Katalog

ÖZGEN DOĞAL BERKOL BİLİMKURGU KÜTÜPHANESİ, TÜRKİYE’DE BİR İLK VE TEK Yaşayan, yaşatan bir kütüphane Özgen Berkol Doğan Bilimkurgu Kütüphanesi (ozgenberkoldogan.com), Türkiye’de bir ilk ve tek. Yetkin isimlerin söyleşiler düzenlediği etkinliklerle bir kültür merkezi de olan kütüphanenin yöneticisi Bülay Doğan’la konuştuk. Alan edebiyatını yakından izleyen iki fantastik okuru Cankut Değerli ve Sena Akyüz İbrişim’i de sayfalarımıza konuk ettik. KURTULUŞ ARI GAMZE AKDEMİR [email protected] T ürkiye’nin ilk ve tek bilimkurgu kütüphanesine ismi verilen Özgen Berkol Doğan, doktorasını yaptığı Boğaziçi Üniversitesi Fizik Bölümü’nde deneysel yüksek parçacık fiziği üzerinde uzmanlaşmış ve CERN’e kabul edilmiş bir fizikçiydi. 30 Kasım 2007’de, fizikçi arkadaşları ve hocalarıyla yüksek fizik kongresine giderken Isparta’da düşen uçakta yaşamını kaybeden 57 kişiden biriydi. Anısını yaşatmak isteyen ailesi Doğan’ın bilimkurgu hayranı olmasından yola çıkarak harekete geçti. Özgen Berkol Doğan Bilimkurgu Kütüphanesi, Türkiye’de bir ilk ve tek. Moda’da bir kültür merkezi olarak hizmet veriyor. Doğan’ın kız kardeşi ve kütüphanenin müdürü Bülay Doğan’la, hem kütüphanenin kuruluş sürecinihem de fantastik edebiyata ilişkin değerlendirmelerini konuştuk. Bülay Doğan “Abim Özgen Berkol Doğan’ı kaybettikten sonra anısına hayatını anlamlandırdığı alanlar üzerinden birkaç girişimde bulunmuştuk. Öğrencilere burs vermeye başladık, lisedeyken dans grubunda olduğu Robert Kolej’de dans festivali düzenlemeye başladık. Daha önce kitaplık denemeleri miz olmuştu fakat kütüphane kurmaya çok cesaretlenememiştik çünkü maddi destek almıyorduk. Belediyelerle görüştük fakat yardım bulamadık. Kütüphane fikri şekillenince cesaretlendiren insanlar oldu. Onlara kütüphane dostlarımız diyoruz. İlk olarak Kadıköy’de Balıkçılar Çarşısının bir üst sokağında eski bir Ermeni evinin birinci katını kiraladık. 1 Aralık 2012’de kütüphaneyi açtık. Metis Yayınları, Pan Yayınları, Refik Durbaş, Ülkü Tamer çok destek oldu. 37 dilde kitabımız var Dermemizin nitelikli olmasına özen gösterdik. Edebiyat alanında dermeyi rahmetliRefik Amca yaptı. Bilimkurgu, fantastik diye yola çıkmıştık sonra korkuyu da ekledik. Bir üniversite öğrencisinin ya da araştırmacının tatmin olabileceği pek çok alandan referans kitapların bulunmasını hedefledik. Kitap sayımız 10 bini aştı. Harry Potter serisi 27 dilde, öteki kitaplar 37 dilde kütüphanemizde mevcut. Kütüphaneyi yaşayan ve yaşatan bir mekân haline getirmeliyiz diye düşündük. Bunun için bu eserlerin tartışıldığı bir yer olmalı dedik. Hatta ilk açılış metnimizde şu ifadeyi kullandık: “Eski hayalleri yenileriyle buluşturmak”. 2013’ten bu yana her hafta farklı konularda perşembe söyleşilerimiz var. Ayın ilk perşembesi doğa bilimleri; ikinci perşembe edebiyat; üçüncü perşembe serbest yani sosyoloji, ekonomi, sinema, çizgi roman vb. üzerine; son perşembe ise bilimkurgu, fantastik sineması üzerine söyleşiler oluyor. Fantastik edebiyata ilgim ortaokulda Yüzüklerin Efendisi ile başladı. Kısa süre sonra Yerdeniz serisi (Metis Yay.) sayesinde Ursula K. Le Guin’le tanıştım. Le Guin, edebiyatla toplumsal yazın arasındaki sınırları muğlaklaştıran, bir arada nasıl var olabileceğini gösteren büyük bir yazar. Aynı zamanda, ki bu kütüphaneyi kurma amaçlarımızdan biri de odur: Günümüzde ki her şeyin, toplumsal düzenin, sistemin aslında bambaşka şeyler olabileceğini gösteren bir kapı aralıyor size bilimkurgu, fantastik edebiyat. Ve aslında günümüze dair metinlerdir ve hatta şu da vardır, baskı dönemlerinde bu tür yapıtlar daha da artar. Burasının bir tarzı ve dünya görüşü var. Meselâ nefret söylemini tetikleyen birini, kadın düşmanı birini söyleşilerimize, etkinliklerimize çağırmıyoruz. Şu an yayınevleriyle yeterli bir iletişimimiz olduğunu söyleyemeyiz. O konuda kırıldıklarımız var. Yayınevlerinin desteklerine açığız. Son dönem başladığımız projelerimizden biri Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları’yla ortak gerçekleştirdiğimiz, bu alanda çıkardıkları kitapların üzerine kütüphanemizin adını koymaları üzerinden ilerleyen bir proje. CANKUT DEĞERLİ 25 yaşındayım. 10 yıldır Kayıp Rıhtım forumlarında yorumlar yazıyorum. Fantastik edebiyatla lisede tanıştım. O zamanlar Hortkuluk Avcısı vardı Harry Potter sitesi. Kayıp Rıhtım’a da o sitede paylaşılan Percy Jackson ve Olimposlular (Doğan Egmont) serisine ilişkin verilen linki takip ederek girdim. Giriş o giriş! Ben görme engelliyim. Word formatında bilgisayar ekranında okuyucuyla okuyorum. İlk olarak çocuk serisi Dönüşüm’ü (Altın Kitaplar) sonrasında da Percy Jackson ve Olimposlular serisini okudum. Ardından Harry Potter’lar (Yapı Kredi Yay.) geldi. Fantastik edebiyatı tercih ediyorum çünkü o epik aksiyonu, o gizemciliği, o maceraları okumayı çok seviyorum. Fantastiğin insan ruhunu ana akım kurgudan, klasiklerden çok daha iyi bir şekilde işlediğini düşünüyorum. Mesela Robert Jordan’ın serisi Zaman Çarkı’nın (İthaki Yay.) bir bölümünde yazar tek tek, satır satır altı yedi ana karakterin neden savaştığını öyle şiirsel, etkili yazmış ki nutkum tutulmuştu. Evrenselliği en iyi fantastik edebiyat yakalıyor çünkü doğrudan ruha odaklanıyor. Brandon Sanderson’ın Sissoylu (Akılçelen Kitaplar) serisini çok seviyorum. Fırtınaışığı (Akılçelen Kitaplar) adlı serisi bence başyapıtıdır. Özgün, mükemmel bir dünya yaratır. Fantastiğin her türünü okurum; urban fantastiği de şehir fantastiği de ki çok ilginç yapıtlar çıkabiliyor. Mesela Londra Nehirleri (Epsilon Yay.) iyi bir örnek. ‘dresden dosyaları kanayan yaramız!’ Kevin Hearne’in Demir Druid Günlükleri (Artemis Yay.) serisini severek okudum. Jim Butcher’ın Dresden Dosyaları (İthaki Yay.) kanayan yaramız! Keşke devam etseymiş. Andrzej Sapkowski’nin The Witchers’ı (Pegasus Yay.) usta işi bir seri. Manzara anlatımı öyle başarılı ki oradaymış gibi hissediyorum. Teması da çok farklı bir “Sürpriz Kanunu”nun mitolojide karşılığı yok. David Eddings kitapları müthiş. Hiçbir fantastik edebiyat kitabında The Belgariad gibi bir büyücü göremezsiniz. Eddings’in Malloryon serisini (Metis Yay.) deli gibi okudum. Robert Jackson Bennett’ın İlahi Kentler (İthaki Yay.) serisini tavsiye ederim. Anatolia Efsaneleri de kesinlikle okunmalı. Barış Müstecaplıoğlu’nun Perg Efsaneleri (İthaki Yay.) aynı şekilde. İblis Döngüsü (Epsilon Yay.) sonlara doğru aksasa da okunmalı. Tracy Hickman ve Margaret Weis’in Ejderha Mızrağı (İthaki Yay.) serisini, yine eski ama özgün bir seri Raymond E. Feist’in Gedik Savaşları’nı (İthaki Yay.) önemli bulurum. Robert Jordan’ın Zaman Çarkı (İthaki Yayınları) serisini mutlaka okunmalı derim ama sabrınız varsa. O kadar detayı okumayı seviyorsanız pişman olmazsınız. Zaman Çarkı’nı seven var, sevmeyen var, biraz sevdim diyen yok; böyle bir seri. Guy Gavriel Kay tarihi fantastiğin başarılı yazarlarındandır. Terry Pratchett’ın Diskdünya serisini (DeliDolu Yay.) tavsiye ederim. Tolkien’e gelince dünyası güzel olsa da bana hitap etmiyor, yavan geliyor. sena akyüz ibrişim 30 yaşındayım. Fantastik seviyorum çünkü bence bu insanın hayalleri, rüyalarıyla ilgili bir şey. Yaşadığım, büyüdüğüm yer küçük bir sahil kasabasıydı. Evimiz de kasabanın merkezine de uzak, orman kenarında göle yakın bir yerdi. Benim için çocukluğum zaten fantastik bir hayattı. Çok eğlenceli bir düş dünyam vardı. Çocukken görünmez ördeklerin olduğuna inandığım bir dünya. Büyük ihtimalle alışık olduğum şeyi aradım hep. Ve fantastik kitapları okuyup, onların içine girdiğimde evet, burası ait olduğum dünya dedim. Beni mutlu ettiğini ve o özlediğim yere götürdüğünü düşündüğüm, her korktuğumda, her yalnız hissettiğimde onlara sarılıyorum. İlk duyduğum hikâye Kral Arthur’unkidir, dedemden dinlemiştim. Okuduğum her mitte ayrı büyüleniyorum. Büyük bir Harry Potter hayranıyım. Terry Pratchett’ları öneririm, DiskDünya serisi (DeliDolu Yay.) özellikle. Derek Landy’nin Dedektif Kurukafa serisi (Artemis Yay.) çok keyifli ve sıra dışıdır. Ve bir de Mary Poppins’ten (Kelime Yay.) vazgeçemem. Benim hayatımı değiştiren kitap o olabilir. Mary Poppins’i okuduktan sonra bir daha ayaklarım yere değmedi. n 28 27 Şubat 2020