Katalog

Göçmen dedikleri… Şiir, öykü, roman, oyun tüm yazınsal yapıtlar izlek ya da konu olarak göçmenliği, göçmeni de alır elbet kendisine. Ancak öykü-roman gibi dramatik tabanlı anlatılar, artalanında göçmenliğe yer açsa da temel kişi-karakter bağlamında bir göçmenin yani tekil öznenin aracılığıyla ÖYKÜDENLİK… işleyip bütünler olguyu, genelde bu yöndedir eğilim… Seyhan Aslan rhan Kemal, Bereketli Top- yaşayan, Göçer Dünya / Yavana’da Olgunun bir yanı yeni köleciliğe raklar Üzerinde (1954) adlı çok yönlü ele alışıyla dikkati çeken uzanır, hemen herkes günün birinde Hanotte: yapıtında aslında Çukurova göçmen bir yazar. göçmenlikle yüz yüze gelebilir çünkü. O toprağını, işlenişindeki sos- Engin, coğrafi düzleme yayılı fan- Okur, tanımaya koyulduğu göçmen- yoekonomik yapıyla güçler arası ilişki- ‘Geçti Bitti tastik evren kurgusuyla olguyu, so- lerin hikâyesine böyle eklemlenir. yi ele alır. Köle yapılan yoksul insanla- runsalı deşiyor. Bu da Türkiye aya- Bunlar, göçmenlerin ağzından rö- rın nasıl kırıldığını portreler ve kesitler ğında göçmen sorununu, bunun bağ- portaj havası yaymıyor değil, çün- Meyhanesi’ halinde zengin artalanında derinliğine lantılarını anlatmanın bir yolu. Geç- kü “art arda anlatılan (bu) hikâyeler” işler. Bunlar büyük bölümüyle iç gö- mişte Adnan Gerger yaşadığımız ger- (74) pek çok romanda karşımıza çı- eyhan Aslan Hanotte de çün ezdiği emekçi köylülerdir. gin kırılmayı anlatmak için Ses ve kan hikâye salkımları halinde geliyor on beş yıldır yaşamını Sus’ta (2018) böyle bir yol izlemişti. hep ama ana omurga da bütünlen- S Fransa’da sürdüren, En- ENGİN GÜNAY: gin Günay’la Tecelli Sercan Sır- Engin’in anlatıcısı ayrıcalıklı Yüksek miş oluyor. Anlatının aksı da bu doğ- ‘GÖÇER DÜNYA / YAVANA’ ma benzeri enikonu “göçmen”lik Güvenlikli Bölgenin Birlik pasaportu- rultuda kayıyor. yaşamı olan bir kalem. Geçti Bit- Göçmenlik, Orhan Kemal’de İflahsı- nu taşısa da Salman adıyla gizli göç- Dolayımlı anlatıcı Salman, insan ka- ti Meyhanesi (Alakarga, 2021) zın Yusuf vb. karakterler üzerinden an- menlik yapmaya karar verir. Aslında çakçılığından yeni köleciliğe, cinsel Seyhan’ın ilk öykü kitabı. latılanlara benzer yapıda günümüz ro- Tampon Bölgenin kıyısından Ara Böl- tacize, şiddete vb. uzanıp birbirine Göçmenlik yapan yazarın öy- manlarında da önümüze geliyor. Engin genin Adasına geçen göçmenlerden girdirilen serüvenler eşliğinde bir si- külerinde ilk dikkatimi çeken yan Günay, Göçer Dünya / Yavana (Nota- birinin denize bıraktığı, “sarı renk- yasal romanın öznesine dönüşüyor. da zaten, kendi içlerinde bir yer- Bene, 2021); Tecelli Sercan Sırma, Sa- te bir naylon parçasından yapılmış Öte yandan yazar, romana ekle- lere doğru göçmen olarak kayıp vaş ve Kadın (İletişim, 2021) adlı roman- bir SOS işareti”nin (28) sahibi kadınla diği notlarla sorunsalın toplumbilim- oralara tutunmuş, görece bu- larında, bununla örtüşen tutum izliyor. oğlunu aramaktır amacı. sel yanlarını da öne çıkarıyor. Böyle- na sığınmış kişileri oldu. “Başka Orhan Kemal, kendi yaşantı gerçekli- Ne ki göçmen, kendi dünyasını da likle biz kitabı okurken göçmenliği de bir ülkenin çocuğu” (38) yanında ğiyle uyumlu, bütünlenik çatı kurmuştu kuruyordur aynı zamanda. Roman ki- farklı boyutlarıyla tanıyabiliyoruz. onlar kendi içlerindeki adacıkla- romanda. Engin de, Tecelli Sercan da şilerinden biri şöyle der nitekim: “Af- Evet, anlatımcı bir roman, ancak ra sığınan birer “iç-göçmen” ola- yine kendi yaşantıları eşliğinde olguya ganistan oradan oraya göçüyor ve çatısıyla, kurgusuyla, işe renk ka- rak çıkıyor karşımıza. yaklaşıp sorunsal boyutunda aynı yol- her gittiği yerde bir Küçük Afganis- tan fantastik evreni, yansıttığı salkım Konuşurken kişiler, adeta ya- dan bunu işliyor denebilir. tan oluşuyor.” (60) “Birleşik Kıta panik hikâyeleriyle kendisini okutan bir ro- rılma eşliğinde, içlerindeki öte- Engin Günay, otuz yıldır İsviçre’de halinde(dir)” ama. (23) man Göçer Dünya / Yavana. kileriyle birlikte anlatıyı çoğal- tıp sözden söze seken, sıçrar- ken farklı anlamlara tutunup bi- gençler ve onlar gibi her biri başka ra yapılan şiddeti, sömürüyü izlemi- zi bambaşka yerlere, onların “ev DÜNYA DAMLASI bir ülkeden gelen genç kızlar…” (54) yor değildir. Bu doğrultuda kendi ül- ödevine dönüşmüş” (48) yaşam- Bu doğrultuda şeriatçılara kesinde verdiği savaşta karısını, iki larına doğru götürüyor. Bu çer- katılmak üzere Çeçenistan’dan çocuğunu yitirmiştir. çevede çocukluk dönemi özel Irak’a gelen Emir Alihan’la köleleş- Neyla, kimi uygulamaları, ade- yer tutuyor kişilerin yaşamında, Tecelli Sercan tirilen kadınlara el vermek amacıyla ta “seks turizmi” (43) olarak alır. Her hayatta olduğunca. Bosna’dan gelen Neyla’nın yolu bir ikisi de cihatçılar safında savaşmak Öykülemede farklı bir anla- Sırma: yerde kesişecektir. üzere farklı coğrafyalardan, kendi tı dili kurmaya çabaladığı sezili- Neyla, yaşadıkları sonrasında yurtlarında yaşadıkları acıların koy- yor Seyhan’ın. Dil köpürtüsün- ‘Savaş ve Kadın’ düşünür: “Hikâyeler benzerdi(r). gun kırıklığıyla bir tür göçmen olarak de Ferhan Şensoy havasında Sadece mekân ve oyun- o topraklara gelmişlerdir. şavkımalar algılanabiliyor bu ne- ecelli Sercan Sırma, Kuzey cular değişikti(r).” (78) Ni- Bu arada ikili arasında denle. Ama yazar, bu yaklaşımı- Irak’ta on beş yıl sürdürdü- tekim köle yapılmış üni- duygusal yakınlaşma baş- nı, öyküleri grotesk uçlarla sar- T ğü iş yaşamının deneyimi eşli- versite öğrencisi Ezidi ca- lar ancak bu onları nereye malamak için de kullanıyor aynı ğinde göçmenliğe dönük ama daha riye Mira’yı tanır, araların- taşıyacaktır? zamanda. Bunun için önde gü- çok kadın bakışına dayalı yaklaşım- da derin bir dostluk baş- Serüvenlerin, salkım lünçlüğü gösterirken arkadaki la, üstelik IŞİD bağlantılı kurgulamay- lar. Kaldı ki Neyla’nın da hikâyeler eşliğinde aktı- trajiğe yöneliyor. la, acımasız bir polisiye gerçeklik ta- “esir kadınlar(a) …ben- ğı, yer yer senaryo tekni- Evet işte size yazından yansıyan şıyor Savaş ve Kadın’da zer bir hikâye(si)” (76) var- ğinden pay alarak kendini bir kesit: göçmen, göçmenlik… Farklı nitelikte bir göçmenlik yapıt- dır zaten. Bu doğrultuda okutmayı başaran, yazarın taki. Çeçenistan’dan, Bosna’dan ge- “günlük tut(uyordur)” yerinde kullandığı zengin www.sadikaslankara. lip IŞİD’e katılmış görünen şeriatçılar (105) ayrıca. dolgu ayrıntılarla, kışkırtıcı com, her perşembe öykü-ro- da bir tür göçmenlik yansıtıyor ya- Emir Alihan, inancıy- polisiye örgüsüyle savaş- man, tiyatro, belgesel alanla- şantısıyla; “karşı göçmenlik” de diye- la da çatıştığını gördüğü aşk romanı olarak alınabi- rında güncellenerek sürüyor. biliriz buna: “örgüte katılmaya gelen vahşeti, bu arada kadınla- lir Savaş ve Kadın. 18 30 Eylül 2021