Katalog

RICARDO PIGLIA’DAN ‘KURMACA VE ELEŞTİRİ’ MERHABA Edebiyat, ütopyanın özel biçimi! apağımızda, yazı damarını, yazarlığı- K nın ipuçlarını ortaya ko- yan yapıtı Mektuplar ile haya- Kurmaca ve Eleştiri, Piglia’nın, edebiyat ve sinema üzerine görüşlerini yansıtmak üzere 1976-1999 tın içinden geçerken hissettik- yılları arasındaki röportajlarından ve üniversitelerdeki konuşmalardan derlediği bir kitabı. lerini yazmış, gerçeği özümse- yerek kendi gerçeğini yaratmış Faulkner’den Hemingway’e, Fitzgerald’dan Poe’ya, Borges’den Cortàzar’a, Arlt’tan Onetti’ye yazar bir usta, Sevim Burak yer alı- ve roman, hikâye, biyografi, deneme, kara polisiye, İngiliz polisiyesi gibi türler arasında benzerlikleri yor. Nihat Ziyalan’ın yazısı... Üçüncü sayfamızda, farkları anlattığı ve günlük yaşamdaki tanıdık gerçeklerden hareketle ortaya koyduğu bir çalışması. Ricardo Piglia’nın edebiyat ve Ricardo Pigila, bence rasyonalizmle devrimci romantizm arasında gidip gelen bir yazar. Kurmaca ve sinema üzerine 1976-1999 yılları arasındaki röportajları Eleştiri’si de yaşadığı toprakların hem dramı hem de destanı. ve üniversite konuşmalarından derlediği Kurmaca ve Eleştiri’yi incelediği yazısıyla Murat pıp ediyor lafı egemenlik ilişkilerine MURAT TANAKOL Tanakol yer alıyor. getirip iktidar peşinde olanların kurmaca in- Mustafa İsmail Dönmez, şasını (bunu sır, gizem, entrika arasındaki Hoda Barakat’ın Beyrut’taki iç GERÇEKLİĞİ KIŞKIRTAN YAZAR! farkları anlatarak yapıyor) analiz ediyor. savaş sonrası fiziki ve psikolo- Arjantinli yazar, edebiyat eleştirmeni ve jik yıkıma ağıt niteliğindeki üniversite hocası Ricardo Piglia’yla ilk kez DEDEKTİF GİBİ İZ PEŞİNDE! Akdeniz Sürgünü’nü irdeliyor. 90’larda, Türkçe okuduğum romanı Suni Te- Böylece iktidar ve edebiyatın aynı alanda ça- Hikmet Temel Akarsu, Sete- neffüs romanıyla tanıştım. Zor anlaşılır ilginç lıştıklarını, gerçekliği kurmaca ile örtme uğraşı nay Özbek’in, Çerkezlerin sür- tarzıyla öyle sarsıcı olmuştu ki yazarın adeta verdiklerini ama ortaklığa pek yanaşmadıkları- gününü anlattığı Kafdağı’nın bağımlısı oldum. Çünkü roman neredeyse her nı (“nasıl”ı kitapta) öğreniyoruz. Bu didişme Ateşi’ni değerlendiriyor. şeyi tartışıyor, okuru gerçekliği sürekli sorgu- içinde (“o gerilim” diyor) sözün, söz almanın, Mehmet Akay, Ahmet lamaya kışkırtıyordu. sözü kesilmenin, sessizliğin tarih boyunca ne İlhan’ın Küçük İskender’de Piglia’nın edebiyat ve sinema üzerine gö- anlama geldiğini kavrıyoruz. Queer Beden ve Poetika’sını rüşlerini yansıtmak üzere 1976-1999 yılla- Metnin sonlarına doğru şunu fark ettim: merceğe alıyor. Çağdaş Bayraktar, tarihçi rı arasında yaptığı röportajlar- Yazar kitap boyunca bizi, kur- David. S. Katz’ın, tarihçi dan ve ders verdiği üniversi- macaya görünür biçimde veya Gibbon, şair Byron, Başbakan telerdeki kimi konuşmalardan görünmeden dahil olmuş tüm Disraeli, romancı Buchan ve derlediği Kurmaca ve Eleştiri unsurların izlerini takip etme- tarihçi Toynbee’nin Türk kar- kitabının çevirisini yapmak da ye yönlendiriyor. Tıpkı polisiye şıtlığından Türk dostluğuna ne mutlu ki bana düştü. bir romandaki dedektif gibi iz evrilen süreçlerini ortaya koy- Piglia ilk röportajla birlik- peşinde ilerliyoruz. duğu İngilizlerin Gözünde Tür- te kurmacanın ne olduğundan “Nasıl yani?” dedim, kiye’sini inceliyor. başlayıp kitap boyunca edebi- kendi kendime. Bir röportajlar Buse Özlem Bay, us- yat ve sinemaya ilişkin görüş- kitabını polisiye bir roman ta sosyal bilimci Pierre lerini aktarıyor. Yazarlar (Fa- gibi mi okumaya başladım? O Bourdieu’nün, birey ve toplum ulkner, Hemingway, Fitzge- an Piglia’nın ilk röportajda söy- olmayı, iktidar ilişkilerini, sa- rald, Edgar Allan Poe Borges, lediği bir şey geldi aklıma: natı ve bilimi ortaya koyduğu Cortàzar, Arlt, Onetti) ve türler “Freud’un Rüyaların Yorumu Genel Sosyoloji - Collège de Ricardo Piglia’nın sayfalarını çevirirken ba- (roman, hikâye, biyografi, de- eseri, bir bakıma Rousseau’nun France Dersleri’ni inceliyor. zen hayaliyle konuşur gibi tartıştım yazdıkla- neme, kara polisiye, İngiliz po- İtiraflar’ı gibi kendine özgü bir İpek Özbey, gazeteci rıyla. Katılmadığım görüşleri var. Gördükçe lisiyesi) arasında dolaşarak benzerlikleri fark- serbest otobiyografi olarak da düşünülebilir.” Çınar Oskay’ın, öncül söyle- adam bazen duran saat ları anlatıyor. Piglia’nın katmanlı romanları da böyle şilerini bir araya getirdiği, ya- gibi, günde sadece iki defa doğruyu gösteriyor işte. Hangi niyetle okursan, o. Borges’in şadığımız karanlık günlere ba- diyordum. Ama hakkını yemeyeyim, o zaman GÖRME BİÇİMİ! de dediği gibi: Edebiyat, edebiyat niyetine kan, “neden” diye soran, dip- bile tam on ikiden vuruyor! ten çıkmak için fenerini de Üstelik bunları hepimizin günlük yaşamına okuduğun şeydir... Bu yüzden rasyonalizmi “nalıncı keseri” yanında taşıyan kitabı Çağ yer etmiş öyle tanıdık gerçeklerden çıkarımlar- Sancısı’nı değerlendiriyor. niyetiyle kullananların ipliğini pazara la ortaya koyuyor. Bu kadar göz önündeki şe- HEM RASYONALİST Z. Doğan Koreli, Kostas yi ben nasıl göremedim diye hayıflanıyorsu- HEM DEVRİMCİ ROMANTİK! çıkaran devrimci Romantizmiyle, bazen küt Mourselas’ın, Akdeniz’e kıyısı akıldan öteye geçemeyişi nasıl bağdaşıyor, nuz. Fakat orada Piglia bize başka bir şey gös- Piglia’nın sinemaya ilgisi de sadece orada olan bir Yunan kasabasında- teriyor: Yazarlığın, herkesin gördüğü şeyi baş- da yazılı bir kurmaca (senaryo) oluşu değil, anlamakta zorluk çektiğim oldu. Bence ki renkli insanların sırlarla do- rasyonalizm ile devrimci Romantizm ka biçimde görme mesleği olduğunu,.gerçekli- bir görme biçimi oluşuyla ilgili. “Sinema ne- lu hikâyelerini anlattığı Hüzün ğin bir görme biçimi olduğunu. dir?” diye soruyor Stendhal’i anarak: arasında gidip gelen bir yazar. Nedeniyle Kapalıyız’ı yazıyor. Fakat artık alıştım. Çünkü bu aynı O zaman, haydi bakalım en başa, daha ilk “Gezen bir ayna... gerçekliğin yalın anlatım Y. Bekir Yurdakul, Berna zamanda onun yaşadığı toprakların hem dramı röportajda söylediği şeye dönüyorsunuz: “Ger- aracı olduğu için değil, yarattığı zahiri bir Durmaz’ın, “ağaçların dili”ni hem de destanı. Ne tam olarak çeklik her zaman kurmacayla örülü haldedir. görüntüyle onu yeniden ürettiği için büyülü bir konuşmaya, anlamaya çağrı ni- Avrupalılaşabilen ne de o toprakların Yani hayat arkadaşım bana bugün ben de çok ayna... Yirmi, otuz yıl öncenin bakışıyla tekno- teliğindeki hüzünlü Ağaçlı Gül güzel bir yemek yaptım parmaklarını yiyecek- loji çağında gerçekliğin yeniden inşası sorunu- insanın içine işleyen ruhundan vazgeçebilen ve Hayal’ini merceğe alıyor. bir halkın dramı ve destanı. Tıpkı Marado- sin derken ‘masal’ mı anlatıyor? Hayır. Masa- nu görme biçimi olarak tartışıyor. Ama Vitrindekiler, Güncel ve lı size ben anlatıyorum. Ona ben de dedirtirken belki de artık deep fake teknolojilerinin yarat- na’nınki gibi. Birbirine dolanmış bir hayaller Mustafa Başaran’ın hazırladı- ve gerçekler yumağı. Kitap belki bu yanıyla aslında size genelde yemekleri benim yaptığımı tığı gerçekliğin tartışıldığı bir dünyada, şairin ğı Bulmaca köşelerimiz düşün söylemiş oluyorum.” (Görme biçimi dediği şey dediği gibi, tuttum yaratıcılığı övdüm. Oza’dan da tanıdık gelebilir. n serüvenine davet ediyor. bu. Benim hayal ederek görme biçimim.) söz ettim dostlarıma. ‘Birden bir kuzgun belir- İyi okumalar... “Çünkü” diyor, “kurmaca anlatılan şey ka- di, kesti yarıda sözümü / çakmak çakmaktı Kurmaca ve Eleştiri / Ricardo Piglia / DÜZELTME: Geçen sayımı- dar söylenmeyen şeyden de oluşur”. (Sanki gözleri ve korkunç kara’ dedi kuzgun: ‘Kim Delidolu Yayınları / Çev. Murat Tanakol / zın kapağında yer alan Edip polisiye romanı tarif ediyor). Sonra da ne ya- ipler be bunları!’”. 168 s. / 2021. Cansever çizimi imzasız ya- yımlanmıştır. Çizim Salih Mercanoğlu’na aittir. l İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına: Alev Coşkun l Genel Yayın Yönetmeni: Aykut Küçükkaya Düzeltir özür dileriz. l Editör: Gamze Akdemir l Tasarım: Bahadır Aktaş - Serhan Eren l Sorumlu Müdür: Olcay Büyüktaş Akça l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Editörden... Sok. No: 2, 34381 Şişli- İstanbul l Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Reklam Genel Koordinatörü: Esra Bozok l Reklam Rezervasyon: Tel: 0 (212) 343 72 74 Mail: reklam@cumhuriyet.com.tr cumkitap@cumhuriyet.com.tr l Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. Aş., Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. No: KITAP twitter: www.twitter.com/CumKitap 11A/41 Bahçelievler - İSTANBUL. l Yerel süreli yayın l Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir.