Katalog

HAYRETTİN ÖKÇESİZ’DEN ‘SANKİ’ VE ‘GÜNDELİKLER’ Hukukçu bir şairin gözüyle toplum ve dünya sorunları... Emekli olduğu hukuk felsefesi ve hukuk sosyolojisi alanında pek çok çalışması bulunan; HFSA (Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi) dergisinin kurucusu olan Hayrettin Ökçesiz’in “sivil itaatsizlik, direnme hakkı, hukuk devleti” temaları merkezinde gelişen deneme, aforizma, şiir alanlarında kırkı aşkın kitabı bulunuyor. Ökçesiz’in yeni yayımlanan iki kitabı Sanki ile Gündelikler’de (Simge Yayınları) olduğu gibi yazıları, şiirleri, dile getirdikleri, muhalif bir yaşamın ve zihnin dipnotlarıdır. Bilinç, duygu ve duyarlılıkla yüklü yazıları, aforizmaları ve şiirleri, ülkenin ve dünyanın sorunlarıyla sonu gelmeyen bir yüzleşmenin ve hesaplaşmanın seyir defterleridir. sorumlu, muhalif bir aydın tavrıyla çö- Ökçesiz, insanın “hâlâ tinsel ve ah- MUSTAFA GÜNAY züm önerilerini de açıklar. laksal gelişmenin yontma taş çağın- Bu sorgulayan yazılarda, değiniler- da” olduğuna dikkat çekerek aşama- ‘SANKİ’ de ve notlarda yalnızca başkalarını de- dığımız bir kısa devreden söz eder. Bir süredir yaşamını Almanya’da sür- ğil kendini de sorgular Ökçesiz. Yazı- (Gündelikler, s.297) / Doğrulmasıyla düren, aynı zamanda resimle ve şiirle larında, insanın kendisiyle mücadele- insan olan insan, ancak doğruluğuyla de uğraşan Hayrettin Ökçesiz’in Simge si, gerilimleri ve hesaplaşmaları sık- kendisi olabilir. (Gündelikler, s. 306) Yayınları’nca yayımlanan iki kitabı San- ça yer alır. Yazınsal uğraşın anlamı da Ökçesiz, toplumun acımasızlığına ki ve Gündelikler isimlerini taşıyor. sorgulanır. Ökçesiz yazılarında ve şiirlerinde özel- karşı bireyi önemser. Ulus kimliğine Salgın döneminin izlerine ve değer- likle yaşadığımız toplumdaki adaletsiz- değer vermekle birlikte dünya yurt- lendirmelerine de yer veren Ökçesiz, likleri ve haksızlıkları eleştirir, insan taşlığını “en üst kimlik” olarak görür. hüzünlerden, acılardan söz etse de ya- onurunu, insanın insanca yaşama hakkı- Kapitalizmin bir “kölelik yolu” oldu- şama ve insana duyulan derin bir sev- nın önemini vurgular. ğunu söyler. Kayırmacılığı yok etme- giyi ve bağlılığı umutla ifade eder. İnsanlık onurunun hukukun üstün- den toplumun esenliğe kavuşamaya- Yazmayı ve yaşamayı an ile ilişki- de olduğuna dikkat çeken Ökçesiz bu il- cağını vurgular. lendiren Ökçesiz, doğaçlama yazdığını keyi içselleştirmeden yeryüzünde barış söyler. Anda değilse asla şiir olamaya- ve adaletin olanaklı olmadığını söyler. ATATÜRK SEVGİSİ cağını vurgular. (Sanki, s.159) (Sanki, s.103) Sık sık Atatürk sevgisini dile geti- Ökçesiz, yaşamın insana her gün ye- Ökçesiz’in bu kitapları hem ele aldığı ren Hayrettin Ökçesiz, birçok kez de niden sarıldığını söyler. İnsanın her konular ve sorunlar bakımından hem de anayasanın ikinci maddesine işaret günü bu yüzden son günü olabilir. seçtiği dile getirme tarzı bakımından ba- eder. Ülkemizin kurtuluş formülünün (Sanki, s.165) zı ortak özellikler taşır. burada olduğunu ifade eder. Demokrasiyi, hukuk devletini ‘GÜNDELİKLER’ AFORİZMALAR, ŞİİRLER... ve Cumhuriyetin temel değerlerini sa- Gündelikler kitabında ise yaşam- Aforizmalar, şiirler, şiirsel aforizma- ğer açıkça görülür. İnsanın doğulmaktan vunan ve bu yönde tiranlığa yönelen ki- la ilgili boşluktan söz eder. İnsan için lar, günce notları bu kitapların içeriği- çok, olunan şeylerden oluşması söz ko- şi ve politik hareketleri eleştiren Ökçe- en ağır şey boşluktur. Ökçesiz’e göre bu ni oluşturmakta. Belki yaşama günlüğü nusudur. (Gündelikler, s.294) siz, demokratik ve özgürlükçü bir top- olarak şiir de denilebilir. boşluk asla dolmaz. (Gündelikler, s.64) İnsanlığın tarih boyunca ortaya koy- lum için eğitimde her türlü dogmacılı- Dünya onun gözünde “Olmak ölmek Ökçesiz özellikle demokrasi, hukuk, duğu kültür ve uygarlık önemli gelişme- ğı ve beyin yıkamacılığını evlerden ve insan hakları ve özgürlük gibi güncel bir dünyası”dır. (Gündelikler, s.65) Dün- ler içermekle birlikte bugünkü halimiz okullardan uzaklaştırmak gerektiğini durumu ve sorunu tarihsel bir bakış açı- ya hakkında sorular soran Ökçesiz’in ya- sıyla ele alıp işlerken iyimser, umutlu ve zı ve şiirlerinde insan olmaya verilen de- hiç de kabul edilebilir değildir. söyler. n CAN CEYLAN’DAN ‘CANDEMİ’ Şair ve yazar Can Ceylan’ın Öteki Yayınları tarafından yayımlanan yeni şiir kitabı Candemi Göverik, Delilik ve L’imbik gibi üç bölümden oluşuyor. 102 sayfalık kitapta Can Ceylan’ın ustaca kullandığı ironiyle, yergiyle, toplumsal mesajlarıyla oluşturduğu 70 şiiri yer alıyor. Göverik taç yaprakların/ Dalı öpülesi sal- doğallıkla ulaşmaktadır. Zaten Ceylan’ın şi- İBRAHİM TIĞ tanatından/ O bahar kutsanarak/ Yeniden ir örgüsü, kurgu, yalın ve lirik bir anlatım- doğdun” sözleriyle açıyor. la oluşturduğu şiirlerine tat veren de iyi bir ÖMRÜN DARASI Nasıl ki, Ali Yüce halk kültürünün tekerle- gözlemci iyi bir aktarıcı olmasından kaynak- “Duyumsanacak kadar yaşarız bu âlemde/ me tarzından beslenerek kendine özgü bir şi- lanmasıdır. Sair zamanları geç ömre çapak sığ onlar/ ir dili oluşturmuşsa; İbrahim Yıldız bir oluş- Şiir sesten, biçim ve şekilden önce anlam Yaşamaksa yaşadık biraz brüt biraz net/ Da- tan, bir nükteden yürüyerek kendine özgü şi- yaratmalı, mesajı, söyleyecek sözü olmalı- rası yok ölümün şakasın en sonunda irini oluşturmuşsa; şiirinde, yergi, gerçekçi- dır. Can Ceylan şiirlerinde ustaca kullandı- Esenlikte son durak rüzgârı yakalamak/ lik, toplumsallık ve çağdaşlaşma yolunun en ğı ironiyle, yergiyle, toplumsal mesajlarıyla Duvarlar buradaydı onlar da yıkılacak/ Ma- başat kavramlarını ele alan Can Ceylan da oluşturduğu şiirleriyle ses getiren bir şair. hur bir iz kalacak sen giderken geriye/ Bam- özgün bir yol çizmeyi başarmıştır. Kısacası o neyi nasıl yazacağını çok iyi bi- başka bu yolculuk hazırlar ileriye” Temayı ince bir alay ya da eleştiri düze- liyor, öyle olmasa ayağı yere basan şiirler Şair ve yazar Can Ceylan şiir kitabı ni içinde şiirleştiren şair, imgesel boyuta da yazabilir miydi? n Candemi’yi (Öteki Yayınları), “İşte sen / 6 23 Aralık 2021