Katalog

‘RUS VE DÜNYA EDEBİYATI ÜZERİNE’ Dostoyevski saldırıyor! Dostoyevski, Rus toplumu ve kültürü ışığında, Batı’nın Rusya hakkındaki düşüncelerini ölçüp biçerken aynı zamanda dünya edebiyatının ve Rus edebiyatının yüzünü Batı’ya çevirmişleri aydınlarını, yazarlarını kıyasıya eleştiriyor. B. KEMAL KILINÇER R us ve Dünya Edebiyatı Üzerine Notlar, Dostoyevski’nin Türkçeye ilk kez çevrilen yazılarından, metinlerinden oluşan kolektif bir çalışma. (Çevirmenler: Emine Öztürk, Ertuğrul Bostancı, M. Özlem Parer, Seyhan Uçar, Tuğba Aydoğdu Yüksel). Dostoyevski, Rus toplumu ve kültürü ışığında, Batı’nın Rusya hakkındaki düşüncelerini ölçüp biçerken aynı zamanda dünya edebiyatının ve Rus edebiyatının yüzünü Batı’ya çevirmişleri aydınlarını, yazarlarını kıyasıya eleştiriyor: “Eğer yeryüzünde uzak veya kendisiyle komşu ülkeler için meçhul, incelenmemiş, bütün diğer ülkelerden daha anlaşılmamış ve anlaşılmaz bir ülke varsa bu hiç tartışmasız, kendi Batılı komşularının gözünde Rusya’dır.” DERGİLER YARIŞI Bu metinleri “eleştiri edebiyatı” olarak niteleyen Dostoyevski, ne yazık ki Vremya ve Epoha dergilerinde yayımlanan makale, not ve felyetonların üzerine düşmemiş, sağlığında bir araya getirip basılması yönünde herhangi bir girişimde bulunmamış hatta bu kimi imzasız yazılarından “feragat ettiğini” bile söylemiştir. Kendi dergisi Vremya’nın duyurusunu yaptığı ve yayın programını açıkladığı ilanda şu pasaj dergicilik ve edebi tavrını net olarak gösterir: “Biz yayımladığımız yazarların adlarıyla gösteriş yapmıyoruz. Halkın dikkatini çekmek için kullanılan bu yöntemin son zamanlarda tamamen işe yaramaz olduğu anlaşılmıştır. Yalnızca kendi ilanında ünlü isimler sıralayan birçok yayın gördük. Biz de dergimizde edebiyatımızdan birçok ünlü ismi yayımlayabileceğimiz halde bundan özellikle kaçınıyoruz, çünkü her ne kadar edebiyatımızın bütün ünlülerine saygı duysak da onların dergimizin gücünü oluşturmadığının bilincindeyiz.” İNSAN VE YAZAR OLARAK DOSTOYEVSKİ Rus ve Dünya Edebiyatı Üzerine Notlar’da yer alan makale ve denemeler, Dostoyevski romanlarıyla paralel okunduğunda onu tanımak için, bir insan ve yazar olarak imge, biçem ve sorunsallık gibi teknik ayrıntılar çerçevesinde önemli ve azımsanmayacak ölçüde bir başvuru kaynağı sayılabilir. 19. yüzyılın ikinci yarısındaki Rusya’ya içeriden eleştirel bir bakış da geliştiren ve dönemin toplumsaledebi hareketliliği açısından tarihsel bir belge özelliği taşıyan bu toplam, Dostoyevski’nin “eleştiri edebiyatı” bağlamında yaptığı açıklamalar, yorumlar sanat eserini meydana getiren temel unsurlara dair bir kılavuz olduğu gibi dünya ve Rus edebiyatından okunması gereken eserlerin listesi gözüyle de incelenebilir. n Rus ve Dünya Edebiyatı Üzerine Notlar / F.M. Dostoyevski / Yayıma Hazırlayan: Seyhan Uçar / Babil Kitap / 2020. 19 10 Eylül 2020