultan Köyü Örneğinde Kadın ve Ekmek İlişkisinin Abdal). Âşık Veysel de çalışmanın, üretmenin bereketi- Farklı Tezahürleri”, Nagihan Özkarabekir’in ne değiniyor: “Koyun verdi, kuzu verdi, süt verdi / Ye- “Artun Ünsal İle Ekmek Üzerine Söyleşi”si, mek verdi, ekmek verdi, et verdi / Kazma ile dövmeyin- Mehmet Yaşin’in “Kutsal Ekmek” yazısı, Ber- ce kıt verdi / Benim sadik yârim kara topraktır.” rin Bal Onur’la Neşe Aksoy Biber’in ortak ça- Her Yönüyle Ekmek, İstanbul Büyükşe- lışmaları “Beyoğlu’nda Bir Fırın Hikâyesinden hir Belediyesi’nin önemli bir ekip çalışması. Ki- Anadolu’dan İstanbul’a Yolu Düşen Ekmek- tap “ekmeğin doğumu”yla, yani “ekmeğin arkeolojik lere” ve “Nagihan Özkarabekir’in “Halkın Yolculuğu”yla başlıyor. Ekmeği: İstanbul Halk Ekmek AŞ”si kitabın İsmail Gezgin yazısında, “Ekmek sadece ekmek de- geniş kapsamlı kanıtları. ğildir. Bir besinden çok daha fazlası bir evren algısı, uygarlık formudur” dedikten sonra “İçinde yaşadığı- EKMEK-SANAT İLİŞKİSİ mız dünya, bütün kültürel kodlarıyla ekmek uygarlığı- 5. bölüm ekmek sanat ilişkisi üzerine yazılar- dır. Ekmek, Türkiye, Suriye, İran, Irak, sınırları içinde dan oluşuyor: Agâh Özgüç’ün “Türk Sinema- kalan ‘Bereketli Hilal’ ismiyle anılan coğrafyadaki kü- sında Ekmeğin Macerası”, benim “Halk Şiirin- çük bir topluluğun icadı olarak binlerce yıl önce ortaya de, Çağdaş Şiirimizde ve Gurbette Ekmek İm- çıkıp tüm dünyayı etkisi altına alan bir kültürün temel geleri” yazım ve son olarak Ahmet Bozkurt’un motivasyonudur” saptamasını da yapıyor. “Atasözleri ve Deyimlerde Ekmek”le bu kap- “Gittiği her coğrafyaya kendi kültürel yasalarını da- nın göstergesi”dir. samlı konulara ilişkin pek çok fotoğrafla da beslenen önemli yatmış, insanların milyonlarca yıllık beslenme alışkanlıkla- Mitolojik olgular, “Antikçağ Ege’si ve Roma’da ekmek”, çalışma okuru doyuruyor. rını, dünyaya ve evrene bakışlarını değiştirmiş baskın, kül- “Âdem’in ekmeği”, “ekmek ve hamursuz Bayramı”, “günah- Sinemada “Bir Dilim Ekmek, Acı Hayat, Ekmek Parası, tür kurucu bir besindir.” lardan arındıran ekmek” gibi ara başlıklarla giderek açılan Ekmek Kavgası, Üç Arkadaş, Ekmek Elden Su Gölden, Ek- inceleme “Türklerde ekmek”le daha da derinleşiyor: Hemen mek, Güle Güle, Ekmek Teknesi” filmleri ve dizilerinde ek- UYGARLIĞIN EN TEMEL GEREKSİNİMİ hepsinde buğday “cennetten” çıkmadır, “bereket”tir çünkü. mek kavgasını genişçe ele alıyor Agâh Özgüç. Buğdayın günlük yaşamda ekilip biçilmesi, işlenmesi uy- garlığın en temel gereksinimi karşılayan ekmeğe dönüşmesi- BEŞ BÖLÜMDE EKMEĞİN YOLCULUĞU YAZINDA EKMEK! nin öyküsünü derinlemesine ele alıp inceliyor İsmail Gezgin. Her Yönüyle Ekmek beş bölümden oluşuyor: İlk bölüm, Halk şiirinde toprak, günlük yaşam, gurbet... Hep ele alı- “Öğütme teknolojisi”nin oluşması, “Mezopotamya’da İsmail Gezgin’in iki çalışmasının yanında Suavi Aydın’ın, nagelmiştir. Çağdaş şiirimizde de Nâzım Hikmet’ten, İlhan ekmek” gibi önemli konuların arkeolojik bulgularıyla bir- “Ekmeğin Yolculuğu, Bir Zaruret Hikâyesi” de yer alıyor. Berk’e, Ziya Osman Saba’dan Oktay Rifat’tan, A. Kadir’den likte ilk ekmek fırınlarının oluşması, Mısır’da ekmek gibi “Osmanlı Döneminde Ekmek” adlı 2. bölümde; Priscilla Orhan Veli’ye, Melih Cevdet’ten Refik Durbaş’a, Didem ilgi çekici, meraklandırıcı konuları da gözler önüne seriyor. Mary Işın’ın “Klasik Osmanlı Döneminde İstanbul’da Ek- Madak’a pek çok şairde ekmek imgesi var. “Hitit kültüründe ekmek”, “Antik Yunan ve Roma kültü- mek”, Özge Samancı’nın “18. ve 19. Yüzyılda İstanbul’da Orhan Kemal’in öykülerinde de Ekmek Kavgası (1949) ründe ekmek” de meraklıların ilgisini çekecek zenginlikte. Ekmek” ve Ergun Kocabıyık’ın “Hamlin’in Ekmek Fırını” büyük yer tutuyor. Gurbette ekmek parası için çıkanların yazıları yer alıyor. yaşamına güzel bir örnektir Bekir Yıldız’ın Alman Ekme- MİTLERDEKİ EKMEK UYGARLIĞI “Cumhuriyet Döneminde Ekmek” adlı 3. bölümde; Ba- ği’ndeki öyküler. VE TÜRKLERDE EKMEK! rışcan Ersöz’ün “Bilimsel Ekmeği Yaratmak: Erken Cum- Fakir Baykurt’un Yarım Ekmek romanı (1997) gurbette- İsmail Gezgin’in “Mitlerdeki Ekmek Uygarlığı” yazısı huriyet Döneminde Ekmekçilik Araştırmaları ve Ekmek da çok kapsamlı. “Ekmek, insan yaşamına en son giren be- ki ekmek mücadelesini işliyor. Ne diyor Orhon Murat Arı- Üretimine Yansımaları” verdiği ayrıntılı bilgiler sayesinde sin maddelerinden biri olsa da kısa sürede mönüdeki yeri- burnu: “Dünya durdukça/ Umut Fakirin Ekmeği/ Ye Meh- başlı başına büyük önem taşıyor. met ye/ Ye Mehmet ye!” ni” hep korumuştur. “Mezopotamya’nın Tanrıları, dünyaya bereket getir- “Önce ekmekler bozuldu, sonra her şey” diyor ya Oktay Ak- HALKIN EKMEĞİ: mek için... Tahıl Tanrısı Aşnan ile küçükbaş hayvanla- İSTANBUL HALK EKMEK! bal, haklı; ekmekler bozulunca hayatın dengesi de bozuluyor. rın koruyucusu Lahar Tanrıların ihtiyacı olan yiyecekle- “Ekmek ve Toplum” adlı 4. bölümde yer alan; İshak Sayğılı’nın Ve Hasan Hüseyin, “Ekmeği bol eyledik/ Acıyı bal ey- ri üretmek ve hazırlamak için” oluşturulmuştu. Artık, “Ek- “Ekmek ve Toplumsal Ruh Sağlığı Üzerine Bir Deneme: Süt- ledik/ sıratı yol eyledik/ geldik bugüne”. Bugünlere hiç de mek yemek insanın kültürel yaşamında büyük bir kırılma- ten Ekmeğe”, İpek Ahu Somay’ın “Ekmek ve Kadın: Ayazağa kolay gelinmedi! NAMİ BAŞER’DEN ‘LACAN’ ve katılımcıların notlarından bir araya getirilmiştir. Lacan, bu seminerlerle “2001’de, 100. doğum yıldönümünde Lacan, dünyanın değişik yer- lerinde anıldı. Lacan’ın 1967’de yayımlanan Yazılar derlemesi henüz psikanalizin mevcut algılarını ve sınırlarını pek çok açıdan zorlamış, hatta Türkçeye çevrilmemiştir. 26 yıl boyunca verdiği seminerlerin çok azı dili- iş Lacan’ın Uluslararası Psikanaliz Derneği’nden atılmasına kadar varmış- mize kazandırılmıştır. Oysa pek çok yerde Lacan’dan alıntılar yapılıyor, tır. Bu da Lacan’ın, fikirlerinin çarpıtılacağından endişe ederek ölümünden öğretisinin ilkeleri tartışılıyor. 1970 yılından bu yana derslerimde işledi- kısa süre önce kapatacağı psikanaliz okulunu kurmasına neden olmuştur. ğim Lacan’ı incelemeye ve tartışmaya soyunduğum bu kitabın, Lacan’la Lacan’cı okulların ve okumaların yoğun bir şekilde devam ettiği günü- ilgili bundan sonra yapılacak çalışmalara ışık tutacağını umuyorum.” müzde, Lacan’ın kendisi de farklı okumalara her zaman açık olacaktır. n Nami Başer Farklı Freud okumalarıyla psikanalizi yeniden temellendiren Lacan, 26 Lacan: Psikanalizin Etiği-Transfer-Arzu ve Yorumu-Daha Senthom yıl boyunca verdiği seminerleriyle de ünlüdür. Bu seminerler, öğrencilerin / Nami Başer / Say Yayınları / 208 s. / 2022. 8 27 Ekim 2022