Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
Kadın yazarın
kadın cumhuriyeti…
“Kadın Romancıların Roman Kadınları”, “Kadın Yazarların Kadınları”
gibi pek çok başlık altında kadın yazarlarımızı, öykü, roman, oyun metni,
ÖYKÜDENLİK…
deneme-eleştiri yazınsal türlerdeki verimleriyle ya da yapıtlarındaki
kadınlarla ele aldım “Kitaplar Adası”nda. Ne ki “kadın yazar” diyorsak
eğer Cumhuriyetle de ilişki kurulmasını gerektiriyor bu kuşkusuz.
Gonca Ataç
üsun Akatlı, “1972-1992 döne- rını da yayımlayıp göz doldurmuştu. mik, sınıfsal konumlanışı bütün ayrın-
‘Ah’
minin, düzyazı ve anlatı edebiya- Peride Celal bunu taçlandırıyor. tılarıyla, romanın yazıldığı tarihlerdeki
F tı” için yaptığı değerlendirmede,
İşte h20’nun yenice yayımladığı Pe- döneme değin etnolojik, folklorik
“Son yirmi yılın en dikkate değer ol- ride Celal romanı, Gecenin Ucun-
değerlerle, doğaya dönük önemli
gularından biri, edebiyatımızdaki ka- da (2022). Şunca yıl sonra bir kez da-
saptayımlar ve belgesel zeminli akış-
onca Ataç, “dört dörtlük
dın yazar patlaması” demişti. (Tenha ha okuyunca gördüm ki yazarının di-
la getiriliyor.
olamayan hayatlar”a ye-
Yolun Ortasında, Oğlak, 1995, s.13) le getirişiyle yapıt, “büyük bir aşk ro-
Romanda yer alan hiçbir dolantıya
G niden bakarak okuru se-
Bir başka yazısında da Peride manı”.
girmeden Macide’nin gözünden sizi,
lamlıyor ilk öykü kitabında: Ah
Celal’in, “Üç Yirmidört Saat’ten bu “Büyük roman” demek yeterli elbet,
1950’ler Ankarası’yla buluşturup nok-
(Edebiyatist, 2021, 29).
yana; gözlemciliğiyle, psikolojik ayrın- Peride Celal, soy bir romancı kuma-
talayayım istiyorum yazıyı:
Yasmina gibi Gonca da kimi-
tılara isabetli yaklaşımıyla ve içerikte şına sahip çünkü. Anlatıyı roman ev-
“İstanbul’u ne kadar seversem
leri erkek ama çoğunluğu kadın-
nereleri kurcalarsa kurcalasın hep sa- renine yerleştirmekteki ustalığına, dil-
seveyim Ankara kurtarmıştı be- lardan bir portre galerisiyle, top-
dık kaldığı klasik tahkiyesinin sağlam- sel tutumu da ekleniyor, kişileri bu
ni. Küçük, temiz bir kentti. Belki de lumun adeta köleleştirerek her
lığıyla ilgi(sini) sürekli kıl(dığını)” yaz-
evrene öyle yerleştiriyor ki yapıt ger-
türlü haksızlığı reva gördüğü ka-
Türkiye’de hırpalanmadan, yıpranma-
mıştı. (Edebiyat Defteri, Afa, 1987, çektenlik duygusuyla bizleri kendisi-
dın varlığa dayalı bir koro çıkarı-
dan, kirlenmeden yaşanacak tek yer-
s.175) ne bağlıyor.
yor karşımıza.
di. Atatürkümün havası esiyordu biraz
Nice oylumlu da olsa içine daldığı-
Ev içlerinden sokağa, iş han-
orada. Ondan sonra gelenler politika
PERİDE CELAL; ‘GECENİN UCUNDA’ nızda bir çabuk bitiyor. Okuması ha-
larıyla atölyelere, gecekondula-
oyunları, tutkuları, kötülükleriyle ken-
“Peride Celal” adını ilk kez alt- fif, ancak katmanlar arasında oku-
ra minibüslere uzanan çok ge-
te yerleşseler bile, eski güzel günlerin
mış yıl kadar önce yeniyetmeliğim- ru etkin kılan alımlama yoğunluğuna
niş bir anlatı coğrafyasında,
izlerini büsbütün süpürüp silememiş-
de Cumhuriyet’te tefrika edilen roma- da sahip.
yer yer olgusal hatta tanıdık ya-
lerdi. Geniş, beyaz yollarda akşamları
nıyla duymuştum. Kadın yazarlarımız Peride Celal, Cumhuriyetten önce
şantılar eşliğinde kuruyor Gon-
akan insanların arasındaki eşitlik, ya-
arasında kapladığı yeri bilemezdim doğmuş Cumhuriyetle birlikte boy-
ca bunları.
kınlık elle dokunulur gibiydi. Ata’ya sı-
elbet, ama o yıllardan başlayan oku- lanmış serpilip gelişmiş bir yazar-
Genelde anlatımcı da olsa so-
ğınmıştık biraz orada. Onun için mi
malarımla Türkçenin bu önemli yaza-
dı. Gecenin Ucunda romanında bü-
yutlayıma açık öykülemeyle sür-
gider gider Anıtkabir’i dolanırdık öy-
rını yakından tanıyıp yapıtları üzerine yükannesi büyükbabası Osmanlı sa-
dürüyor metnini.
le; ona yaklaşmak, ondan umut al-
yazdım sürekli. ray görevlilerinden, annesiyle ken-
Çarklar arasında ezilen, yine
mak, karanlık yüreğimize, taşının top-
h20 Kitap son bir iki yıldır Peride disi Cumhuriyet bireyi İstanbullu
de teslim olmayıp direnen ka-
rağının yanından fışkıracak bir kaynak
Celal’in bütün yapıtlarını yayımlıyor Macide’yi tanıtıyor.
dınlar, erkek öyküleri arasında
aramak, buydu amacımız belki de…”
da henüz tanışmamış okur, öyküleriy- Macide üniversiteyi orada okumuş,
da görünüp seçilebiliyor hemen.
(27, 28)
le romanlarını okuyup yakından tanı- ama bir bankada hukuk müşaviri ola-
Kadınların kurup yaşataca-
yor onu. h20, Peride Celal’den önce rak Ankara’ya yerleşmiştir. Bu çerçe- Yeniden yeniden okumalara aday bir
ğı bir Cumhuriyet olmalı emek-
İrfan Yalçın’la İlhan Tarus’un yapıtla- vede ülkenin kültürel, siyasal, ekono- roman Gecenin Ucunda. Sıra sizde.
le üretkenlikle, yaratıcı yaşatır-
lıkla ve elbette aşkla; peki nasıl
gerçekleşir bu? Yazarak elbet,
yaşanamadığı bir evrende-
Ülkemizde kitapları kadar DÜNYA DAMLASI
Gonca bunu yapıyor işte; kadın-
oyunlarıyla da tanınan bir yazar dir. Bu yüzden kartondur
ların özgürce kurduğu Cumhuri-
Yasmina Reza. Bu kez Ne Mut- adeta, her biri çizgi film
yetin kadın yazarı o.
lu Mutlulara (Çev. Aysel Bora, kişisi benzeri abartılı,
Yasmina Reza
Marguerite Duras, “Yazmak;
tuhaf, acınası komiklik
Can, 2018) adlı romanıyla
yaşamımı dolduran, beni büyü-
geliyor okur önüne. sergiler.
‘Ne Mutlu Mutlulara’ leyen tek şey,” der ya (Yazmak;
Karı koca, uzak-yakın akra- Kadın ya da erkek, kar-
Can, Üçüncü Basım, 2021, 17),
ba, komşu vb. bunları yumak şısındakini perde önüne
kadınlarımız bunca ezici baskı
getirip istediği gibi konuşturur, konuşma-
yapıp okur önüne atıyor Yasmina. Tam bir ro-
altında, her türlü şiddet, cinayet,
man dramaturjisi eşliğinde, yer yer komedi sı bittiğinde sahneden çekip kendi oyununu
taciz, tecavüz, işkence altında
dell’Arte havası, tartımıyla yoğunlaştırıp su gi- sürdürür yine.
yazmayı sürdürüyor yazdıkça ve
bi akıtıyor anlatısını. Dramayı iyi bilen yazar Ne ki ruhsal durumların birer geometrik
yazıldıkça da özgürleşiyor.
biçim halinde ortaya döküldüğü roman ki-
olarak zaten alaysamayı aykırılıklar, çatışma-
Tabii Cumhuriyetle. Demek
lar eşliğinde kullanıyor hep. şilerinden “neşeli olmaya devam etme(leri
ki Cumhuriyet, yanına kazıla-
Kapitalizmin üzerimize üzerimize geldiği, beklenecektir)” ille. (48)
cak “kadın özgürlüğü” aynı za-
bizi sıkıştırıp darmadağın ettiği birbirimizi an- Bu yüzden herkes bir düşünce balonu
manda.
lamanın artık yüke dönüştüğü, herkesin kendi halindedir; sırası gelen konuşur romanda,
iç dünyasına çekilip ıssızlaşarak anlamını dinleriz onu, ama düşünce balonunda neleri
www.sadikaslankara.
yitirdiği bu çağda roman kişileri olarak birey- geçirdiğini de anlarız onun. com, her perşembe öykü-ro-
ler, mutluluk adının bile anılamayacağı, Komik ve hüzünlü bulvar komedisi kıva- man, tiyatro, belgesel alanla-
sonuçta artık aşkın da mında bir roman adeta Yasmina Reza’dan. rında güncellenerek sürüyor.
16 27 Ekim 2022