Katalog

NİHAT ÖZDAL’DAN ‘DÜĞMELER, DERİ, KOORDİNATLAR’ y ‘Hafıza sara ları kurdum!’ Nihat Özdal’ın Düğmeler, Deri, Koordinatlar isimli kitabı, Düğmeler ve Deri kitaplarının ardından Koordinatlar’la (Kırmızı Kedi Yayınevi) bütünlenen şiir üçlemesinin son kertesi. Koordinatlar’da dereleri, nehirleri, çölleri, okyanusları, dünyada olmayı / kalmayı ve içe batmayı deneyimlediğini yazıyor Özdal. Hafıza sarayları kurduğunu, hatırlamayı daha Ecopoesia manifestosuna imza atarım! Yine Deri kitabı odağında başka bir kolay hale getirmek için nesnelerden ve sözcüklerden yardım performansta çağdaş dans sanatçısı Cansu SÖZCÜKLERİMİZ DOĞAR, Ergin ile bir performansımız olmuştu. Or- aldığını, bu sözcükleri bulmak / gömmek için dört kıtada BÜYÜR, KIRIŞIR VE ÖLÜR!’ han Cem Çetin’in fotoğrafları ile dolu bir yirmiden fazla ülke dolaştığını ifade ediyor. n Performatif işleri de önemsediğini salonda benim sözcüklerim dans adımları- biliyorum. Şiiri kâğıttan kaldırma na dönüşmüştü. safesini daraltmış, doğadan hiza alan bir DİDEM GÜLÇİN ERDEM teşebbüsü olarak mı okumalıyız bu Farklı disiplinlerle alanların birbirine yapıda… Bu tespitlerden hareketle, Ni- geçtiği, sınırların kimi yerlerde kalktığı deneysel işleri yoksa tüm bunlar şairin hat Özdal şiirini “ekoşiir” bağlamında çağcıl refleksleri mi? ortak işler yapmayı seviyorum. ‘İÇE BATMAYI NASIL değerlendirmek olanaklı mı sence? Performansta oyuncular ve izleyiciler n Göller, dağlar, çöller, denizler… DENEYİMLEDİĞİMİ YAZDIM’ Kırılgan bir gezegende yaşadığımızın arasındaki sınırların ortadan kayboluşu- Bütün bunlar pastoral birer izdüşümden n Daha önce yayımlanmış Düğmeler bilincine ne yazık ki çok geç vardık. İn- nu önemserim. Deri kitabı, sözcükler, be- fazlasına işaret ediyor Koordinatlar’da. ve Deri başlıklı kitaplarının yanına ilk san-insan ilişkilerinden çok, insan-doğa denin bir parçası nasıl olur, yeni organ- Nedir işaretlediğin aslında? kez okuyucu ile buluşan Koordinatlar’ın ilişkisi ilk şiirlerimden bugüne hep daha lar ve uzuvlar ekleyebilir miyim düşünce- Hafıza sarayları kurdum aslında. An- da eklendiği kitabın, bu toplam birbirini ön planda olmuştur. Bitkilerle, balıklarla, si ile doğdu. tik zamanlarda kullanılan bir teknik hafıza takip eden bu üçleme nasıl okunmalı? kuşlarla empati kurmada insanlarla oldu- Doğada türümüz dahil pek çok canlı sü- sarayı kurma. Zihnim yeryüzüyse hatırla- Üçlemeye Düğmeler’le başlarken De- ğundan daha başarılıyım. rekli deri değiştiriyor. Sözcükler de böyle. mak istediklerimi, unutmayacağım nokta- ri ve Koordinatlar kitaplarına da başla- 2004’te paleontologlar Ellesmere Onlara yüklediğimiz anlamlar doğar, bü- lara saklamalıydım. mıştım aslında. Düğmeler kitabıyla başla- Adası’nda 380 milyon yıl önce yaşamış, yür, kırışır ve ölür. Hatırlamayı daha kolay hale getirmek yan soyulma, Deri’de bizi sıcaklığa bağla- et yüzgeçliler sınıfından bir kemikli balık Performans sanatçıları Vasiliki Andre- için nesnelerden ve sözcüklerden yardım yan ilişkinin aslında pek çok şeyi kapsadı- türünü keşfediyor. Bilimsel adı “tiktaalik ou ve Oya Akın bedenlerine yeni bir do- aldım. Sözcükler, Koordinatlar kitabında. ğıydı. Koordinatlar’da bu kapsamanın sa- roseae”. Kara üzerindeki canlı yaşamının ku / deri kazandırmak için tutkal benzeri Nesnelere örnek vermek gerekirse dece yeryüzü olduğunu, dereleri, nehirle- deniz kökenli olduğunun kanıtlarından bi- ri, çölleri, okyanusları, dünyada olmayı / bir kimyasal sürmüşlerdi. Deri kitabından Avustralya’nın Kanguru Adası’ndan al- ri olarak değerlendiriliyor. dizeleri bu yeni deri üzerine yazıyorlardı, dığım deniz kabukları mesela, Tunus’ta kalmayı ve içe batmayı nasıl deneyimledi- Emanuele Coccia, Bitkilerin Yaşamı’nda ğimi yazmaya çalıştım. Dört kıtada yirmi- sonra izleyenler ile mesafeyi kaldırıp on- Sahra Çölü’nün ortalarında… Yeryüzünde bu türden bahsederken “Aslında balık ol- yaşıyoruz. Deri ile kaplı bu yüzey ile ara- den fazla ülke dolaştım bu sözcükleri bul- lara verdikleri kalemlerle, bu yeni deriye mak / gömmek için. mayı hiç bırakmadık” diyor. Yüzmeyi sözcükler yazmalarını istediler. mızda atmosfer var. Fırat kaplumbağalarından öğrenmiş ve n Detayları ustalıkla kendi diline çevi- Bir müddet sonra bu yeni deri kırıştı ve Leon Dauet atmosfere, “derinin bilgisi- ren, ayrıntıların farkında bir şiir Nihat suyun altında daha çok vakit geçiren bi- soyulmaya başladı. En sonunda soyulan dir” der. Bu bilgi, mekânı ve zamanı ku- Özdal şiiri. Şairin yaşamı şiire dahil el- ri olarak su ve kara üzerindeki bu yaşamla bu parçaları toplayıp gömdüm. Evet, ko- şatır. Koordinatlar’da kendi mekânlarımı bet… Kurduğun persona da doğayla me- arada bir yerlerden şiirler yazıyorum. ordinatlarını aldım. ve zamanlarımı işaretledim aslında. n ‘BALKAN HAYALETLERİ – BUGÜN GÜNLERDEN SON GÜN’ Bir Orhan Derman macerası! Ahmet Sevindik’in ilk romanı Balkan Hayaletleri - Bugün Günlerden Son Gün (Hayykitap / 304 s.), “Cinayeti kim işledi?” sorusunun peşinden giden polisiyelerden çok farklı bir kurguya sahip. Siyasi polisiye türüne daha yakın duruyor denilebilir. hmet Sevindik’in ilk romanı yan yüzyılın öyküsü anlatılı- nin yaşamı boyunca taşıdığı Balkan Hayaletleri - Bugün Gün- yor ve günümüz Türkiye’si- ve aslında yol haritasını belir- A lerden Son Gün’ün (Hayykitap / nin, Balkanlar’ın güncel bir leyen tarihsel yükler ince bir 304 s.) ana kahramanları eski polis ami- fotoğrafı çekiliyor. kurguyla sunuluyor. ri Orhan Derman, yeğeni, ordudan atılmış Balkanlar’dan Manisa’ya, Orhan Derman, yeğeni Ya- Yavuz ve soruşturmada görev alan Hayri. İstanbul’a, oradan tekrar vuz ve ekibin diğer üyeleri Orhan Derman ve ekibi bir cinayeti ve Balkanlar’a uzanan yüz kü- sorunları rasyonel yöntemler- büyük bir iş grubunun kayıp paralarını so- sur yıllık bir ticaret, tarikat, le, konuşarak, bilgi toplaya- Dolayısıyla güç ilişkilerinin söz konusu ruşturuyor. Ancak romanın geriye dönüş- cemaat, akçeli işler, cinayet rak ve araştırma yaparak çöz- olduğu ortamlarda bu ilişkiler bazen fizik- ler içeren kurgusu içinde çok daha geniş öyküsü yalın ve akıcı bir dil- meye odaklanan insanlar. Si- sel sınavlardan geçiyor. bir öykü yer alıyor. le aktarılıyor. Cinayet ve ka- lahlarını ve yumruklarını kul- Balkan Hayaletleri - Bugün Günlerden Balkan Savaş’ında mülteci olup yıp parayla ilgili soruşturma lanmaya hevesli değiller. El- Son Gün, Ahmet Sevindik’ten heyecanlı, Anadolu’ya kaçmış, bölünmüş bir aile- sürpriz sonuçlara ulaşırken bette, yaşamın tamamı akla Türkiye’nin dününden ve bugününden ke- yi, tam da cinayetin işlendiği noktaya taşı- bir yandan da ailenin lideri- dayalı olamıyor. sitler veren çarpıcı bir roman. n 8 30 Eylül 2021