Katalog

Nineden toruna Mesnevi’den masallar “Mesnevi’den Masal, Fabl ve Öyküler”de dilimizin, usta bir anlatıcının kaleminden yansıyan inceliğini derinden duyumsuyorsunuz. Yapıtta yer alan yetmişi aşkın masal, öykü ve fablı kaleme alırken Gülendam nenesinin anlatısına ve günümüz diline sadık kaldığını belirten Ural, bugün artık masallara sığınmış kimi sözcüklerle de yeniden tanıştırıyor okurunu. şiir ailemin bir bireyini anımsatıyor hikâyeler anlatacak Y. BEKİR YURDAKUL bana.” derken aslında öykü ve masalla- büyüklerin de mi rın yarattığı bugün bize masal gibi gelen olmadı evladım?” o destansı dünyanın altını çiziyor. diye serzenişini yıl- evirmen, yazar, kültür öncüsü Çevresinde büyük hayranlık uyandı- lar var ki unutmadım. Dick Koopman, 32. Uluslarara- ran bir anlatıcının pınarından dolan sı Şiir Festivali’nin internet site- testilerde elbette “yumak yumak bilgi” 71 MASAL, FABL, Ç sinde, Yalvaç Ural’dan, “Yetiş- ve “demet demet anı” yer alacaktır. ÖYKÜ kin şiirinin lirik şairi, çocuk ede- “Aklın almayacağı kadar masal, öykü, Gülendam Nenem biyatının şampiyonu...” diye söz etmişti. şiir, deyim, atalar sözü, bilmece, - Rumi Annem ve Ben - Özellikle çocuk yazını alanında girme- mani, ninni ve masal içinde söylenen Mesnevi’den Masal, Fabl ve diği boya, yürümediği yol, çalmadığı türkülerle dolu bir sözlü-bilgi dağarcığı” Öyküler’i okurken dilimizin, usta bir kapı, açmadığı pencere kalmayan, olan Gülendam nenesinin Mevlana Ce- anlatıcının Yalvaç Ural’ın kaleminden “Her masalın bir söz ırmağı yani hikmet” yapıtları on beşi aşkın dile çevrilen laleddin Rumi’nin Mesnevi’sinden anlat- yansıyan inceliğini de derinden duyum- olduğunu düşünüyorsunuz... Bir yanıyla Yalvaç Ural’ın bu birikiminin, verimli tığı ne varsa onlara sonraki yıllarda yap- suyorsunuz. da asıl söylenmek istenenin, akıp giden çalışmasının yaslandığı temelle buluştu- tığı okumalardan derlediklerini de o “bil- Yapıtta yer alan yetmişi aşkın masal, hikâyeden sıyrılıp sözcüklerin bahçesine ğumu düşündüm, en yeni yapıtı gi” ve “anılar”ın ışığında ekleyecektir. öykü ve fablı kaleme alırken Gülendam nasıl gizlendiğini görüyorsunuz. Gülendam Nenem - Rumi Annem ve nenesinin anlatısına ve günümüz diline Fabllarda konuşan; hayvan, ağaç Ben - Mesnevi’den Masal, Fabl ve MASAL İNSANI ANLATIR sadık kaldığını belirten Ural, bugün ar- olsa da hepsinin insan gibi konuştuğu- Öyküler’i okurken. Kunos’un Türk Masalları adlı yapıtının tık masallara sığınmış, dilin dolaşımın- nu; diyeceğini insana dediğini, Ural, bu gerçeği, Gülendam nenesi- önsözünde Arslan Kaynar- dan düşmüş kimi sözcük- yüzünün hep insana dönük olduğunu ni anlattığı giriş bölümünde, “Çocukluk dağ, “Masallar bir ulusun kül- lerle de yeniden tanıştırı- fark ediyorsunuz. günlerimden bu yana beni donatan türünün en önemli varlıkla- yor okurunu. ilk bilgilerimin içinde, nitelikli çocuk rından birini meydana getir- “Masallarla Dolu BİLDİKLERİMİZ, kitaplarının yanı sıra, büyüklerimden mektedir.” dedikten sonra Geceler” bölümünde BİLMEDİKLERİMİZ dinlediğim halk masalları, söylenceler, sözlerine şunları da ekliyor: Gülendam nenenin yük- Elinizden düşürmekten öte, Mevlana öykülerin... elbette önemli bir yeri var...” “Masal, kültürle olan sekçe bir yere astığı tor- üzerine başka ve çok daha ayrıntılı diyerek vurguluyor. bu yakın ilişkisi açısından, basını bastonuyla alışı, okumalara, masalların dünyasında yeni bir toplumun gelenekleri- içinden özenle çıkardığı yolculuklara çıkmaya, dilimizin anlatım BİLGİ YUMAĞI, ANI DEMETİ ni, göreneklerini, zevkleri- herhangi bir eşyaya yas- gücüne daha yakından bakmaya çağı- “Masal anlatıcının yerini matbaaların, ni, duygularını, düşüncele- ladığı masalına o kendi- ran yapıt, “Rumi’den İnciler ve Ayrımlı sinemanın, çizgi filmlerin, radyoların, rini, tek bir sözcükle insa- ne özgü tavrıyla girişi bir Betimlemeler” bölümüyle kapanıyor. televizyonların ve bilgisayarların” nını anlatır.” anda canlanıveriyor gö- Yunus’tan Mevlana’ya, Diyojen’den almasına, “her şeyin siyasallaştığı, Bunca önemli bir taşıyı- zünüzde ve artık masalla- Galenos’a, Anadolu’nun son bin yılında başarının çok satmak, hamburger ile cıyla çocukluk çağlarında ra koşmanın, Mesnevi’nin kısa ve yararlı bir gezintiyle Mevlana’nın masal kitabının aynı şey olduğu,” ve bir anlatıcı aracılığıy- o büyük anlatısından Gü- yapıtlarının yanı sıra bu büyük düşünür (M. Ruhi Şirin, Masal Atlası, 1998) çağa “erişme”mize daha epeyce bir zaman la karşılaşmanın, insanın kendisini, far- lendam nenenin kılavuzluğunda sebep- hakkında “bildiklerimiz, bilmediklerimiz kında bile olmadan, bu varsıllığın içinde lenmenin vaktidir. ve yanlış bildiklerimiz” konusunda da varken kulak kesilmiştir çocuk Yalvaç, Gülendam nenesinin anlattıklarına. bulmasının ve insanı tanımasının değeri kısa, öz bilgiler paylaşıyor Ural. Ve onları sıkıca kaydetmiştir aklı- paha biçilmezdir. HEP İNSANA DÖNÜK Yapıtın başarılı tasarımı dolayısıyla Yanı sıra hem de en güzel öğrenme Bu merak ve heyecan içinde çeviri- yayınevini, olağanüstü çizimleri için nın duvarına. Kaydetmekle de kalma- mış, bir gün başka çocuklar için der- çağında, anadilinin bütün özellikleriyle yorsunuz sayfaları. Her sayfada hayatın de Erdoğan Oğultekin’i hayranlıkla karşılaşmak, o birikimin içinde yoğrul- sesi, insanlığın birikimi çıkıyor karşınıza. kutladığımı belirtmeliyim. Dili, anlatımı li toplu bir yapıta dönüştürmeyi de hep bir düş olarak tutmuştur saklısında. Gü- mak da ayrı bir kazançtır. Dahası her anlatı sanki yeni, başka bir ve resimleriyle “Rumi” okuru zamanda lendam Nenem - Rumi Annem ve Ben - Şu satırları yazarken ansızın bir köy ayna tutuyor size. Bildikleriniz de var, sahici bir yolculuğa çıkarıyor. n Mesnevi’den Masal, Fabl ve Öyküler kahvesinde buldum kendimi. Çocuk- yeniden ama başka türlü anlatılanlar da. işte bu alabildiğine uzun erimli yolculu- luğunda masalların uzağına düşmüş, Sonra masalların sınır tanımadığını, Gülendam Nenem - Rumi Annem sonraki yıllarda da kitaplara yüz vermemiş, dünyanın dört bir yanını gezip dolaştığı- ve Ben / Yalvaç Ural / Resimleyen: ğun ürünüdür. Yalvaç Ural, yapıtın “Önsöz”ünde, laf söylerken çam deviren bir delikanlıya nı, söylene anlatıla her dilde ve dil için- Erdoğan Oğultekin / YKY Doğan “Her sözcük, her öykü, her masal, her kahvenin müdavimlerinden birinin, “Sana de de yepyeni varsıllıklara eriştiğini... Kardeş / 307 s. / 12+ / 2021. 16 Eylül 2021 14 Resim: ERDOĞAN OĞULTEKİN