Katalog

Bir gündelik hayat eleştirisi Kurduğu masalsı (fantastik) dünya, bugün de bir kıymeti olan eleştirel yaklaşımı, neredeyse barındırdığı her olağanüstülüğün bir gerçekliğe yaslanışıyla da tazeliğini koruyan Lewis Carroll’ın Alice Harikalar Diyarında’sı, bütün bunların yanı sıra Salvador Dali’nin olağanüstü resimleri, Yasemin Yener’in başarılı çevirisi ve yayınevinin özenli baskısıyla yeniden okunmayı hak ediyor. sanlar gibi konuşması- Dolayısıyla Lewis Y. BEKİR YURDAKUL na tepki olarak 1931’de Carroll’ın Alice Harika- Çin’de yasaklanıyor. lar Diyarında yapıtı da bir 2014’te, her birin- masaldan çok daha faz- imi yapıtlar bir süre ilgimi- de Alice’in farklı bir ma- lasıdır. zi çeker ya da okur geçeriz. cerasının anlatıldığı on Kimisi yaratıcısının yaşam beş parçadan oluşan YENİDEN OKUNMALI K öyküsünde kısılır kalır. “Alice’in Ülkesi” ad- Neredeyse kimse- Öyle yapıtlar da vardır ki defalar- lı Fransızca bir caz albü- nin işini doğru yapmadı- ca okunur, yıllarca düşmez dillerden, müne kaynaklık ediyor. ğı, kendini bir anda kral sonraki kuşaklar için de yol gösterici Yapıtın, “Alice Hari- / sultan sananların asıp olur; bununla da kalmaz, yazıldığı di- kalar Diyarında Sendro- kestiği, birilerinin üstü- le yeni sözcükler, kavramlar kazan- mu” denilen nörolojik bir ne vazife olmayan işle- dırır. İşte Alice Harikalar Diyarında rahatsızlığın isim babası re karışmayı “görev” say- bu unutulmaz yapıtlardan biridir. olduğunu da belirtelim. dığı, insanın insanı ayak- Ülkemizde de yalnızca yazarların Hikâyenin ortaya çıkı- lar altına aldığı, yerler- değil, neredeyse hepimizin daha ço- şını konu alan bir man- de süründürdüğü, zama- cukluk yıllarında / ilk gençlikte kapa- zumeyle açılan, anonim nın kıymetinin pek de bi- ğını açtığı yapıtlar arasındadır. tekerleme, şiir ve şarkı- linmediği günümüz dün- Hayal dünyamızı besleyen kurgu- ların çarpıtılarak yer al- yasına ince göndermeler su, birbirinden ilginç kahramanları, dığı, fabl özelliği de ta- de barındıran yapıt; gün- iç içe geçmiş serüvenleriyle dünya şıyan Alice Harikalar Di- delik hayattan spora, eği- çocuk yazınının unutulmazları ara- yarında; kahramanı- timden adalete birçok sında haklı bir yer edinmenin yanın- mız Alice’in yapacak bir kurum, anlayış ve yakla- da yazarı Lewis Carroll’ı unutulmaz şey bulamadığı, ablası- şımı da eleştirmekten ge- kılan bu fantastik yapıtın hikâyesi, 4 nın okuduğu kitaba bir ri durmuyor. Temmuz 1862’de, güneşli bir akşa- iki göz atıp “İçinde re- Yüz altmış yıl önce ya- müstü hayat buluyor. sim ya da konuşma ol- zılmış bir masalın günü- Yazar, o gün kır gezisinde kızları- mayan kitap ne işe ya- müzde de söyleyecek- na doğaçlama anlattığı hikâyeyi, ana rar ki!” diye söylendi- lerinin olmasını mı alkış- karaktere adını veren kızı Alice’in ıs- ği sırada pembe gözlü layalım; onca zamandır rarıyla kaleme alırken pek çok deği- beyaz bir tavşanın “Ey- Resimleyen: SALVADOR DALI değişmeyen hoyratlığa, şiklik yapıyor. vah! Eyvah! Geç kalaca- haksızlığa, sürüp giden Carroll, hikâyesini kendisi resimle- GÜNÜMÜZE GÖNDERMELER ğım!” diyerek yanı başından geçme- yanlışa mı üzülelim... Bir yazınsal ya- se de kitap ilk olarak 1865’te Alice’in siyle başlıyor. Girişteki manzumede yer alan de- pıtı bunca yıl okunur kılan gerçek de Yeraltındaki Maceraları adıyla ve John ğiştirilmiş, çarpıtılmış şarkı, tekerle- Sonrası Alice’in küçülüp büyüdüğü, bu ikircikli halimizde saklı işte. Tenniel’in resimleriyle yayımlanıyor. me ve şiirlerin benzerlerini - ki nere- Sonrasında pek çok ressam ve çi- görkemli bahçelerden salonlara uza- Kurduğu masalsı (fantastik) dünya, nan, bir görünüp bir kaybolan ama in- deyse tamamı size de tanıdık gele- bugün de bir kıymeti olan eleştirel zerin resimlediği yapıta bu kez çağı- cektir - Yasemin Yener, halk kültü- mızın ünlü ressamlarından Salvador sanlar gibi konuşan hayvan dostlarıyla yaklaşımı, neredeyse barındırdığı her yeraltında yaşadığı onlarca serüvenle rünün / edebiyatımızın verimlerinden olağanüstülüğün bir gerçekliğe yas- Dali’nin resimleri eşlik ediyor. sürüp giden ilginç bir yolculuk. yararlanarak anlatının akışına aynı lanışıyla da tazeliğini koruyan Alice Birbirinin benzeri günlerin sıkıcılığın- anlayışla yerleştirmiş. Harikalar Diyarında, bütün bunların SİNEMADAN SAĞLIĞA... Yayımlanışının ardından kısa sü- da bunalan Alice, başlangıçta bu ma- Bir rüya olarak ilerleyen anlatı bo- yanı sıra Salvador Dali’nin olağanüs- yunca karşımıza çıkan olağanüs- re sonra Fransızcaya çevrilen yapıt, cerayı sevmiştir ama çok geçmeden tü resimleri, Yasemin Yener’in başa- 1903 yılında sessiz film olarak be- sürekli bir büyüyüp bir küçülmediği, tü ne varsa hepsinin bir gerçekliğe rılı çevirisi ve özenli baskısıyla yeni- yaz perdeye uyarlanırken 1923 yılın- farelerden ve tavşanlardan emir alma- yaslanması, elbette ki rastlantı değil. den okunmayı hak ediyor. n dığı evinin güzelliğini fark edecektir. Ne denli gerçek dışı/ gerçeküs- da Rusçaya kazandırılıyor. Yapıtı İngilizceden çeviren Yasemin Heyecandan heyecana yuvarlan- tü olgular barındırsa da edebiyat ha- Alice Harikalar Diyarında / Lewis malarımız da dur durak bilmediğinde yattan doğan, onu yeniden yorum- Carroll / Resimler: Salvador Dali Yener’in kitap hakkında derlediği bilgi- lerden üç ilginç notu daha aktaralım: durağan / sıradan bir hayattan fark- layan, yarına seslenişiyle bilime de / Çeviren: Yasemin Yener / Bilgi Kitap, hikâyede hayvanların in- sız hale gelmektedir. yollar açan bir sanat dalıdır. Yayınevi / 128 s. / 8+ / 2021. 27 Ocak 2022 20