Katalog

Okurunu bekleyen biyografiler Yayıncılığımızın kör bir noktasıdır biyografi kitapları. Kültür ve eğitim yaşamımızda bunun eksikliğini gören birkaç yayınevinin sonuçsuz kalan girişimleri nedense okurun ilgisizliğiyle yargılanır oldu. Bir tür vazgeçiş! Açıkçası “ticari” olmayan hiçbir şeye yer vermeyen “piyasa” koşulları ister istemez böylesi “hamle”leri yadsıdı. vet, “hamle” diyorum; zira Faulkner biyografilerinin gün ışığına böylesi kapsamlı / sürekliliği çıkmasını sağlamıştık. Henry Miller, olabilen hatta yazımı ve ha- Rilke, Marquez biyografilerinin çeviri- zırlıkları gerektiren yayın di- leri yapılmış; yerli yazarlar için de bir E zileri çoğu yayıncı için külfet dizi çalışma başlatmıştık. bile olmaya başladı. Örneğin yakın zamanda bu konuda- EĞİTİM VE KÜLTÜR ki ısrarını ara ara yayımladığı kitaplar- YAŞAMIMIZIN CAN SUYU! la sürdüren İletişim Yayınları bir “kül- Demem o ki biyografi kitaplarının liyat” oluşturabilecek birikime getir- yaygınlığı / çeşitliliği eğitim ve kültür di biyografi dizisini. Ki her biri yayıne- yaşamımızın can suyu niteliğindedir. vinin yayın çizgisini tümleyen nitelikte Bu nedenle Runik Kitap’ın sayısı nere- özgün çalışmalar. deyse iki yüzü bulacak bir dizinin biri- İş Bankası Kültür Yayınları kapsam- kimini ardı ardına yayımlayarak Türk- lı bir dizi ile başladı biyografi kitapla- çeye kazandırması önemli bir adımdır. rına. Ama eleştirilecek hacmi ile içe- Şu ana kadar yayımlanan biyografi- rikleri gerçek okura çok da yabancı / ler şunlar: uzak kaldı kanımca! Allen Ginsberg, Charles Bukows- Şu günlerde okurun karşısına çıkan ki, Gustave Flaubert, Guy de Mau- Runik Kitap’ın, bence, kendi okuru- passant, Johann Wolfgang von Goet- Durum böyle olunca, konunun öte bo- Örneğin İş Bankası Kültür Yayınları muzu bulabilecek, karşılığı da olabilen he, Arthur Schopenhauer, Marcel Pro- yutu akademik alanda günü kurtarma o kapsamlı çeviri biyografi kitaplarının “Runik Hayatlar Serisi” kararlı bir adı- ust, Susan Sontag, Yukio Mişima, Lev çabası çoğunlukla tez düzeyinde mo- yanına eş düzeyde bir yerli biyografi mın yansısı gibi geldi bana. Dizinin şu Troçki, Albert Camus, Adam Smith, nografilerle kalıyor. Oysa biyografi ya- kitaplığı neden oluşturmasın? an elliye yakın kitabı yayımlandı. Tennessee Williams, Virginia Wo- zımının önünü açabilecek öncül çaba- Yine aynı yayınevinin “Nehir Söy- İngiliz yayınevi Reaktion Books’un olf, Gilles Deleuze, Søren Kierkega- nın bir ucu akademik / filolojik alanda, leşi” dizisinin ilk kitabını hazırlarken Critical Lives (Kritik Hayatlar) dizisin- ard, Mark Twain, Piesre Loti, William diğer ucu da yayıncılık dünyasındadır. Mürşit Balabanlılar’la nasıl bir dizi ol- den çevrilerek yayımlanan biyografiler Faulkner, Thomas Mann, Victor Hu- Hatırlarım, butik bir yayınevi olan ması gerektiğini enine boyuna konuş- kayda değer birikim oluşturuyor. go, Rabindranath Tagore, Jean Genet, Kavram Yayınları’nda bir yaşantı dizini muş, listeler yapmıştık. Dostoyevski, Camus, Proust biyog- Frank Lloyd Wright, Jean-Paul Sartre, oluştururken çeviri yapıtların yanı sıra İşte böylesi çalışmaların biyografi ya- rafilerini okumaya başladığımda yeni Sergey Ayzenştayn, Georgia O’Keefe, yerli yazarlar için telif kitaplar progra- zımının arka planını oluşturabileceği ger- ve özgün bilgilerle karşılaştığımı söy- Simone de Beauvoir, Edgar Allen mı yapmıştım. çeğini görmek gerekir. Anılar, mektup- lemeliyim. Yani ham ve tekrarlanan Poe, Fidel Castro, William S. Burro- Attilâ İlhan’ı Ülkü Karaosmanoğlu, Oğuz lar, günlükler, eleştirel yapıtlar biyografi bilgilerin ötesine geçen bir biyografi ughs, Gabriel Garcia Marquez, Mahat- Atay’ı Yıldız Ecevit, Çetin Altan’ı Piraye yazımının en temel kaynaklarıdır. yazımı var karşımızda. ma Gandhi, Fyodor Dostoyevski, John Şengel yazacaktı. Liste uzayıp gitmiş- Elinizde bu tür çalışmalar olursa ye- Cage, Joseph Conrad, Rosa Luxem- ti ama birkaç yayın sonrasında yayıne- ni ve özgün biyografilerin yazılmasının HAFIZA KAYDI NEDEN YOK? burg, Michel Foucault, Salvador Dali, vi işin sonunu getirememişti. da önü açılabilir. Yine de bu konuda, Biyografi yazımında yetkin olduğu- Pablo Picasso, Cococ Chanel. yayınevlerinin öncül olması gerektiği- muz söylenemez. Kuşkusuz birçok ne- Fotoğraflar, seçilmiş kaynakçalar- BİYOGRAFİ YAZIMININ ni düşünürüm. deni var. Yöntemsizlik en başta geleni. la zenginleştirilen dizinin iki yüz kitap- Bir de arşivci, belgeci, koleksiyoncu bir ARKA PLANI Dünya Kitapları’nı yönetirken de la tümlenebileceğini görmek yayıncılı- Yayıncılığımız çoğunlukla “hazır” olana böylesi bir dizi oluşturmuş; Dosto- toplum değiliz. Özellikle kişisel arşivler ğımız için ufuk açıcı. Dilerim Runik Ki- konusunda derleyicilik, toparlayıcılıktan talip. Yani kendi tasarımı olabilecek bir yevski, Italo Calvino, Louis Aragon, tap bunun yanına yerli bir biyografi di- yoksunuz. Sahafiye bir anlayış egemen. yayın dizisini oluşturma çabası pek yok. Mayakovski, Nâzım Hikmet, William zisini de taşır. n GÜLTEKİN EMRE’DEN ‘SANKİ BABAMIN ROMANI’ Gültekin Emre, Sanki Babamın Romanı’nda (Alakarga Yayınları / 2021) kimi anılarını düş süzgecinden geçirerek farklı coğrafyalara, insanın taşıdığı evrensel duygulara, kazalara, ölümlere ve kentlere şair inceliğiyle dokunuyor. Geçmiş ve geleceğin sarmaşıklandığı anlatıyı Sanki Babamın Romanı, Dostoyevski’nin Be- ÜMİT YILDIRIM yazar, aşınan dilin, sıradan söyleyişlerin üstün- yaz Geceler’ini anımsatıyor. den seke seke akıp giden ritimli bir dille kuruyor. Orada Nastenka, “Bir hikâyeniz yoksa nasıl ültekin Emre, anılarından yola çıkarak Gültekin Emre, anlatısını irtifa kaybeden bir yaşıyorsunuz?” diye sorar karşısındaki delikan- kaleme aldığı romanı Sanki Babamın uçağın içinde anılarına tutunarak çıkarmış. lıya. Bu roman da kendi hikâyemize sahip çık- G Roman’nda (Alakarga Yayınları / 127 Roman, Floransa-Pisa, Pisa-Zürih, Zürih- mamız gerektiğini düşündürüyor. s. / 2021) okuyucuları davet ettiği gezintide Berlin, Kaza, Öte Dünyada, Kayıp Gitme bö- Gerçeklerimize, düşlerimize, korkularımı- Leonardo da Vinci, Dante, Machiavelli gibi lümlerinden oluşuyor. za, sevinçlerimize, yoksunluğumuza, varsıllı- adların yanına “kaval, çerçi, heybe, ekmek, Yazar, yalnızca kendinden, geçmişinden söz et- ğımıza, umutlarımıza… kısaca bizi biz yapan göç” gibi sözcükleri ekliyor. miyor; kitabında, tanık olduklarına da yer veriyor. her şeye… n 8 25 Kasım 2021