Katalog

186 ‘Dünyanın en gizemli yazarı’ “Bülent Korman için” 4601Uzun bir yaz akşamıydı, yetkin akademisyen Sabriye Özerdem’in son romanım için yazdığı eleştiriyi internette ararken karşıma, “Yalnızlık Gittiğin Yoldan GelirStanford University Library” diye bir başlık çıkmasın mı? Bir merak, başlığı (internetin de mucidi Stanford Üniversitesi) kütüphane sitesinde araştırırken ilk romanımın 2015 baskısının yanı sıra İngilizceye çevrilen kitaplarıma da rastladım. Bir heves, ABD üniversitelerinin ilk ellisi kabul edilen küresel okulların kütüphanelerini internette ziyaret ettim. Şifresiz araştırma yapabildiğim 46’sında durum şuydu: Aralarında Harvard, Stanford, Yale, Princeton, Columbia, Cornell, MIT, U Penn, Chicago, Duke, UCLA, Northwestern olmak üzere 37’sinde İngilizce ve Türkçe romanlarım, World Literature Today ile Booklist’te hakkımda çıkan yazılar mevcuttu. Romanlarımı Londra’da, pazarlama ve iletişim bölümü bulunmayan mütevazı bir yayınevi yayımladı. Onlar için ABD’de de bir pazarlama etkinliğim olmadığı gibi gündeme oturmak için etik dışı girişimlerde de bulunmadım. O gece, Türk edebiyatının yurtdışındaki cılız sesine bir destek verebilmenin huzuruyla uyudum. 4602 Türkçe kitaplarıma en yoğun ilgiyi gösteren Yale Üniversitesi’nin Beinecke Nadir Kitaplar ve Yazmaları Kütüphanesi, hem mimarisi hem de içeriğiyle önemlidir. Antika ve tarihi elyazmaları ve nadir kitabatın yanı sıra Ezra Pound, Eugene O’Neill, Gertrude Stein, Walt Whitman, William C. Williams, James Baldwin, Witold Gombrowicz ve nice yazar ve şairin arşivi de Beinecke’ye emanet edilmiştir. (Beinecke Library’nin Google’daki görsellerine bir göz atar mısınız?) 4603 Samuel Beckett, bir bibliyofildi ama öldüğünde kütüphanesinde 700 kitap kalmıştı. Britannica Ansiklopedisi ve Oxford Sözlüğü’nü de sürekli okurdu. Benimsediği yazarlar James Joyce, Marcel Proust, William Shakespeare, Jonathan Swift, Dante ve Stendhal, izlediği filozoflar Schopenhauer, John Ruskin ve George Moore’du. Ebu Sina’dan da kitabı vardı. Çağdaş yapıtlardan Kurt Vonnegut Jr.’dan “Mezbaha No: 5” ile J. D. Salinger’dan “Çavdar Tarlasında Çocuklar”ı ilgiyle okumuş. (Kaynak: “Samuel Beckett’s Library”) 4604 İçinde(n) ölüm geçmeyen kitaplardan mürekkep bir kitaplık. 4605 Bibliyofil Prof. Dr. Nabi Avcı, Nurbanu İnan’ın Emily Dickinson’dan çeviri şiirler kitabına (Bir Başka Gökyüzü) yazdığı Takriz (Beğence) yazısına; “Emily Dickinson, mesela Ahmet Haşim’i, mesela Ziya Osman Saba’yı, mesela Sedat Umran’ı ve bilhassa Behçet Necatigil ile Gülten Akın’ı seven Türk okuyucularının çok sıcak duygularla okuyup sevebilecekleri bir şair olmasına rağmen, ne yazık ki ülkemizde hak ettiği kadar bilinen, tanınan bir isim değil…” diyerek başlar. (“Sedat Umran da kim?” dediğinizi duyar gibiyim.) 4606 Sedat Umran (19262013), erken yaşta memuriyetten emekli olduktan sonra yaşamını edebiyata vakfetmiş bir özgün şair, yazar ve çevirmendi (Almanca). Muhafazakâr bir duruşu olmasına rağmen; birikimi ve hayat tarzı nedeniyle muhafazakârların onu pek benimsemediği söylenirdi. “Mutlu musunuz?” sorusuna, “Mutlu olacak kadar kötü bir şair miyim?” diye eseflendiğini okumuştum. Seksen yedi yaşındayken son nefesini Darülaceze’de verdi. 4607 Bendeki ilk şiir kitabını (Meş’aleler) Sedat Umran 20.06.1949’da, dolmakalem ve şık bir elyazısıyla “Üstadım Behçet Kemal Çağlar’a, derin sevgilerle” diyerek imzalamış. Son şiir kitaplarından “Aşk”ı, kime ve ne diyerek imzaladığı okunamıyor. Ondan kısa bir örnek: Sedat Umran “Gökhan” Yüz Çizgileri, Birol Bayram Kırık Ayna Beni çoğaltmak için Bin parçaya böldün Bir aynaydım Kırıldım sana!.. 4608 Küresel kültürazzi: ABD’li yazar Gore Vidal’ın politik hırsı da yok değildi; bir Massachusetts senato seçimini John F. Kennedy’e 22 bin oy farkla kaybetti. / Gore Vidal’e göre “Shakespeare yapıtlarında elli, kendisininkinde on, Tennessee Williams’da beş, Hemingway’inkinde tek karakter vardır; Beckett bir karakteri olmaması için çırpınmıştır.” / Marlon Brando ölene dek bir haylaz çocuk olarak kaldı; anaokulunda da sınıfta kalarak bir ilki başarmıştı. / Avrupa’daki güçlü dönemlerinde İspanyol krallarına, “Katolik majesteleri” diye hitap edilirdi. / Yüz elli yıl boyunca İspanya, Meryem’in annesi Anna’nın da bakire olduğu iddiasını Roma’ya empoze etmeye çalıştı. / Napoléon’a göre “Shakespeare’in oyunları sonuna dek izlenemeyecek zavallılıktaydı.” / İncil’in Amerika’daki ilk çevirilerinden birisi Mohawk dilindeydi. / Floransa valilerinden Lorenzo de Medici (14491492) birikimli, çok yönlü bir yönetici ve şairdi. Boticelli’ye sahip çıkmış, Amerika’ya adını veren kâşif Amerigo Vespucci’yi batıya sefere göndermiş, Pisa Üniversitesi’ni kurmuş, bilim ve sanat insanlarını sürekli kollamıştı. Papa VI. Sixtus’un ayak oyunlarını bertaraf etmesi sanki bir strateji dersidir. / W. H. Auden’a göre Tolstoy’u, Stendhal’i, hatta Dostoyevski’yi bir barda kavga ederken düşünebilirdiniz ama Henry James’i asla… 4609 Bir iddialı gezi kitabı projesi: Atatürk’ün emektar yatı Savarona ile Türkiye’nin sahil kentlerinde bir uçtan bir uca yolculuğun izlenimleri: Hopa’dan, İğneada’ya, Karaburun’dan, Samandağ’a… 4610 (D)ÜZEN. 4611 “Yüz Çizgileri”ndenBirol Bayram: Gökhan Girişken, sıcakkanlı on parmağında on marifet, gitar çalıp tiyatrocu olan hiperaktif ve süper sosyal, yakışıklı erkek kardeşinin ağabeyi ve kardeşinin tam zıddı bir kişilik. Kalbindeki ritim bozukluğunu bahane ederek kendini eve kapatmış. HiFi uzmanı, profesyonel ses sistemlerine meraklı, sadece synth pop dinliyor ve kurduğu müzik sistemlerinden aldığı ses kalitesinden bir türlü tatmin olmuyor. Şofben zehirlenmesinden ve çıplak olarak ölü bulunmaktan korktuğundan üzerinde kıyafetlerle yıkanıyor. 4612 “Tarihte Garip Vakalar”danMax Kemmerich’ten çeviren Behçet Necatigil: On altıncı yüzyılda İsviçre’de her papazın bir odalığı vardı. Papazlar, namuslu kadınların masum kalması için kanun tarafından buna mecbur ediliyordu. 1433’te Zürih Belediyesi Ahlak Zabıtası; kadın, erkek, rahip, lâyik, pek çok kimsenin geceleri sokaklarda tebdil gezdiğini, başrahibe kadının da yanında nedimesiyle bu rezaletlere katıldığını zikrederek bazı tedbirler almıştı. Zürih papazlarının ahlâkına öyle fesat karışmıştı ki belediye meclisi 1487’de, kızları baştan çıkarma davalarının ruhani mahkemelerce görülmesini men ederek bu işi kendi üzerine aldı. 4613 Rodner Dangerfield’ten evlilik sorunları üzerine: Evliliğimizde sorunlar çıktı; karım erkek arkadaşıyla bozuşmuş. Tuhaf bir oğlum var; ben ona kuşlar ile arıların dünyasını anlatıyorum, o bana karım ile kasabınkini. Karıma psikiyatra gitmeye başladığımı söylemez olaydım; kendisi iki psikiyatr, iki musluk tamircisi ve bir barmene gidiyormuş. Yıllardır karımla konuşmuyoruz, sözünü kesmeye çekiniyorum. 4614 19.07.2018! Gözde kitabevim Minoa’nın restorasyon sonrası durumunu görmem için sahibi, bibliyofil Nazım Tokuz davet edince bir merak Akaretler’deki zarif mekâna koşturdum. İngilizce kitap rafları varsıllaşmış, üst katta elzem sanat kitapları, tasarım ürünü hediyelik eşyalar ve etkinlik odaları hazır duruma gelmişti; ferahladığımı hissettim, sanki değişik bir dünyaya ışınlanmıştım. Kafesi, çalışanları, ambiyansı ve en önemlisi nitelikli kitap stokuyla küresel bir uğrak noktası olmuş Minoa Kitabevi. >>Kemal Tahir’den desturla: “Nazım iyi, Nazım aferin!” 10 4 Ekim 2018 KITAP