Katalog

ŞAFAK ALTUN’DAN ‘UYUMSUZLAR’ Dünyayı uyumsuz insanlar kurtaracak İnsanlığın tarihi uyumsuzların tarihidir. Dünyamızı cehenneme çeviren de insandır cennete çeviren de... HASAN AKARSU Y aratılan ilk kadın Lilith Âdem’in ilk eşidir ve cennetten kaçar. Âdem sıkıldığı için kaburga kemiğinden Havva yaratılır ve yasak meyveyi yedikleri için cennetten kovulurlar. Yazar bunları ilk uyumsuz insana örnek verirken, buluş yapan ve bu uğurda canını esirgemeyen birçok bilim insanını da anımsatır: Bruno, Galilei, Kopernik, Gutenberg, Einstein vb. Yazar, “Dünyayı uyumsuz insanlar kurtaracak!” derken örnekleri çoğaltır. Yeni buluşları uyumsuzlar yapacak ve dünyayı onlar değiştirecektir. Toplum ise uyum sağlayan birey ister. Öyle olunca da bireyin özgürlüğü elinden alınır. Yazar, sürü psikolojisinin yaratıcılığı yok ettiğini belirtir. Başkalarının beğenisini kazanmak için uyumcu davranış sergilendiğini anımsatır. Uyumlular doğrulama yanlısı olurken, uyumsuzlar aykırılık sergiler. Uyum konusunda modaya da değinen yazar, özellikle kadınların geçici isteklerle güzelliği ve kusursuzluğu aradıklarını vurgular. Sözgelimi günümüzdeki modada “zayıf yapılı kadın güzeldir” anlayışı geçerlidir. Yazar, post insanı (insan ötesi) dijital çağı, dijital dünya düzenini, yapay zekâyı, ölümsüzlük arayışını, yaşlılığı kaldırmayı, genetikle oynamayı vb. değerlendirir. Çin’de iyi yurttaşkötü yurttaş saptaması yapıldığını ve izlendiklerini vurgular. Deri altına takılan çiplerle (kimlik, iş kartı, anahtar, bilet vb.) yaşamın kolaylaştırıldığını anımsatır. Bilişim çağında, şirketlerin insanları çipleştirdiğini, “Papaya dua etmek için tıkla!” gibi uygulamalarla ateizmin yük seldiğini, Hollanda’da kiliselerin satışa çıkarıldığını, insanların kendilerini eve kapattığını, “anti yalnızlık hapı”, seks robotu vb. buluşların yapıldığını belirtir. Japonya’da bir okul yöneticisinin sanal dünyada 16 yaşındaki şarkıcı Miku’yla evlendiğini örnek verir. “Gözetim Kapitalizm Çağı” dediği bu çağda, tüm bilgilerin izlendiğini, birilerinin bizi gözetlediğini anımsatır. İnternetin iktidarın eline geçtiğinde çok tehlikeli olduğunu, büyük verilerle insanların istenildiği gibi etkilendiğini, geleceğin tutsak edildiğini örneklerle açıklar ki olmayan savaşın olduğu, olan savaşın olmadığı bile gösterilebilir görüşündedir. KENDİNİ YENİLEYEN KAPİTALİZM Yazar, çağımızda kapitalizmin de kendini yenilediğini söylerken kapitalizm sözcülerinin sosyalizm hareketinden korktuklarını vurgular. Günümüzde dünyanın en etkili düşünürü olarak Karl Marx’ın seçilmesi boşuna değildir. Kapitalizmin son aşaması olan robotlar ve yapay zekâ insanın işini kolaylaştırır; acıkmaz, susamaz ama satın almaz, tüketmez. Bu da kapitalizmin işine gelmez. Yazar, her teknik ilerlemenin insanı yabancılaştırdığını, umutsuzluğa düşürdüğünü belirtir. “Yapay zekâ hem zehir, hem de ilaçtır”. Yazar, insanın doyumsuz olduğu için mutlu olamadığını, değişime uyamayanların yok olduğunu belirtirken “çıraklığını yapmadığın işe girmeyeceksin!” diyerek başarılı olma yolunu gösterir. Uyumsuz, olumsuzluklara yenilmeyendir. Yaşamak için uyumsuz olmak gerekir. Yazar, bu kitabını yeni bir şeyler öğrenmek için yazdığını belirtirken, çocuklarımızı uyumsuz yetiştirmeyi önerir. Öğretmenlere de çocuklara bilgi öğretmek yerine, özgün şeyler öğretmelerini öğütler. n Uyumsuzlar / Şafak Altun / Destek Yayınları / 304 s. / Nisan 2019. 2126 Eylül 2019