Katalog

LEONARDO PADURA’DAN ‘KÖPEKLERİ SEVEN ADAM’ ‘Küba’da bugün bile Troçki hakkında konuşmaktan uzak dururuz!’ Kitapları bugüne dek 30 dilde yayımlanan ve son olarak Türkçe ile Hırvatçaya çevrilen Kübalı yazar Leonardo Padura, siyasi gerilim romanı Köpekleri Seven Adam’da (Bilgi Yayınları / Çev. Volkan Ersoy), Lev Troçki’nin sürgün yıllarını ve peşindeki NKVD (Sovyetler Birliği İçişleri Halk Komiserliği) ajanının suikast planları ile İstanbul’dan Meksika’ya sürükleyici bir polisiye kurgusuyla sunuyor. Padura, romanının örgüsünü devrimci lider ve komünist kuramcı Leon Troçki’nin 1940 yazında, Meksiko kentinde NKVD ajanı Ramón Mercader tarafından öldürülmesi etrafında kurarken 20. yüzyılın en büyük tarihsel dramlarından birine ve insanlığın en uzun süren ütopyasının ikilemlerine ışık tutuyor. Troçki’nin Büyükada, Paris ve Meksika’daki sürgün yılları hakkında az bilinen gerçekleri ortaya koyuyor, tartışmalı konulara giriyor. rihsel kişilikler. Ancak Troçki’nin katili VOLKAN ERSOY Ramon Mercader pek tanınmıyor. Kimdir Ramon Mercader? Bir idea- ‘TROÇKİ’NİN KATİLİ KÜBA’DA list mi, bir tetikçi mi, yoksa kurban mı? YAŞADI, KÜBA’DA ÖLDÜ!’ İşin doğrusu Ramon Mercader’in kim n Köpekleri Seven Adam; Rus Dev- olduğunu kimse bilmiyor. Mercader’in rimi, Stalin, Troçki ve Büyükada yıl- kendisinin de bildiğini sanmıyorum. En ları, İspanyol İç Savaşı ve Küba’nın az iki hayat öyküsü, birden fazla adı ve “Özel Dönem” adı verilen zorluk yılla- hikâyesi olan bir adam… Bu çok zor bir rı gibi Türk okurların da ilgisini çeke- şey olmalı. bilecek kişi ve olayları konu ediyor. Bu Ancak sanırım sorunuzun yanı- hikâyeyi yazmaya nasıl karar verdiniz? tı şu: Sosyalizmin zaferi için her tür Troçki tarihsel bir figür olarak ilgi- fedakârlığın yapılabileceğine ve bu süre- mi çekti çünkü Küba’da, Troçki hak- ci en iyi yönetecek kişinin Stalin olduğu- kında çok az şey söyleniyordu. Troçki ULF ANDERSEN na inanmış bir idealist. söz konusu olduğunda Küba’da Sovyet- (GETTY) Adam öldürmeye hazır bir tetikçi ama ler Birliği’yle aynı politika izleniyordu: İvan, Küba’nın yakın tarihinin en zor- para için değil, tarihsel ve ideolojik bir da- Kimse ondan bahsetmiyordu! dı, arkadaşları onu rahatça ziyaret ede- lu yıllarında, bir yazarın dışlanmakla vanın şerefine sahip olmak için. Aynı za- biliyordu. Sizce Türkiye’den ayrılmak- Bugün bile onunla ilgili bir şey söyle- kalmayıp entelektüel ve sanatsal anlam- manda kilden bir heykeli şekillendirirmiş la hata mı etti? mekten uzak dururuz! gibi farklı şekillere sokulan ve cehennemin da tümüyle yok edilebileceği bir zaman- Troçki bir siyasetçiydi ve siyasetçi gi- Bu sessizlik beni meraklandırdığı için da yaşıyor. ortasına gönderilen bir kurban. bi düşünüyordu. Bu yüzden tüm karar- hakkında yazılanları ve onun yazdıkla- Küba kültüründe 70’li yıllara boşu- Ancak ilginçtir, bu kişi aynı zaman- larını bir siyasetçi gibi aldı hatta bu yüz- rını okumaya başladım…Sonra katilinin da çok zeki. Farklı kılıklara girebilen, na “karanlık dönem” denmiyor. Bu çok den pek çok arkadaşının ve takipçisinin Küba’da yaşamış olduğunu ve 1978’de geniş ve karmaşık bir konu; birkaç söz- bir aktör gibi rol yapabilen, eylemlerine Küba’da öldüğünü keşfettim. yanı sıra ailesini de feda etti. cükle açıklamak zor ama onlarca aydının başkalarını da alet edeceği için son dere- Siyaset mücadelesinin verildiği ortama Yani Ramon Mercader kendi şehrim- ce kinik bir mizaca sahip biri olmalı. farklı nedenlerle -ideolojik, cinsel, dini de, kendi zamanımda yaşamıştı… Böy- yakın olması gerekiyordu ve Büyükada’da nedenlerle- marjinalleştirilmiş olduğunu Anlaşılması son derece zor, karmaşık bir fazla yalıtılmıştı. Fransa’da daha aktif ola- lece bir roman fikri ortaya çıktı. adam ve arkasındaki gerçek kişinin kim ol- ifade ediyor. bileceğine inandı. duğunu düşündüğümüzde tamamen aydın- Bugün Küba’da aynı siyasi ve ekono- STALİNİST İDEALİST KATİL, Bu tarihsel bir hata olabilir ama sa- mik sistem devam ediyor ama pek çok latamayacağımız karanlık bir leke kalacak. vaşmaya devam etmek isteyen ve bunun RAMON MERCADER! Hakkında öğrenmeyi başardıklarımla, dönüşüm yaşandı -özellikle de toplum- Sonra Troçki’nin katledilmesinin nasıl için en iyi yeri arayan bir adam için bu kim olduğunu görebilmemize biraz ol- anlaşılabilir bir şey. Tabii belki de bu bir da- ve bu değişimlerin farklı tarihsel ne- planlandığını ve nasıl gerçekleştirildiğini denleri var. aktarırken aynı zamanda sosyalist ütopya- sun yardım edecek bir ışık tutmaya çalış- hataydı. Dâhiler de hata yapar. tım ama yine de ortaya çıkan onun sade- Her şartta bir sanatçıyı yok edebilen nın nasıl yoldan çıktığını, Stalin’in insan- ların eski çağlardan beri hayalini kurduğu ce bir silueti. ‘KÜBA’DA SİSTEM, veya yokmuş gibi davranan bir sistem. Kendimden örnek vermem gerekirse: eşitlikçi bir siyasal projenin içini nasıl bo- YOKMUŞUM GİBİ DAVRANIR!’ ‘DÂHİLER DE HATA YAPAR!’ n Köpekleri Seven Adam sadece ta- Kitaplarım kendi ülkem olan Küba’dan şalttığını da anlatabileceğimi fark ettim. Romanın asıl meselesi de her şeyden n Troçki, 4 yılı aşkın bir süreyle rihsel kişiliklerin sıra dışı hikâyelerini çok yurtdışında yayımlandı; burada be- İstanbul’da yaşadı, en önemli eserlerini nimle röportaj yapmazlar, televizyona çok bu: Ütopyanın insanların elinden na- değil, kurgusal karakter İvan aracılı- sıl kaydığı, Küba gibi bir ülkede yaşa- Büyükada’da kaleme aldı. ğıyla otuz yıllık bir dönemde Küba’da çıkarmazlar, aldığım ödüllerin haberi de yanların bunu nasıl deneyimlediği ve Belki de en çok misafirperverlik gör- neler yaşandığını da gerçekçi bir dil- yapılmaz… başlarına nelerin geldiği. düğü, rahatça çalışabildiği yer Türki- le anlatıyor. Küba’nın kendi ütopyası, Ancak beni cezalandırmaya da çalış- n Stalin ve Troçki çok iyi bilinen ta- ye oldu. Üstelik Rusya’ya daha yakın- devrimden 60 yıl sonra ne durumda? mıyorlar. Sistem bu şekilde işliyor. n 16 25 Kasım 2021