Katalog

ORHAN BURSALI’DAN ‘AZIZ SANCAR VE NOBEL’IN ÖYKÜSÜ’ İnsani, derin bir bilim serüveni Usta gazeteci ve yazar Orhan Bursalı, 9. baskısını yapan Aziz Sancar ve Nobel’in Öyküsü (Kırmızı Kedi Yayınevi) adlı kitabında; sadece Nobel aldığı DNA onarımı mekanizmalarını çözdüğü çalışmaları ile değil, “biyolojik saat” konusunda da sayılı otoritelerden biri olan Aziz Sancar’ın Nobel ile taçlanan bilim serüvenini ustaca anlatıyor, çözümlüyor. Önsözünü Sancar’ın yazdığı ve her kütüphanede bulunması gereken kitabı boyunca bilime ve öğrenmeye tutkulu parlak bir beynin derslerle, mücadeleyle, yer yer hüzünle dolu bilimsel araştırma serüvenine en yalın, en insani, en derin boyutlarıyla tanık ediyor. Bursalı, kitap boyunca uzmanların anlayacağı güç kavramları yalın, akıcı bir dille çözümleyerek okuyucuya aktarıyor ve genç kuşakları da bilime teşvik ediyor. Bursalı kitap boyunca anlaşıl- Kitapta “biyolojik saat” kav- BAYRAM ALİ EŞİYOK ması güç hatta ancak uzmanların ramı; “Sancar’ın üçüncü büyük anlayacağı kavramları yalın bir sıçrayışı: İnsan biyolojik saati HOCASI DR. RUPP: dille, akıcı ve anlaşılır bir üslup- ve Kanser” (s.179), “Kanser ta- ‘ADANMIŞLIĞIN ÇOK İYİ la çözümleyerek okuyucuya ak- nı ve tedavisinde biyolojik saatin BİR ÖRNEĞİ!’ tarıyor ve genç kuşakları da bili- önemi: Kronoterapi” ve “Gün- Türkiye’nin görece yoksul bir bölgesin- me teşvik ediyor. lük biyolojik saat bilmecesinde de, Mardin’in Savur ilçesinde, 8 çocuklu Örnek mi? “Sancar’ın ‘40 yılı- sona yaklaşıldı” bölümlerinde bir ailenin 7. çocuğu olarak dünyaya ge- mı verdim’ dediği Fotoliyaz ola- eşsiz güzellikte çözümleniyor. len (s.41) ve bilim serüveni Nobel ile taç- yı”. Yazar, kitabın 81-84 sayfala- Kısaca Aziz Sancar’ın bilime lanan Aziz Sancar’ı, Yale’deki hocası Dr. rı arasında Türkçe okunuşuyla Fo- katkıları artarak devam edecek… W. Dean Rupp, “Çok parlak, çok orijinal, toliyaz (Photolyase) kavramını ko- İkinci kez Nobel alarak “yal- hedefi üzerinde odaklanmış bir araştırıcı. layca anlaşılır kılıyor. nız ve güzel” ülkesini sevince Tamamen adanmışlığın çok iyi bir örneği” Okuyucu, kitap boyunca sade- boğması sürpriz olmayacak. (s.139) olarak betimlemektedir. ce Sancar’ın bilimsel çalışmala- Usta gazeteci ve yazar Orhan Bursalı, rına değil, özel yaşamına da ta- SANCAR TÜRKİYE’DE bu parlak beynin bitmez tükenmez araştır- nıklık ediyor. Orhan Bursalı, KALSAYDI… ma tutkusunu ve bilim serüvenini 9. baskı- okuyucuyu yer yer bir nehir ro- Peki, Aziz Sancar Türkiye’de sını yapan Aziz Sancar ve Nobel’in Öyküsü manı tadında, sürükleyici oldu- kalsaydı bu başarıyı yakalayabi- (Kırmızı Kedi Yayınevi) isimli kitabında li- ğu kadar düşündürücü bir yapıtın lir miydi? Ergun Türkcan’a göre rik bir öykü tadında anlatıyor. dehlizlerinde ilginç bir yolculu- bu sorunun yanıtı “Hayır”dır. ğa çıkarıyor. Türkiye’nin bilimsel araştır- SANCAR’IN YAŞAMINDAN Kitabı bir akademisyen ya da ma iklimini en iyi bilen araştır- İLGİNÇ KESİTLER... bilimle ilgili olmayan bir gazeteci macıların başında gelen Türk- Bursalı, Sancar’ın bilimsel çalışmaları- yazsaydı bu kadar renkli ve yetkin can, Bilim ve Teknoloji Politi- nı ve yaşamını ilginç, renkli başlıklar al- bir yapıt çıkar mıydı, emin değiliz. kaları isimli eserinin ikinci cil- tında çözümlüyor: dinin Epilog bölümünde şunla- “Aziz Sancar’ın kişiliğini anlatan üç SANCAR: ‘ŞANS rı yazıyor: öykü”, “Laboratuvarda kaçak yaşayan HAZIRLIKLI BEYİNLERE “Bu yapısal eksiklik veya bo- bir adam var!”, “Altı şişe birayla eve ka- GÜLER!’ zulmaların üstünü Prof. Dr. Aziz panan ve kovboy filmi seyrederek sızıp Bursalı, Sancar’a sorar: “DNA Sancar’ın Nobel Ödülüyle örte- kalan bir adam” (s.103-106), “Bu benim onarım mekanizmaları üzerine meyiz. O bir heyecan, bir teşvik Yunus Emre destanımdır”, “Benim Piri çalışmalardan biyolojik saat me- ve gelecek kuşaklara bir örnektir. Reis Haritam”, “Atatürk’e tapardı, tanı- kanizmalarına sıçradınız. Bura- Ama unutulmasın ki, onun dığım en zeki kadındı”, “Aziz onlar kay- da rastlantının etken olduğunu araştırmalarına bizim sistemden betti sen değil”, “Bunalımlı yıllar, psiko- görüyoruz, ne dersiniz?” bir kuruş yardım gitmedi; acaba lojik yarılmalar ve geri dönüş” vb.. Nobel töreni etkinliklerinde Stockholm Müzesi’nde Sancar’ın yanıtı son dere- ülkesinde kalsaydı, araştırması ce öğretici: “Bilimde başarılı olmak için Türkiye, Aziz Sancar’a çok şey borç- için değil 25-30 milyon dolar, 20-30 bin SANCAR: ‘KARDEŞİM ORHAN, hem çok çalışmak hem de çok okumak ge- ludur. Türkiye’nin Aziz Sancar’a vere- TL bulabilir miydi? TÜRKİYE’YE VE BİLİME AŞIKTIR!’ rekir. Başarının sırrı budur. Bütün katkı- ceği en güzel armağan; Aziz Sancar ve Bulsa, verilen proje parasının son ku- Kitabın “Önsöz”ünü Aziz Sancar yaz- mış. Sancar’ın Orhan Bursalı’ya ilişkin larımı alın teriyle kazandım. Hiçbirinde Nobel’in Öyküsü isimli yapıtı lise ruşuna kadar karışan ve hemen sonuç şansın en ufak bir payı yoktu. Ama şunu ve üniversitelerde ders kitabı olarak bekleyen ‘araştırma müfettişi’ görevliler düşünceleri de çarpıcı: da kabul etmek gerekir ki şans da bilim- okutmak olmalıdır. nedeniyle kaç ay klinik deney yapabilir, “Orhan Bursalı arkadaşımdır… Orhan beni bir bilim insanı olarak Türk halkı- sel başarıda rol oynar. Neden mi? Bilimin soğuk gibi görü- kaç yardımcı çalıştırabilirdi?.” nen, üst düzeyde soyutlamalara dayanan Sonuç olarak, Aziz Sancar ve Nobel’in na her vesileyle anlatmaya çalışmıştır… ‘AZİZ SANCAR VE NOBEL’İN kavramlarını içeriğinden ödün vermeden Öyküsü, bilim yolunda uzun bir yolculu- Kendi yönümden ben şunları sıralamak isterim: Orhan iyi insandır, vefalıdır, ka- ÖYKÜSÜ, OKULLARDA okuyucuyla buluşturduğu için… ğa çıkmış hülyalı bir adamın öyküsüdür. OKUTULMALI!’ Genç kuşakları bilime teşvik ettiği ve Bitmez tükenmez enerjisiyle bilime ve dirşinastır… Ama bunların ötesinde Or- han, Türkiye’ye aşıktır ve Türkiye’ye her Tabii Pasteur’ün dediği gibi, şans ha- yüreklendirdiği için… insanlığa katkı yapmış / yapan mütevazı şeyden çok bilim ve araştırma gerekti- zırlıklı zihinleri tercih eder. Benim biyo- Sancar, sadece Nobel Ödülü aldığı “DNA bir insanın öyküsü… onarımı mekanizmalarını çözdüğü çalışma- ği inancındadır… Birçok sosyal konuda lojik saatle nörobiyoloji alanına girmem Bu öyküyü en yalın, en insani, en de- farklı olmamıza rağmen, kardeşlerim ka- ve bu alanda önemli bir katkı yapmam ları” ile değil, “biyolojik saat” konusunda rin boyutlarıyla aktardığı için Orhan dar severim…” (s.8). bunun bir örneğidir.” da dünyanın sayılı otoritelerinden. Bursalı’ya sonsuz teşekkürler… n 6 27 Ocak 2022